W dniu 02.10.2018 roku Komisja Europejska wniosła do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego oraz wniosła o zastosowanie środków tymczasowych do czasu wydania wyroku w w/w sprawie.
Komisja w uzasadnieniu w/w skargi wskazała, że obniżając wiek przejścia przez sędziów w stan spoczynku i stosując go do sędziów powołanych do Sądu Najwyższego przed dniem 3 kwietnia 2018 roku z jednej strony oraz przyznając Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej dyskrecjonalne prawo do przedłużenia czynnej służby sędziów Sądu Najwyższego z drugiej strony, Polska naruszyła prawo UE – art.19 ust.1 akapit drugi TUE i art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
W dniu 19.10.2018 roku, jeszcze przed odniesieniem się RP w ramach postępowania w przedmiocie środków tymczasowych, wiceprezes TSUE wydał postanowienie w sprawie C-619/18 R Komisja/Polska, w którym uwzględnił wstępnie wnioski Komisji o:
1) zawieszeniu stosowania przepisów RP dotyczących obniżenia wieku przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego,
2) podjęcie wszelkich niezbędnych środków przez RP w celu zapewnienia, by sędziowie Sądu Najwyższego, których dotyczą sporne przepisy, mogli pełnić funkcje na tym samym stanowisku, korzystając z tego samego statusu, takich samych praw i warunków zatrudnienia, jakie przysługiwały im przed wejściem w życie ustawy o Sądzie Najwyższym,
3) powstrzymaniu się od wszelkich działań zmierzających do powołania sędziów Sądu Najwyższego na stanowiska sędziów, których dotyczą te przepisy, a także od wszelkich działań w celu wyznaczenia nowego Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego lub wskazania, w miejsce Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, osoby, której powierzone jest kierowanie Sądem Najwyższym do czasu powołania nowego Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego,
4) powiadomienia Komisji nie później niż w ciągu miesiąca od doręczenia postanowienia Trybunału, a następnie powiadamiania w regularnych odstępach jednego miesiąca, o wszystkich środkach, które przyjęto w celu pełnego zastosowania się do tego postanowienia.
Proszę zwrócić uwagę, że w/w postanowienie wiceprezesa TSUA potwierdza, że sędziowie Sądu Najwyższego, których dotyczą sporne przepisy mają obecnie status sędziów w stanie spoczynku oraz wnosi o podjęcie przez uprawnione organy RP wszelkich niezbędnych środków (dot. faktycznie dokonania przez uprawnione organy RP zmiany obowiązującego prawa w tym zakresie) w celu zapewnienia, by sędziowie SN powrócili do swoich poprzednio zajmowanych funkcji, statusu, praw i warunków zatrudnienia, jakie przysługiwały im przed wejściem w życie ustawy o SN.
Wobec powyższego bezprzedmiotowe jest rozważanie o obecnym statusie w/w sędziów ponieważ do ewentualnej zmiany w obowiązującym obecnie stanie prawnym w tym zakresie przez właściwe organy RP, w/w sędziowie posiadają nadal status sędziego w stanie spoczynku.
Nie wchodząc na tym etapie w rozważania dotyczące istnienia lub braku istnienia podstaw prawnych do skierowania przez KE w/w skargi do TSUE oraz właściwości rzeczowej, kompetencji do rozpoznania jej przez TSUE należy zaznaczyć, że skargi wniesione do TSUE nie mają skutku zawieszającego ale Trybunał może, jeśli uzna, że okoliczności tego wymagają, zarządzić zawieszenie wykonania zaskarżonego aktu, w tym może zarządzić niezbędne środki tymczasowe. Strona, którego dotyczy w/w postanowienie lub wyrok jest zobowiązana do podjęcia środków, które zapewnią ich wykonanie – art.278-279 w zw. z art.266 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)- Dz.U.2004.90.864/2 - tekst skonsolidowany uwzględniający zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony.
Powyższe potwierdza także treść art.260 TFUE, który stanowi, że jeżeli KE uzna, że dane Państwo Członkowskie nie podjęło środków zapewniających wykonanie wyroku, postanowienia TSUE, może ona wnieść sprawę do TSUE, po umożliwieniu temu Państwu przedstawienia uwag. Wskazuje ona wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo Członkowskie, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności. Jeżeli TSUE stwierdza, że dane Państwo Członkowskie nie zastosowało się do jego wyroku, postanowienia może na nie nałożyć ryczałt lub karę pieniężną.
