Niepodległość to też niezależność energetyczna

Po odzyskaniu niepodległości uniezależnienie polskiej energetyki od obcych rynków było jednym z głównych celów gospodarczych.

Odzyskaniu niepodległości w 1918 r. towarzyszyła nadzwyczaj trudna sytuacja ekonomiczna oraz dezintegracja gospodarcza i prawna. Państwo polskie po 123 latach zaborów, wyniszczone w skutek działań wojennych, stanęło przed wydawać się mogło karkołomnym wyzwaniem, jakim była budowa krajowej gospodarki. Było oczywiste, że niezależności nie uzyskuje się tylko poprzez obronę własnych granic, ale również budowę silnej, niezależnej gospodarki.

W tym celu niezbędne było zaangażowanie państwa w budowę elektrowni oraz sieci energetycznych. Do tej pory elektryfikacja na ziemiach polskich przeprowadzana była w różnym tempie, a odzyskane tereny nie były połączone ze sobą liniami przesyłowymi.

Dla nowo utworzonego rządu elektryfikacja kraju była zadaniem priorytetowym. Siódmego lutego 1919 r. utworzono Urząd Elektryfikacyjny odpowiedzialny m. in. za wydawanie koncesji, taryfy, planowanie czy przygotowanie ustawy elektryfikacyjnej. Ustawę elektryczną uchwalono 21 marca 1922 r. Obowiązywała przez następne 40 lat.

W grudniu 1918 r. powstała spółka akcyjna II RP „Siła i Światło”. Przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego konsekwentnie realizowała działania zmierzające do renacjonalizacji energetycznych aktywów. Tym samym pierwszy polski koncern energetyczny przysłużył się do przejęcia istniejących elektrowni od zagranicznych akcjonariuszy.

Krajowy system energetyczny miał opierać się na elektrowniach wodnych, których na ziemiach polskich było około 6500. Biorąc pod uwagę ówczesną sytuację geopolityczną, niebagatelne znaczenie miał również wybór źródła energii. Niewyczerpalne źródła własnych zasobów stanowiły najlepszą alternatywę dla węgla kamiennego, którego dostawy z Górnego Śląska wiązały się z dużym ryzykiem.

Pierwszą, jednocześnie największą elektrownią wodną wybudowaną po 1918 r. w Polsce była elektrownia w Gródku nad Wdą. Sfinansowanie budowy, którą rozpoczęli jeszcze Niemcy przed wybuchem I wojny światowej, umożliwił rządowy kredyt. Co ważne, to właśnie z Gródka oddalonego od wybrzeża o 140 km, wyprowadzono linię przesyłową wysokiego napięcia, która zasiliła budujący się port i miasto Gdynię. Sukces Gródka poprzedził uruchomienie w 1930 r. największej i zarazem najnowocześniejszej elektrowni wodnej, którą była zbudowana pod kierunkiem prof. Alfonsa Hoffmanna Elektrownia Żur.

Po 1935 r. nastąpiła zmiana polityki gospodarczej państwa. Najważniejszym przedsięwzięciem mającym na celu rozkręcenie koniunktury po czasie Wielkiego Kryzysu, który dotknął również Polskę, była budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego w widłach Wisły i Sanu. Program uprzemysłowienia dotyczył również energetyki. Na terenie COP-u ruszyła budowa trzech dużych elektrowni: węglowej w Stalowej Woli, w Zakładach Azotowych w Mościcach - zasilanej na gaz ziemny lub węgiel oraz wodnej w Rożnowie, na której oparto bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej dla COP.

Podstawową troską budowniczych II Rzeczpospolitej było nie tylko zdobycie niepodległości politycznej, ale również wywalczenie niezależności ekonomicznej. Potrzeba uniezależnienia polskiej energetyki od obcych rynków była jednym z głównych celów gospodarczych. Ten cel jest aktualny również obecnie i tak samo jak 100 lat temu, odnawialne źródła energii stają się narzędziem do zapewnienia niezależności i bezpieczeństwa polskiej energetyki.

Przedstawiona pod koniec października 2020 r. nowa strategia PGE przedstawia plan transformacji Grupy - przede wszystkim dekarbonizacji wytwarzania - oraz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Cel ten zostanie osiągnięty dzięki wykorzystaniu odnawialnych źródeł wytwórczych.

Przed wojną niezależność energetyczną planowano osiągnąć poprzez rozwój energetyki wodnej. Dzisiaj też stoimy przed wyzwaniami związanymi z budową nowoczesnej, konkurencyjnej energetyki zapewniającej bezpieczeństwo Polski. Dlatego własne moce wytwórcze, produkujące energię po konkurencyjnych cenach, są gwarantem stabilności dostaw i niezależności gospodarki. Aby to zapewnić, Grupa PGE przygotowała ambitny plan zmian w energetyce. Wiąże się on z dużymi inwestycjami w odnawialne źródła energii.