RÓWNANIE STRUKTUR V (3) – fizyka i astronomia – kalibracja wartości struktur

PODSTAWOWA SEKWENCJA ROZWOJU – POZIOMY PODSTAWOWE

Podstawowe „cegiełki” rozwoju występują na różnych jego poziomach. Jest to zarazem model łączący, poprzez ideę masy ustrukturyzowanej, bioastronomię z Teorią Wszystkiego. Powyższa kalibracja jedynie odzwierciedla poziomy informacyjno-bitowe różnych struktur (dla cywilizacji takie analizy się przeprowadza i już przeprowadzono; zob. T. Szulga, „Teoria akceleracji III/5”, Internet, 2018). Nie oddaje to, rzecz jasna, wagi i samej ważności podstawowych struktur. Weźmy na przykład poziomy podstawowe.

    Będzie to układ, np. na najniższym poziomie:

    - energia próżni (wskaźnik w skali bezwzględnej, w punktach): (10-20 p_u) (integracja wstępna)
    - inflacja kosmologiczna (0 p_u) (dezintegracja)
    - mechanizm Higgsa – podstawowe tworzenie masy cząstek (10-18 p_u) (integracja wstępna – dezintegracja)
    - tworzenie różnych, wielu, często masywnych cząstek (10-17 p_u) (integracja wstępna – dezintegracja)
    - tworzenie podstawowych atomów, np. atomu wodoru (10-16 p_u) (dezintegracja)

    Na wyższym poziomie zajdzie:

    - długi okres istnienia prostych pierwiastków (tzw. wieki ciemne) (0 p_u) (dezintegracja)
    - cząsteczka np. wody – dramat tworzenia pierwiastków ciężkich, wybuchy supernowych itd. (10-13 p_u) (reintegracja)
    - cząsteczka aminokwasu (10-10 p_u) (reintegracja)
    - cząsteczka białka (10-3 p_u) (akceleracja)

    Masa ustrukturyzowana elektronu wynosi ok. 3,77 x 10^-17 punktów. Znając masy i energie innych cząstek i porównując je z masą i energią elektronu, można obliczyć masy ustrukturyzowane takich cząstek elementarnych, jak proton, neutron, mezon, neutrino, kwarki, hiperon itd., oraz cząstek ciemnej materii i ciemnej energii.

    Tak samo, znając wartość pola sił v (wzór mu = gv – dla integracji wstępnej v = 1 p_u, dla dezintegracji 0 p_u, reintegracji 5, akceleracji 50, hiperakeleracji 200) (zob. T. Szulga, „Równanie struktur…”, Internet, 2017, „Antykontinualna teoria megawszechświata/2”, Internet, 2019), można obliczyć stałe sprzężenia g cząstek.

    Na podstawie założenia, że cząstki ciemnej energii to integracja wstępna (v = 1 p_u), cząstki ciemnej materii to reintegracja (v = 5 p_u), elektron to zwykła materia – akceleracja (v = 50p_u) (i częściowo od integracji wstępnej do reintegracji – ale na razie ten fakt pomińmy), można obliczyć ich masy ustrukturyzowane. A więc cząstki ciemnej energii mają średnią masę ustrukturyzowaną równą 3,77 x 10^-17/50 = 7,54 x 10^-19 p_u, cząstki ciemnej materii 3,77 x 10^-18 p_u. Stąd łatwo obliczyć ich masy spoczynkowe (porównując z masą spoczynkową – energią elektronu; przy tej samej wartości g).

    Można również, znając wartości memu a i czasu t, obliczyć np. paradygmat n, publikację (osiągnięcia), czynnik postępu f i inne parametry ewolucyjne struktur (zob. „Równanie struktur V/1/2”).

    (Przyjęte tutaj założenie energii elektronu – odniesionej do masy spoczynkowej 5 x 10^-4 GeV/c² przy E = mc² – jest dalece nieścisłe. Energia elektronu np. w atomie jest skwantowana i w modelu atomu Bohra jest też ujemna, rosnąc do zera przy n dążącym do nieskończoności i wyrażona jest wzorem E_n = E₁ x 1/n² = -Zke²/2r₁ x 1/n², przy stanie podstawowym E₁ = -13,6 Z²eV. Jednak zawsze przyjęty wyżej zapis i założenie można uzupełnić, zgodnie z powyższymi warunkami. Przy przyjętej tu energii elektronu, a więc masie ustrukturyzowanej mue = 3,77 x 10^-17 p_u, można obliczyć masy ustrukturyzowane innych cząstek elementarnych, i tu – znając energie fotonów, różnych częstotliwości promieniowania elektromagnetycznego).