Przepisy dotyczące TSUE oraz dotyczące obecnej sytuacji związanej z wydaniem przez wiceprezesa TSUE przedmiotowego postanowienia są zawarte w art.251-281 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)- Dz.U.2004.90.864/2 - tekst skonsolidowany uwzględniający zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony.
Uzupełnieniem, dopełnieniem w/w przepisów jest Regulamin postępowania przed TSUE, który w art.83-90 odnosi się do zawieszenia wykonania aktu wydanego m.in. przez państwo członkowskie. Co prawda zgodnie a art.86 w sprawie wniosku wydaje się postanowienie z uzasadnieniem niepodlegające zaskarżeniu, to jednak na wniosek strony postanowienie może w każdym czasie zostać zmienione lub uchylone, ze względu na zmianę okoliczności – art.87 (Dz.U. L 176 z 4.7.1991 z późn.zm. – ost. Dz.U. L 162 z 22.6.2011).
Zgodnie ze Statutem TSUE przed Trybunałem Sprawiedliwości procedura składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej. (Dz.U. L 228 z 23.8.2012 z późn.zm.)
Na procedurę pisemną składa się przekazywanie stronom oraz instytucjom Unii, których decyzje są przedmiotem sporu, skarg, pism procesowych, argumentów obrony i uwag oraz odpowiedzi na nie, jeśli takie są, jak też wszelkich pism i dokumentów na ich poparcie lub ich uwierzytelnionych odpisów.
Na procedurę ustną składa się wysłuchanie przez Trybunał pełnomocników, doradców i adwokatów lub radców prawnych oraz opinii rzecznika generalnego, jak również, w stosownym przypadku, przesłuchiwanie świadków i biegłych – art.20.
Stosując procedurę doraźną, prezes TSUE może rozstrzygać wnioski o zawieszenie wykonania, o zastosowanie środków tymczasowych. W/w uprawnienia prezesa TSUE mogą być wykonywane przez wiceprezesa Trybunału Sprawiedliwości. Postanowienie prezesa lub sędziego, który go zastępuje, jest tymczasowe i w żadnym wypadku nie przesądza orzeczenia Trybunału co do istoty sprawy – art.39.
Należy dodać, że zgodnie z art.16, jeśli Trybunał uzna, że wniesiona sprawa ma wyjątkowe znaczenie, po wysłuchaniu rzecznika generalnego może skierować tę sprawę do pełnego składu Trybunału.
Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, Konstytucja RP jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej a źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia - art.2, 8 i art.87 ust.1 Konstytucji RP.
Proszę zauważyć, że przedmiotowe postanowienie wiceprezesa TSUE w zakresie wypełnienia pkt.2, czyli „podjęcia wszelkich niezbędnych środków przez organy RP” odnosi się do ewentualnych zmian w:
1. decyzjach Sejmu i Senatu, ponieważ uchwalanie i zmiana ustaw należy do władzy ustawodawczą - art.95 Konstytucji RP oraz decyzji Prezydenta RP w zakresie art.126 ust.3 w zw. z art.122 Konstytucji RP.
2. decyzjach do których wydania uprawniony jest jedynie Prezydent RP, to jest powoływania sędziów, powoływania Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, powoływania Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, powoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, powoływania prezesów Sądu Najwyższego oraz wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego – art.144 ust.3 pkt.17,20-23 Konstytucji RP.
3. decyzjach Krajowej Rady Sądownictwa, to jest sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa – art.179 Konstytucji RP.
Powyższe postanowienie niewątpliwie wkracza także w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego, m.in. w wyłączne kompetencje TK do orzekania w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją RP, zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją RP, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami - art.188 Konstytucji RP.
Uwzględniając powyższe należy mieć na uwadze dwie sytuacje.
Jedna sytuacja, to powstrzymanie się przez RP z wykonaniem w/w postanowienia z dnia 19.10.2018 roku wiceprezesa TSUE w przedmiocie środków tymczasowych, w sprawie C-619/18 R Komisja/Polska. W międzyczasie złożenie przez RP wniosku do TSUE o zmianę lub uchylenie postanowienia w przedmiocie środków tymczasowych, ze względu na zmianę okoliczności oraz o rozpoznanie wniosku przez pełny skład TSUE.
Co prawda zgodnie a art.86 w sprawie wniosku wydaje się postanowienie z uzasadnieniem niepodlegające zaskarżeniu, to jednak na wniosek strony postanowienie może w każdym czasie zostać zmienione lub uchylone, ze względu na zmianę okoliczności – art.87 Regulaminu postępowania przed TSUE
Zgodnie z art.16 w/w Regulaminu, jeśli Trybunał uzna, że wniesiona sprawa ma wyjątkowe znaczenie, po wysłuchaniu rzecznika generalnego może skierować tę sprawę do pełnego składu Trybunału.
