Brzoza pomaga na wiele dolegliwości i chorób. Służą do tego takie jej surowce, jak kora brzozy, liść brzozy. Robi się z nich soki, nalewki, herbaty i innego rodzaju preparaty. Poznaj leczniczą moc brzozy.
Brzoza jest jednym z najpiękniejszych z pospolitych polskich drzew. Często sadzona jest jako drzewo ozdobne w parkach i koło domów. Ma charakterystyczną białą, cienką, łuszczącą się korę. Brzoza występuje w Polsce w siedmiu gatunkach, a najpopularniejszą jest brzoza brodawkowata (Betula pendula). Surowcem zielarskim jest liść brzozy i pączki brzozy.
Liście brzozy - składniki
Liść brzozy pozyskiwany jest ze stanu naturalnego z drzew dziko rosnących. Zbiera się liście młode w maju i czerwcu. Nie należy zrywać liści z wierzchołków drzewek, a tylko z dolnych i bocznych gałązek i nie wolno zerwać więcej niż 1/3 liści z jednego drzewka. Następnie liście suszymy w ogrzewanym miejscu. Prawidłowo wysuszone liście brzozy powinny mieć barwę oliwkowozieloną i przyjemny zapach.
Liść brzozy zawiera m.in. flawonoidy, saponiny, garbniki, olejek eteryczny, żywicę, betulinę, kwasy organiczne jabłkowy i cytrynowy i sole mineralne, witaminę C i prowitaminę K. Liść brzozy zawiera w swoim składzie także sole mineralne: związki potasu, wapnia, żelaza, manganu, cynku oraz magnezu.
Pączki brzozy zbiera się wczesną wiosną, gdy są nabrzmiałe, ale jeszcze nie pękają. Suszy się je w temperaturze 25–30°C, mniejsze ilości często w piekarnikach i na płytach kuchennych. Gdy się pozyskuje większe ilości należy je suszyć w suszarniach ogrzewanych. Pączki brzozy zawierają olejek, saponiny, gorycze i flawonoidy (mniej niż w liściach), dlatego najlepiej jest stosować je w mieszankach razem z liśćmi.
Brzozy są pięknym elementem jesiennego krajobrazu.
elementem krajobrazu
Działanie liści brzozy
1) Są stosowane jako środek napotny oraz moczopędny, dlatego poleca się picie naparu w schorzeniach nerek, zapaleniu dróg moczowych czy kamicy nerkowej – pomagają pozbyć się kamieni nerkowych poprzez ich wypłukiwanie.
2) Mają działanie przeciwreumatyczne. Liście służą do robienia okładów, które przynoszą ulgę w napięciach mięśniowych oraz bólach reumatycznych.
3) Działają oczyszczająco na układ krwionośny, pomagają również regulować przemianę materii, dlatego poleca się picie naparu podczas diety odchudzającej.
4) Obniżają temperaturę ciała pozwalając szybciej pozbyć się gorączki,
5) Można stosować zewnętrznie, pomocniczo w chorobach skóry takich jak na przykład łojotok czy łuszczyca. Zawarte w liściach brzozy saponiny świetnie wpływają na naszą skórę i wytwory naskórka.
6) Działają wzmacniająco na włosy, poprawiają ich wygląd. To popularny składnik kosmetyków do włosów.
Odchudzający koktajl z liści brzozy
Składniki:
- 1 łyżka świeżych liści brzozy
- Woda
Przygotowanie:
Liście blendujemy, zalewamy gorącą wodą o temperaturze około 40-45 stopni. Odstawiamy na 10 godzin. Po tym czasie koktajl jest gotowy do spożycia. Zaleca się pić po pół szklanki koktajlu trzy razy dziennie. Ma działanie oczyszczające - oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii oraz pozwala nieco podkręcić metabolizm.
Napar z liści brzozy
Składniki:
- 1 łyżka suszonych liści brzozy
- Woda
Przygotowanie:
Liście zalewamy szklanką wrzątku. Gotujemy na małym ogniu około 3 minut. Zostawiamy do naciągnięcia pod przykryciem na około 15 minut. Pić kilka razy dziennie małymi łykami - ma działanie moczopędne.
Napar z liści brzozy stosujemy w chorobach nerek i dróg moczowych, w obrzękach na tle niedomogi sercowo-nerkowej, jako środek moczopędny w chorobach skóry, jak trądzik młodzieńczy i łuszczyca.
Pączki brzozy mają takie same składniki jak liście, ale o słabszym działaniu.