    W powyższym przypadku masa spoczynkowa, zgodnie z definicją, to wielkość fizyczna w fizyce relatywistycznej, charakteryzująca ciało lub układ ciał, nie zależna od układu odniesienia, wyznaczona przez energię i pędy wszystkich ciał; w układzie spoczynkowym pojedynczego ciała, gdzie p→ = 0, zachodzi:

m_inv = E/c²

Zatem masa ustrukturyzowana jest innym pojęciem niż masa spoczynkowa (nie wiąże się bezpośrednio z masą spoczynkową, a wyrażona jest wielokrotnie przytaczanym wzorem m_u = katⁿ).

    Masa ustrukturyzowana jako taka bardziej przypomina energię, niż „surową” masę, ale nie do końca (i nie jest też „gołą” energią) – oddaje ona pracę ewolucji kosmicznej. Praca ewolucji kosmicznej i masa ustrukturyzowana związane są z dramatem i włożone są w strukturę, jako funkcja i miejsce w swoistym mechanizmie, czyli w pewien cud inżynierii fizycznej, jakim może być na przykład atom lub cząsteczka. Podobnie (na wyższym poziomie) istnieje pewien patent-struktura, jakim jest na przykład spinacz biurowy o masie ustrukturyzowanej wynoszącej, powiedzmy, 100-200 punktów. Jednak trudno tu mówić o jakiejś konkretnej, wymiernej energii. Po prostu jest wynalazek jako twór procesu ewolucyjnego o charakterze przeciwentropijnym i termodynamicznym (a ta sama termodynamika obowiązuje i funkcjonuje na wszystkich poziomach struktur punktowych, tzn. mierzonych miarą punktową).

    Z drugiej strony, istnieje ścisła zależność między masą ustrukturyzowaną cząstki elementarnej a jej masą spoczynkową ms, wyrażoną wzorem (po przekształceniu powyższych zależności):

    m_s = m_e x m_u/m_ue = 1,326 x 10¹³ x m_u/1 p_u (GeV/c²)

Zgodnie z powyższym wzorem, masy spoczynkowe np. cząstek ciemnej materii i ciemnej energii wynoszą odpowiednio 5 x 10^-5 i 10^-5 GeV/c².

ENERGIA USTRUKTURYZOWANA

W termodynamice niektóre formy energii są tzw. funkcjami stanu i potencjałami termodynamicznymi. Procesy związane z energią obejmują wzajemne oddziaływania obiektów fizycznych (ciał, pól, cząstek, układów fizycznych itd.), przemiany fizyczne, chemiczne oraz wszelkie zjawiska występujące w przyrodzie.

    Zatem energia ustrukturyzowana (punktowa) należy do energii ewolucyjno-termodynamicznej, działającej na przeciwentropijną strukturę aromorfotyczną.

    Zgodnie z powyższymi wzorami i zakładając, że m_u = gv = gE_u oraz E_s = m_sc², zajdzie:

        m_u = m_sm_ue/m_e = E_sm_ue/m_ec²    i
        E_u = E_sm_ue/m_ec²g = m_sm_ue/m_eg    , gdzie

    m_u – masa ustrukturyzowana obiektu
    m_s – masa spoczynkowa obiektu
    m_ue – masa ustrukturyzowana elektronu
    m_e – masa spoczynkowa elektronu
    E_s – energia spoczynkowa obiektu
    E_u – energia ustrukturyzowana obiektu
    v – wartość pola sił
    g – stała sprzężenia do pola sił
    c – prędkość światła

    Zakładając (przy czysto wyobrażonej sytuacji), że powyższy spinacz biurowy ma masę ustrukturyzowaną równą 200 p_u i wiedząc, że „pochodzi” z ery hiperakceleracji (v = 200 p_u, a więc g = 1), jego masa spoczynkowa jest równa 2,652 x 10¹⁵ GeV/c², energia spoczynkowa – 2,652 x 10¹⁵ GeV, energia ustrukturyzowana wynosi 2 x 10² = 200 p_u.

