Wśród emocji mających największy wpływ na to w jaki sposób posługujemy się finansami najczęściej wymienia się strach i chciwość. Te dwie w powszechnym mniemaniu mają największy wpływ na nasze decyzje. Powszechnie uważa się, że zmaganie tych dwóch sił najczęściej wygrywa pragnienie bogacenia się. Ekonomiści behawioralni przekonują jednak, że prawda może wyglądać inaczej.
Zacznijmy od Roberta Kiyosakiego, twórcy bestselleru „Bogaty ojciec, biedny ojciec”. W swojej najbardziej znanej książce sięga on do wspomnianego wcześniej poglądu. Jego zdaniem ludzie bardzo często kierują się w swoich działaniach kierują się strachem związanym z brakiem pieniędzy. Nie chcą stawić czoła temu odczuciu dlatego reagują odruchowo. Nie szukają wcale rozwiązań dających im bogactwo, ale takich, które jak najszybciej zaspokoją ich lęk.
Jako emocję stojącą na drugim biegunie Kiyosaki oznacza pragnienie, lub chciwość. Wynika ona z pragnienia nowych lepszych rzeczy, zaspakajania swoich kolejnych potrzeb, zwiększania swojego komfortu, bezpieczeństwa, przyjemności. Ludzie kierujący się tą emocją chcą sobie kupić radość za pieniądze. Ulegają więc pułapce, bo szczęścia za pieniądze kupić się nie da.
Częsty jest pogląd, że większość ludzi rozpiętych jest między tymi przeciwdziałającymi siłami. Przy czym ostatecznie wygraną w tym pojedynku najczęściej jest chciwość. Jak jednak przekonują ekonomiści behawioralni jest zupełnie odwrotnie.
Amos Tversky i Robert Kahneman przeprowadzili badania ,w których udowodnili , że potencjalną stratę odczuwamy dużo silniej od potencjalnego zysku. I w warunkach negocjacji to zwiększenie o tę samą wartość potencjalnej straty i potencjalnego zysku skutkować będzie na nas z różną siłą. Badacze zwrócili uwagę, że skłonność do podjęcia ryzyka jest zależna do przyjętej przez nas perspektywy. Bardziej jesteśmy skłonni do skorzy podjęcia ryzyka, gdy wynik oceniamy jako stratę względem postawionego punktu odniesienia. Jeżeli natomiast wynik przedstawiony będzie jako zysk to większe jest prawdopodobieństwo, że wykażemy się awersją do ryzyka. Szybciej również zdecydujemy się na niewielką, ale za to pewną nagrodę, niż zysk, który jest niepewny.
Kahneman oraz Tversky na podstawie swoich badań wyszczególnili trzy efekty dotyczące podejmowanych decyzji :
• efekt pewności –chętniej wybierzemy niższy ale pewny zysk,
• efekt odbicia – występuje wówczas, gdy poruszamy się w sferze strat, wówczas chętnie liczymy na odbicie i odwracamy efekt pewności,
• efekt izolacji – lubimy na własne potrzeby upraszczać skomplikowane sytuacje i pomijać subtelności.
Bardzo dziękuję za życzliwą uwagę. Po większą dawkę wiedzy dotyczącej oszczędzania zapraszam na finp.pl
oraz na profil bloga na Facebooku