Dziegieć brzozowy na skórę
Dziegieć brzozowy, czyli smoła brzozowa otrzymywana jest przez suchą destylację drewna. To brunatnoczarna ciągliwa ciecz zawierająca związki fenolowe. Od lat używany jest w leczeniu atopowego zapalenia skóry, trądziku, łupieżu, łojotokowego zapalenia skóry, łuszczycy, świerzbu, egzemy, grzybicy skóry, oparzeniach, odmrożeniach, świądzie oraz alergii. Posiada działanie łagodzące, oczyszczające, antyseptyczne, regenerujące, przeciwbakteryjne i przeciwpasożytnicze.
W przypadku dziegciu należy jednak uważać z jego stosowaniem. Nie można go używać na otwarte rany, przy zapaleniu mieszków włosowych i łuszczycy wysiękowej oraz u kobiet ciężarnych. Wykazuje właściwości fotouczulające. Należy go stosować nie dłużej niż 3-6 tygodni i tylko na niewielkich powierzchniach skóry.
Kora brzozy w kosmetyce
Kora brzozy zawiera betulinę, kwas betulinowy, saponiny, garbniki, kwasy żywicowe i oleje. Betulina znalazła szerokie zastosowanie w kosmetologii. Należy do silnych antyoksydantów, chroniących organizm przed wolnymi rodnikami i czynnikami nowotworowymi. Stosuje się go w kosmetykach opóźniających proces starzenia, ponieważ pobudza syntezę kolagenu i elastyny, dzięki czemu wpływa na jędrność i elastyczność skóry. Z powodzeniem znalazł zastosowanie także w preparatach antycellulitowych i zapobiegającym rozstępom.
Wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Dzięki czemu stosuje się ją w leczeniu egzemy, trądziku pospolitego i różowatego. Działa również rozjaśniająco na zmiany barwnikowe skóry.
Ekstrakt z kory brzozowej stosowany jest w produktach do cer delikatnych, wrażliwych, ponieważ nie działa toksycznie, nawet w dużych stężeniach. Wykazuje właściwości regenerujące i kojące przy uszkodzonej, podrażnionej skórze. Odbudowuje naturalną warstwę ochronną skóry i łagodzi stany zapalne. Wykorzystuje się go w leczeniu atopowego zapalenia skóry, łuszczycy i alergiach – działa przeciwobrzękowo i przeciwświądowo oraz zmniejsza zmiany skórne charakterystyczne dla tych chorób.
Na pniach brzozy rozwijają się dwa lecznicze grzyby: włóknouszek ukośny (czyr brzozowy, huba brzozowa) oraz porek brzozowy (huba brzozowa biała), które są stosowane w leczeniu chorób nowotworowych.
Drewno brzozy wykorzystywane jest w meblarstwie, przemyśle papierniczym oraz drzewnym
Sok z brzozy
Sok brzozy (pobrany wiosną), nazywany oskołą, zawiera dużo cukrów i stosuje się go do produkcji napoju, a także w kosmetyce do produkcji tzw. wody brzozowej. Zawiera cukier inwertowany, kwasy organiczne, aminokwasy, sole mineralne i peptydy. Jest bogatym źródłem witaminy C, potasu, żelaza, miedzi oraz witamin z grupy B. Z wyglądu przypomina wodę. W smaku jest od neutralnego do lekko kwaskowatego.
Sok pozyskuje się wczesną wiosną przez nacięcie gałęzi bądź pni. Jeśli po nacięciu pnia sok się pojawia, to drąży się w pniu niewielki otwór, następnie wkłada do niego rurkę lub specjalną rynienkę i podstawia niewielkie naczynie (np. garnuszek lub stalowy kubek), do którego sok ścieka. Gdy już uzyskamy odpowiednią ilość soku, należy otwór zalepić gliną, zabezpieczyć drewnem lub posmarować ogrodniczą maścią przeciwgrzybiczą, aby nie narażać drzewa na infekcje.
Czas na spożycie takiego soku jest dość krótki i wynosi zazwyczaj 3-4 dni, jeśli przechowujemy go w lodówce.
Można też kupić gotowe soki z brzozy, pasteryzowane, których trwałość jest zdecydowanie dłuższa. Należy ich szukać w sklepach ze zdrową żywnością. Cena soku z brzozy nie jest wysoka - kształtuje się ok 10 zł za litr, w zależności od miejsca zakupu.
Sok z brzozy - działanie
1) Oczyszcza krew, wątrobę, nerki. Dawniej stosowano go u osób z nadciśnieniem tętniczym, bólami reumatycznymi, chorobą wrzodową, anemią oraz rwą kulszową.
2) Poprawia przemianę materii. Pobudza przesączanie w kłębkach nerkowych i zwiększa wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii.
3) Wypłukuje skrystalizowane złogi kwasu moczowego, szczawianów, fosforanów.
4) Poprawia zdolność filtracyjną nerek, pobudza wydalanie moczu i wypłukuje "piasek", zapobiegając tworzeniu się kamieni moczowych.