    Zwróćmy uwagę na obliczoną tu masę spoczynkową spinacza. Co prawda jest ona bardzo mała, jednak biorąc pod uwagę przedstawione wcześniej empiryczne dane o energii elektronu w atomie (masa spoczynkowa w powyższej koncepcji jest funkcją masy ustrukturyzowanej elektronu, która z racji niskiej energii elektronu jest w rzeczywistości znacznie niższa, a więc masa spoczynkowa spinacza jest faktycznie znacznie wyższa), obliczona masa spinacza jest realna.

    Warte uwagi jest to, że jest to „uczciwe” wyliczenie (nic nie było tu „sztucznie” dobierane), a i tak „wyszła” w miarę prawdopodobna wielkość. Tak więc na tej długiej i wysoce „karkołomnej” drodze obliczeń, wyprowadzania wzorów itp., wyniki są dobre i prawidłowe, co uwiarygodnia samą metodę i koncepcję.

    Zarazem zajdzie:

        E_s = m_sc² = m_um_ec²/m_ue = 21,724 x 10² m_u/1 p_u     (J)

    (W powyższej i poprzednich pracach przyjąłem masę ustrukturyzowaną elektronu jako 3,77 x 10^-17 punktów, a dla dokładności przyjmuje ona wartość 3,7674 x 10^-17 p_u (zob. T. Szulga, „Równanie struktur i życia kosmosu…”, Internet, 2017). Wtedy jednak, w powyższym przeliczniku dla energii spoczynkowej E_s (J), współczynnik liczbowy miałby wartość 21,739, zamiast powyższej 21,724. Na tej samej zasadzie w przeliczniku dla masy spoczynkowej ms (GeV/c²) powinno być 1,327, zamiast 1,326. Ponieważ priorytetem moim (z różnych względów) jest masa ustrukturyzowana elektronu (jako 3,77 x 10^-17 p_u), w stosunku do niej odnoszę tu i dalej inne wartości, np. energii. Ot, można było „pominąć problem” i „zamieść go pod dywan”, przyjmując „neutralnie” powyższy współczynnik jako 21,7 – jednak wyznaję zasadę zajmowania się problemem, gdy się on pojawia).

    Zatem, zgodnie z powyższym i po przekształceniu wzorów, zajdzie:

w_fpu = w_fNN 1 p_u/m_uNN        m_uc = w_fc 1 p_u/w_fpu
m_ue = E_sem_uc/E_c , a więc m_s = meEcwfNNmu/EsemuNNwfc¬ , gdzie

    w_fpu – wartość finansowa punktu (21,7 USD)
    w_fNN – wartość finansowa Nagrody Nobla (5 x 10⁵ USD)
    m_uNN – masa ustrukturyzowana Nagrody Nobla (23 x 103 p_u)
    m_uc – masa ustrukturyzowana cywilizacji (4,6 x 10¹² p_u)
    w_fc – wartość finansowa cywilizacji (10¹⁴ USD)
    m_ue – masa ustrukturyzowana elektronu (3,77 x 10^¬-17 p^u)
    E_se – energia spoczynkowa elektronu (81,9 x 10^-15 J/W)
    E_c – energia cywilizacji (10¹⁶ W)
    m_e – masa spoczynkowa elektronu (9,1 x 10^-31 kg)
    m_u – masa ustrukturyzowana obiektu
    m_s – masa spoczynkowa obiektu

    Powyższe wzory w miarę wyczerpująco opisują temat. Jednak odrębną sprawą jest kalibracja i przypisanie konkretnym wskaźnikom wartości liczbowych. Niektóre z nich są kontrowersyjne i stanowią otwarty problem (np. wielkość wartości finansowej cywilizacji, koszt kilowatogodziny czy energia elektronu). Jednak powtórzmy – węzłowe są tu zależności formalne i samo równanie struktur.

    Na koniec jedna uwaga. Tutaj zakładam liczenie potencjału cywilizacji (pracy i energii włożonej, przy obliczaniu masy ustrukturyzowanej elektronu) jako 4,6 x 10¹² punktów, mimo że jest to wartość roczna. Dla całości dorobku cywilizacji trzeba by tę wartość pomnożyć np. przez 103 lat. Wtedy masa ustrukturyzowana elektronu wynosiłaby 3,77 x 10^-14 punktów. Jednak wtedy włącza się dość powikłany rachunek (z powodu zmienności potencjału cywilizacji na przestrzeni lat, zmienności mocy cywilizacji, mierzonej w watach itd.). Dlatego proponuję pozostawienie wartości potencjału cywilizacji tak jak jest (postęp przecież, zgodnie z tezami Raya Kurzweila, znacznie przyspiesza), biorąc pod uwagę to, że tę poprawkę zawsze można wprowadzić.

