Jałtański bękart?

Od czasu lektury „Eseju o duszy polskiej” prof. Legutko i wskutek ostatnich rozmów i wymiany notek (arcy-dyplomatycznych) na s24 trochę częściej myślę o współczesnej Polsce.

Fakty. Po pierwsze: jestem Polakiem, mam obowiązki polskie. Po drugie: urodziłem się w Polsce Ludowej, podobnie jak moi Rodzice. Różni mnie jednak od nich to, że gdy szedłem do liceum xx. Zmartwychwstańców w Poznaniu, to PRL-u już nie  było od dobrych dwóch lat. A oni w tym samym czasie mieli już za sobą nie tylko PRL-owskie liceum i studia, ale i kawałek drogi zawodowej. Dość stabilnej, jak na PRL przystało. Żadne z nich do partii nie należało, ale Mama, gdy w `89 wszyscy masowo przepisywali się z ZNP do nauczycielskiej "Solidarności" zapytała paru takich, co się nigdy specjalnie nie wychylali: "dlaczego to robicie?", usłyszała: "No wiesz, tak wypada. I paczki większe na Święta dają" , to już jakoś została w tym ZNP. Dzięki czemu nieco później zrozumiałem, że honor nie zależy od ideowej etykietki. Ma się go, albo nie ma. Po trzecie: mam świadomość tradycji kulturowej swojego narodu i państwa w jego różnych odsłonach, ale nie jestem pewien, czym jest ta współczesna Polska, w której żyję. Tzn. wiem mniej więcej, jacy ludzie, partie, środowiska, lobby odpowiadają za losy tego państwa, ale kompletnie nie wiem, jaka wizja Polski przyświeca temu wszystkiemu, co się dzieje.

Mała dygresja: polecam wszystkim książkę (księgę) z roku 1928: „Dziesięciolecie Polski odrodzonej”. Trudno utrzymać ją w ręku, takie to tomiszcze. Kto zna, ten wie, kto nie zna, temu trudno opowiedzieć, ale gdy człowiek ją kartkuje, przechodzi go jakiś dreszcz. Od strony technicznej jest to kompendium wiedzy o ówczesnej II Rzeczpospolitej. Ale i coś więcej, coś trudnego do nazwania.

Współczesna Polska istnieje dzięki potężnemu wysiłkowi ludzi, którzy angażowali się w działalność opozycyjną, a których nazwiska są często przemilczane (goszcząc latem u Rodziców, przeglądałem album Wojciecha Kota nt. PRL; jak myślicie, jakie nazwiska i fotografie opozycjonistów się tam znajdują?), mam też świadomość, że współczesna Polska istnieje także dzięki wysiłkowi wielu inżynierów, architektów, budowniczych, naukowców, nauczycieli, a także prostych ludzi, którzy po II WŚ zdecydowali się wrócić do Polski (albo w niej zostać) i często musieli przeżyć gehennę lat 50-tych i upokorzenia następnych dziesięcioleci, by – mniej lub bardziej oswojeni z PRL-em: żyć tu i pracować. I myślę, że wielu z tych ludzi wykazało się w jakiś sposób heroizmem, skoro wybrało takie życie w półcieniu, dlatego, że dla nich była to jednak POLSKA. To jest problem, poważny jak sądzę. Pierwszym przykładem, jaki przychodzi mi do głowy jako adeptowi filozofii, jest prof. Tatarkiewicz, któremu sporo krwi napsuł młody Kołakowski, a na którego „Historii filozofii” wychowują się kolejne pokolenia. No i ostatecznie: są jeszcze ONI (by nawiązać twórczo do znanego tomu wywiadów Teresy Torańskiej), którzy „na taką miłość nas skazali, taką przebodli nas ojczyzną”. Większość tych ludzi całą prawdę o tym, co myśleli, w co wierzyli, czego chcieli, czego się spodziewali, co chowali w sumieniach zabrała do trumny. Po nich zostało nam pokolenie z „zatoki świń” (miłośnik Filipin pan Kwaśniewski czy ostry jak brzytwa Oleksy, oraz Leszek – Rynek Ma Zawsze Rację – Miller, itp. itd.), oraz ich nieco starsi towarzysze. Ale i od nich na dobrą sprawę nigdy się za wiele nie dowiemy.