Ewentualny skutek to, jeżeli KE uzna, że RP nie podjęło środków zapewniających wykonanie postanowienia TSUE, może ona wnieść sprawę do TSUE, po umożliwieniu RP przedstawienia uwag. KE wskazuje wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez RP, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności. Jeżeli TSUE stwierdza, że dane RP nie zastosowało się do jego wyroku, postanowienia może na RP nałożyć ryczałt lub karę pieniężną.
Należy zauważyć, że obecnie aż 52 wyroków TSUE nie jest wykonywanych przez państwa UE, w tym niektóre z nich przez ponad 10 lat, np. Grecja (11), Włochy (10) i Hiszpania (7). Co ciekawe niektóre z państw stosują różne metody, w tym i takie jak m.in. zmiana prawa umożliwiająca jego dostosowania do wyroku TSUE ale nie w pełnym zakresie np. Portugalia…. Wtedy KE jest zmuszona ponownie wnieść kolejną skargę itd….
Druga możliwość, to wykonanie w/w postanowienie z dnia 19.10.2018 roku wiceprezesa TSUE w przedmiocie środków tymczasowych, w sprawie C-619/18 R Komisja/Polska.
Do wykonania w/w postanowienia potrzebne są zgodne działania w zakresie zmiany prawa w tym zakresie przez Sejm, Senat, Prezydenta RP, a następnie wystąpienie z odpowiednimi wnioskami przez KRS do Prezydenta RP oraz decyzje Prezydenta RP w zakresie wniosków KRS.
O ile decyzje Sejmu, Senatu, Prezydenta RP w tym zakresie leżą w płaszczyźnie polityczno-prawnej, o tyle decyzje i wnioski KRS już nie...
Przypomnieć należy, że KRS jest niezależna od innych organów państwowych jak i zewnętrznych oraz stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów art.186 ust. 1 Konstytucji RP.
Bez wniosku KRS w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe m.in. powołanie na stanowisko sędziego… Co więcej KRS może wystąpić także do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności z Konstytucją aktów normatywnych w zakresie, w jakim dotyczą one niezależności sądów i niezawisłości sędziów…..
TSUE nie podważył w jakikolwiek sposób ustawy o KRS, a jakiekolwiek naciski np. na wystąpienie przez KRS z wnioskiem sprzecznym z podjętymi uchwałami lub wywieranie nacisku na podjecie uchwał sprzecznych z wolą większości członków KRS byłoby faktycznie działaniem, które KE obecnie zarzuca RP….
Należy także powtórzyć, że przedmiotowe postanowienie wiceprezesa TSUE niewątpliwie wkracza także w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego, m.in. w wyłączne kompetencje TK do orzekania w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją RP, zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją RP, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami - art.188 Konstytucji RP.
Na marginesie w zakresie praw nabytych to nie przypominam sobie aby ówczesny TK, SN czy KE, TSUE wystąpił w ich obronie w przypadku podwyższenia wieku emerytalnego przez poprzedni rząd lub decyzji dot. OFE, a sprawa dotyczyła obrony prac wielu milionów obywateli RP, a nie tylko kilkunastu osób….
Szacunek do Państwa, w tym ciągłości jego instytucji, które stabilizują i umożliwiają istnienie Państwa, przejawia się m.in. w podejściu funkcyjnych funkcjonariuszy publicznych do zmian podyktowanych wynikiem demokratycznych wyborów suwerena jakim jest Naród.
Przedłożenie interesu własnego nad interes publiczny, w tym także w zakresie istnienia Państwa nie jest godny funkcjonariusz publicznego, który przede wszystkim interes publiczny ma mieć na uwadze, w tym trwania Państwa, ciągłości i nienaruszalności jego instytucji, ich powagi i zaufania.
Czy część z nas chce aby RP mająca 1000-letnie tradycje upadła lub została zmarginalizowana………….
Czy w 100 letnią rocznicę odzyskania przez RP niepodległości część z nas w imię partykularnych interesów, podszeptów różnych wewnętrznych i zewnętrznych źle życzących RP chce zapoczątkować w/w procesy…..
Quo vadis opozycjo…… Quo vadis KE, TSUE………….
inne:
Konstytucja RP – prawo UE – Trybunał Konstytucyjny……
https://www.salon24.pl/u/marek-czeszkiewicz/899267,konstytucja-rp-prawo-ue-trybunal-konstytucyjny