    Tutaj odpowiednikiem mocy (P = E/t) jest średnia wydajność roczna (a_ś + p_ś) – średnie mem plus publikacja.

    W powyższych procesach energetycznych, energii, pracy, mocy itd. ważna jest nie tyle sama energia struktury, np. elektronu, jej funkcjonowanie, a to co jest w niej efektywnie „zakodowane”, czyli tutaj WYNALAZEK samego elektronu (tak jak równie ważne jest zużycie energii przez np. 100-watową żarówę, co ona sama jako twór technologii – tu lampa ledowa jest doskonalszym wynalazkiem niż klasyczna żarówka, dzięki mniejszemu zużyciu energii). Elektron jest cudem inżynierii kosmicznej. To właśnie mierzy masa ustrukturyzowana – a przynajmniej taki jest zamysł teorii akceleracji i równania struktur.

    Dla wyżej rozumianej, zmodyfikowanej fazy reintegracji w populacji 7 badanych, analizowanej w poprzedniej notce (zob. „Równanie struktur V/2”), wyniki średnie są następujące, odpowiednio: masa spoczynkowa 736,27 x 10^-14 (kg), energia spoczynkowa 6625,8 x 10² (J), ilośc kilowatogodzin 0,18405 (h).

    Dla fazy akceleracji wyniki średnie są następujące, odpowiednio: masa spoczynkowa 2418,54440 x 10-14 (kg), energia spoczynkowa 21764,93184 x 102 (J), ilość kilowatogodzin 0,60454 (h).

    Dla fazy hiperakceleracji wyniki średnie są następujące, odpowiednio: masa spoczynkowa 7538,51613 x 10^-14 (kg), energia spoczynkowa 67840,36986 x 10² (J), ilość kilowatogodzin 1,88445 (h).

    Autokorekta potwierdza wyniki. Tyle same liczby. Można jedynie zastanawiać się nad ich interpretacją. To jednak zupełnie odrębna sprawa. Tutaj chodziło jedynie o przedstawienie suchych, surowych, naukowych faktów. Zgodnie z zasadą izomorfizmu termodynamicznego, powyższą charakterystykę faz ewolucji można zastosować dla różnych struktur – fizycznych, astronomicznych, geologicznych i biologicznych (jeśli chodzi o ostatnie dane – Einsteinowi w teorii względności też wychodziły „nietypowe zapisy” dotyczące np. czarnych dziur, które, jak się po latach okazało, należało potraktować dosłownie. Jak by nie rozumieć masę spoczynkową i energię spoczynkową – tak przynajmniej wynika z równań).

POTENCJAŁY TERMODYNAMICZNE A PROCESY AKCELERACYJNE

Z energią w fizyce i termodynamice związane są potencjały termodynamiczne, jako wielkości fizyczne mające wymiar energii, będące funkcjami charakteryzującymi układ, dokładnie i jednoznacznie określającymi wszystkie parametry, związane z jego dynamiką.

    Najczęściej wykorzystywane są potencjały takie jak: energia wewnętrzna, energia swobodna Helmholtza, entalpia i entalpia swobodna.

    Energia wewnętrzna układu termodynamicznego, oznaczona symbolem U, jest całkowitą energią kinetyczną molekuł (ruch obrotowy, postępowy, drgania) i energią potencjalną związaną z drganiami oraz energią elektryczną atomów w cząsteczkach i kryształach. Jest to zarazem energia wszystkich wiązań chemicznych, przepływu swobodnego elektronów w metalach, wewnętrzna energia jądra atomowego oraz promieniowanie elektromagnetyczne w obrębie układu i zawarte w nim.

    Energia swobodna Helmholtza określona jest powszechnie stosowanymi zmiennymi, takimi jak temperatura i objętość V. Zmiana energii swobodnej jest równa maksymalnej pracy jaką układ może wykonać w stałej temperaturze. Energia swobodna oznaczona jest symbolem F i wyrażona wzorem F = U – TS, gdzie T – temperatura, S – entropia.