5) Dodaje sił, energii, wzmacnia cały organizm
6) Stosowany zewnętrze leczy trądzik, zmiany skórne, wybiela piegi
7) Odżywia włosy i przyspiesza ich porost.
W Polsce można spotkać 7 gatunków brzóz, wśród których czołowe miejsce zajmuje brzoza brodawkowata.
Sok z liści brzozy domowej roboty
Składniki:
- 100 g młodych listków brzozy, mogą być wraz z pączkami
Przygotowanie:
Listki mielimy w maszynce do mięsa. Z zielonej masy wyciskamy sok przez sito. Można go zakonserwować mieszając w równych proporcjach ze spirytusem. Pijemy 30—40 kropli soku na kieliszek wody 2—3 razy dziennie, pół godziny przed jedzeniem.
Ksylitol – czyli cukier brzozowy
Ksylitol jest alkoholem cukrowym, jednak wyglądem i smakiem przypomina zwykły biały cukier i stosuje się go jako jego naturalny zamiennik. Jest zdecydowanie mniej kaloryczny od cukru, a jego indeks glikemiczny (IG) jest czternastokrotnie niższy niż sacharozy. Oznacza to, że po spożyciu ksylitolu poziom cukru i insuliny we krwi podnosi się bardzo powoli, bez gwałtownych skoków.
Dlatego polecany jest diabetykom oraz osobom na diecie. Ponadto surowiec ten działa bakteriobójczo (jest cenionym dodatkiem do gum do życia, past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej, wspomagając walkę z zapaleniem dziąseł i próchnicą), wspomaga przyswajanie wapnia w organizmie, nie stanowi pożywki dla grzybów i drożdżaków, wykazuje właściwości alkalizujące (zasadotwórcze) oraz nie wywołuje procesu fermentacji w jelitach.
Brzoza - magia i symbolika
Słowianie wierzyli, że drzewo to strzeże człowieka przed działaniem złych mocy, ponieważ jest darem od Boga. Brzoza miała chronić przed złymi duchami, chorobami i nieurodzajem. Jej gałązki umieszczano w ziemi na polach, by zapewnić sobie bogate zbiory.
Słowianie uznawali je za zwiastun nadchodzącej wiosny, odrodzenia, a także symbol szczęścia, powodzenia i obfitości. Do odpędzania duchów służyły witki brzozowe, którymi bito opętanych i obłąkanych. Brzozową rózgą wymierzano dzieciom kary cielesne, kierując się zasadą, iż: „Rózeczką dziateczki Duch Święty bić radzi, rózeczka dziateczkom nigdy nie zawadzi”.
Według wierzeń Słowian zasadzona przy grobie brzoza miała chronić przed duchami, według chrześcijan podobny cel miał spełniać krzyż brzozowy. W okolicach Nałęczowa śmierć mieszkańców obwieszczano niosąc po okolicy wianek wykonany z gałązek tego drzewa.
W Wielkopolsce o samotnie rosnących brzozach mówiono, że wśród ich korzeni spoczywa człowiek, grzesznik, skoro pochowany został w ziemi niepoświęconej i skutkiem tego w drzewie zamiast życiodajnych soków krąży krew.
Brzoza symbolizuje miłość, małżeństwo, wesele, rodzinę i czystość.
Dawniej brzoza stanowiła również amulet chroniący przed czarami. Dlatego też kołyski wykonywano najchętniej z drewna brzozowego, aby strzegło noworodka przed rzuconym urokiem. Do dziś we wschodnich rejonach wkłada się gałązki pod dziecięcy materac gdy maluch jest nerwowy, wystraszony, miewa nocne koszmary lub się moczy.
Młode brzozowe witki wkładano pod prześcieradło lub poduszkę chorego by wyciągnąć chorobę, odegnać ból głowy lub senne koszmary.
Gałązek brzozowych używano na wianki i do zdobienia domów w czasie Zielonych Świątek, na palmy w czasie Niedzieli Palmowej by budzić nimi śpiochów, oraz w śmigus do smagania dziewcząt.
Podczas Bożego Ciała gałązkami brzozowymi dekoruje się ołtarze. Po zakończeniu uroczystości, wierni, biorący udział w procesji zabierają je do swoich domów, wierząc, że chronią przed wszelkimi żywiołami i nieszczęściami.
Według ludowych podań brzoza jest jedynym drzewem, w które nigdy nie uderza piorun.
Według współczesnych radiestetów brzoza ma pozytywną energię. Przebywanie wśród brzóz ma dawać ukojenie i spokój. Przywraca też równowagę wewnętrzną. Wierzono, że odpoczynek pod tym drzewem uczyni go bardziej efektywnym i pozwoli nabrać sił.
Według horoskopów urodzeni w znaku brzozy (24 czerwca) są pracowici, zgodni, oszczędni, skromni i wierni w przyjaźni, pozbawieni są niestety słuchu muzycznego.
ja