    Entalpia jest zawartością ciepła w układzie (zmiana entalpii jest ilością ciepła dostarczonego do układu). Entalpia oznaczona jest symbolem H i wyrażona wzorem H = U + pV.

    Entalpia swobodna (funkcja Gibbsa) związana jest ze stałymi parametrami izotermiczno-izobarycznymi (temperatury i ciśnienia). Entalpia swobodna oznaczona jest symbolem G i wyrażona wzorem G = H – TS.

    Potencjały termodynamiczne występują często w procesach i zjawiskach związanych z równowagą układu, tzn. proces termodynamiczny zachodzi dotąd, dokąd układ termodynamiczny nie osiąga stanu równowagi – wtedy, w tej sytuacji równowagowej entropia osiąga maksimum, a potencjał termodynamiczny minimum.

    W tym sensie, w fazach rozwoju, przy zmianach w czasie t, od integracji wstępnej, przez dezintegrację, reintegrację, do akceleracji i hiperakceleracji, wraz ze zwiększoną obecnością w życiu walki o byt, rośnie dyspersja osiągnięć. Wraz z nią rośnie dynamika układu i jego coraz większe pełne „nasycenie życiem”. Maleje więc równowaga i entropia, co sprowadza się do wzrostu potencjału termodynamicznego układu (przy, paradoksalnie, rosnącej jego stabilizacji i niezależności), co z kolei realizuje maksymę: „Obyś żył w ciekawych czasach”.

    Tak więc masa ustrukturyzowana, oznaczona symbolem mu, jest potencjałem termodynamicznym, wyrażonym równaniem struktur.

DEZINTEGRACJA A INFLACJA KOSMOLOGICZNA – PODOBIEŃSTWA – RÓWNANIE STRUKTUR A KOSMOLOGIA

W dotychczasowych tekstach realizowałem koncepcję, zgodnie z którą istnieje analogia między dezintegracją biograficzną a inflacją kosmologiczną. Czy jest to zasadne? Przecież dzięki inflacji powstał płaski Wszechświat w równowadze. Również inflacji kosmologicznej nie towarzyszyło „rozrzedzenie” energii” (choć nastąpiło tu rozrzedzenie materii). Dlaczego więc porównywać w ogóle dezintegrację i inflację? Jest tak między innymi z poniższych powodów.

    - Zarówno dezintegracja jak i inflacja kosmologiczna są stanem wysoce nierównowagowym; w kosmologicznym modelu inflacji jest to sytuacja, kiedy piłka stacza się z centralnego podwyższenia do rowka-okręgu w kapeluszu z rondem (model Alana Gutha). Tak samo dezintegracja jest wypadnięciem z orbity i kolein rozwoju;

    - W dezintegracji i w inflacji decydujący jest moment początkowy nagłego „wytrącenia z równowagi”, kiedy z powodu urazu (dezintegracja) czy przesilenia spadkowego (inflacja) zaczyna się spadek;

    - Dezintegracja jak i inflacja są zadanym problemem-kryzysem. Wiadomo też, że kryzysy, wątpliwości, spory, pytania, nawet (umiarkowane) konflikty są konstruktywne; na tej zasadzie czasem pewne problemy środowiskowo-klimatyczne, np. po upadku planetoidy 65 milionów lat temu, mogą jako rana zostać „zaleczone” – już na wyższym poziomie. Zresztą pewna dawka „problemowości” staje się często w ontogenezie stałym elementem;

    - Mimo wszystko dezintegracja jak i inflacja nie są strukturogenne. Galaktyki i skupiska masy, a więc wszystko co jest nam bliskie, powstają tam, gdzie „pozwoliła na to” ekspansja Wszechświata. Podobnie postęp istnieje mimo dezintegracji i kryzysów, a nie dzięki nim. Zresztą dopiero wyhamowanie inflacji stworzyło znaną z astronomii materię we Wszechświecie;

    - Nasilenie tendencji inflacyjnych w przyszłości (za ok. 10⁵⁰-10¹⁰⁰ lat) działać będzie jednak destruktywnie a nie konstruktywnie. Perspektywa sytuacji pustki kosmicznej, oddalenia się od siebie galaktyk i nawet Grupy Lokalnej od naszej Galaktyki „w otchłań” w przyszłości nie jest pozytywną perspektywą. Zdefiniowanie tu samego problemu dezintegracji-inflacji jest tu koniecznością i pewnym zaradzeniem w stosunku do problemu;

    - Dezintegracja i inflacja są wreszcie podobnym dysonansem, deficytem informacyjnym – z wszystkimi tego faktu konsekwencjami;

    - Zarówno dezintegrację jak i inflację dobrze modeluje wykres krzywej (prostej) funkcji mu = katⁿ z a ≤ 0 (dla inflacji a « 0 – na krótkim odcinku). Tak więc również z matematycznego punktu widzenia istnieje między nimi analogia;

    - Istnieje analogia, wręcz izomorfizm między biografią, ontogenezą a kosmogenezą. Skoro tak, to element, składowa biografii – deintegracja jest podobna do elementu, składowej historii kosmosu – inflacji.

HISTORIA DRAMATÓW – WYKUWANIE WARTOŚCI

Istnieje ciąg dramatów – wykluwania się wartości. Będą to – najogólniej i w uproszczeniu – ery krystalizacji i nabywania kolejnych struktur. A więc zajdzie dla Ziemi:

-    Organizmy wielokomórkowe – m_u = 10^-2,5 p_u – 540 mln (przełom kambryjski) – 200 mln lat temu
(powstanie strunowców, rozwój ryb, początki zasiedlania lądów, reakcja na wymierania)

-    Ssaki – mu = 10^-2 p_u – 200 mln – 3 mln lat temu
(radiacja gatunków na Ziemi, przezwyciężanie impaktów, przezwyciężanie wymierań, rozwój gatunków)

-    Praczłowiek – m_u = 1 – 3 mln – 200 tys. lat temu
(umózgowienie, opanowanie ognia, zaludnianie Ziemi, przezwyciężanie epok lodowcowych)

-    Początki człowieka cywilizowanego – m_u = 102 – 200 tys. – 10 tys. lat temu
(zbieractwo, łowiectwo, przezwyciężanie epok lodowcowych, dalsze zaludnianie Ziemi)

-    Rolnictwo – m_u = 104 – 10 tys. – XV w.
(plony, prosta technika, krystalizacja światopoglądów i życia religijnego, tożsamość narodów)

-    Renesans – rewolucja nauk.-techn. – m_u = 107 – XV – XIX w.
(przemysł, rozwój nauki, odkrycia geograficzne, początki demokracji, start nowożytnej astronomii)

-    Era astronautyczno-informatyczna – m_u = 10¹² (10¹⁶W) (czasy obecne) – XX – XXI w.
(problem pokoju, rozwój nauki i techniki, postępy medycyny, rozwój astronomii, astronautyka, problemy klimatu, komputery i informatyka)

-    Era bioastronomii – m_u = 10¹⁴ – XXI – XXII w.
(odkrycie egzożycia, problemy klimatu, energetyki i ekologii, postępy demokracji, dalsze postępy medycyny, integracja narodów, pełna era kosmiczna na obszarze Układu Słonecznego, pełna eksploracja Marsa, komputer kwantowy)

-    Era setiologiczna – m_u = 1⁰¹⁶ – od XXIII w.
(odkrycie setio-życia, pełne terraformowanie Marsa, loty międzygwiezdne, dalsze problemy z klimatem na Ziemi, pełna sztuczna inteligencja i informatyka kwantowa)

Materiały źródłowe:
„Energia (fizyka)”, Wikipedia.
„Funkcja stanu” , Wikipedia.
„Masa spoczynkowa” , Wikipedia.
„Model atomu Bohra” , Wikipedia.
„Potencjały termodynamiczne” , Wikipedia.
T. Szulga, „Równanie struktur i życia kosmosu – geneza teorii w fizyce i astronomii”, www.salon24.pl/u/ad-astra/, Internet, 2017.
T. Szulga, „Teoria akceleracji III. Metodologia odkryć w naukach przyrodniczych i ścisłych. Wizja astronomii plastycznej” ”, www.salon24.pl/u/ad-astra/, Internet, 2018.
T. Szulga, „Antykontinualna teoria megawszechświata”, www.salon24.pl/u/ad-astra/, Internet, 2019.
„Termodynamika”, Wikipedia.
Tagi: równanie struktur, fizyka, astronomia