Pojęcie poprawności politycznej narodziło się w ojczyźnie światowego proletariatu w latach dwudziestych ubiegłego stulecia i miało być ideologicznym drogowskazem na bezdrożach sowieckiego komunizmu. Po prostu trzeba było wiedzieć, jaka polityczna linia w partii aktualnie obowiązuje...
Okazało się niebawem, że wiedza, co i jak należy w danej chwili mówić i jak postępować jest przydatna nie tylko w ZSRR. W każdym razie potrzeba dostosowywania się do zwycięskich ideologii i prądów politycznych dotarła także do zachodniej Europy i USA i zaowocowała takim typem retoryki politycznej, który zabezpieczał przed niestosownymi wypowiedziami, a mówiącemu pozwalał powiedzieć wiele okrągłych banałów w dowolnych sytuacjach i na dowolne tematy. Chodziło tylko o to, aby opanować pewien kanon prawd powszechnie niepodważalnych w danej chwili i wykorzystać je zarówno w dyskusjach politycznych, jak i w życiu codziennym.
W Sowietach ideologia poprawności politycznej zdefiniowana jako ideologia marksistowska funkcjonowała równolegle obok cenzury, na Zachodzie, zdefiniowana jako ideologia liberalna, zastąpiła cenzurę. Poprawność polityczna obowiązuje przede wszystkim na poziomie polityki i gwarantuje uniknięcie posądzeń o głoszenie poglądów skrajnych, np. dyskryminujących grupy etniczne czy inne mniejszości. Wymóg poprawności politycznej schodzi dziś także na niższe piętra, aby zapobiegać wygłaszaniu ocen wartościujących np. osoby o odmiennym kolorze skóry, orientacji seksualnej czy wyznaniu. W ten sposób wymóg poprawności politycznej narzuca auto cenzurę zarówno politykom jak i szaremu człowiekowi, bez potrzeby angażowania “wielkiego brata”, który obserwuje i nadzoruje. Po prostu w tej sytuacji sami stajemy się swoimi własnymi cenzorami i policjantami, co zapewnia znaczne oszczędności aparatowi państwowemu, a efekt jest taki sam. Uwalnia nas to też w łatwy sposób od konieczności posiadania własnych poglądów. Wystarczy tylko przy pomocy środków masowego przekazu lansujących pewne poglądy, jak i pokazujących jak należy je wspólnie wyrażać, wpuścić w organizm społeczny wirusa poprawności politycznej, czyli po prostu auto cenzury. Tym samym retoryka poprawności politycznej staje się częścią ucisku politycznego ze strony klasy rządzącej, sposobem rządzenia, w którym uciszanie krytyki staje się uproszczone, ponieważ ewentualnym oponentom już nie wypada stosować w dyskusji pojęć, pozostających poza obszarem poprawności politycznej. Uznanie czegoś za poprawne politycznie eliminuje bowiem skutecznie z języka pojęcia przeciwne i w tym wypadku białe wcale nie ma już odpowiednika w czarnym... A jeżeli nawet ktoś usiłowałby znaleźć jakieś równoważniki, to są one automatycznie uznawane za niestosowne i wstydliwe, a takich w dobrym towarzystwie nie powinno się przywoływać w dyskusji.
Poprawność polityczna jest bowiem także domeną dobrego towarzystwa, a w dobrym towarzystwie obowiązuje takt i elegancja i odpowiedni ubiór. Wszystko inne trąci parweniuszostwem, chamstwem i brakiem wykształcenia. To coś jak białe skarpetki do czarnego garnituru, to coś co budzi śmieszność i politowanie. W systemie komunistycznej cenzury paradoksalnie było jeszcze miejsce na odmienne poglądy i możliwość przeciwstawiania się systemowi. Sama definicja cenzury zakładała bowiem istnienie poglądów przeciwnych, sam system był nastawiany na zwalczanie opozycji i tym samym musiał zakładać jej istnienie, a nawet ją kreować wraz z poglądami, gdy jej brakowało. Tak więc w systemach komunistycznych istniało jeszcze rozróżnienie na białe i czarne, ponieważ aby coś wyglądała na białe – czyli sam system – musiało istnieć coś w odmiennym kolorze, a więc przeciwnicy systemu.
W systemie demokracji zachodnich cenzura stała się już zbyteczna dzięki kastracji intelektualnej, a czarne cudownie znikło, albo jest uznane za wartość tak wstydliwą i nieelegancką, że nikt nie ma odwagi jej wyrażać. A wszystko to właśnie dzięki zabiegowi inżynierów dusz, którzy wymyślili i zastosowali szeroko ideologię poprawności politycznej, jako super ideologię nadrzędną do wszystkiego. Szwedzi tak naprawdę odkryli poprawność polityczną dopiero w latach 90-tych. To znaczy może inaczej... Zawsze obowiązywała tu poprawność polityczna zdefiniowana przez partię socjaldemokratyczną, któr, miała w Szwecji przywilej formułowania problemów i rozwiązywania ich zgodnie ze swoją doktryną. Wszyscy dobrze o tym wiedzieli i tak naprawdę nikt się temu nie przeciwstawiał. Nawet opozycja, która zgodnie z przyjętą praktyką proponowała jedynie alternatywne wersje rozwiązania problemów sformułowanych przez socjaldemokrację. Taki system myślenia i postępowania w latach 90-tych zaczęto definiować jako szwedzki wariant poprawności politycznej. Poprawność polityczna to cały system, klimat panujący w państwie, ba, nawet styl życia, taki ekologiczny...
Rzućmy kilka przykładów, już poza wielką polityką. Choćby z tak bliskiej mi Szwecji, w której mieszkam od 40 lat...Ot szwedzka szkoła, która powinna być bezpłatna, bezstresowa i wolna, a uczniów nie należy zbyt wcześnie oceniać. Inny przykład to podkreślanie wielokulturowości kraju, liberalne spojrzenie na politykę imigracyjną, a ostatnio na gender. Szwedzki kościół także ma już legitymację politycznej poprawności dzięki dopuszczeniu kobiet do stanowisk kościelnych i nieprzeciwstawianie się związkom homoseksualnym.
W Szwecji poprawność polityczna została uznana za najlepszą cechę, jaką może mieć człowiek. Taki osobnik jest zapraszany chętnie do telewizji, publikuje się jego teksty w gazetach, może wygłaszać wykłady i uzyskiwać stopnie akademickie, może wreszcie zostać politykiem. Mam na myśli prawdziwych socjaldemokratycznych polityków, albo przynajmniej polityków z aliansu, a nie jakiś podejrzane indywidua należące do szwedzkich demokratów, którzy są ostatnim szwedzkim bastionem niepoprawności politycznej. Są jednak niezbędni dla systemu, bo ci poprawni politycznie lepiej wyglądają na ich tle.
W różnych okresach historycznych były jednak różne kanony poprawności politycznej. W latach 30-tych za poprawne politycznie uważano w Szwecji poglądy gloryfikujący Hitlera i wszelkie teorie rasowych wyższości. W latach 60-tych i 70-tych można było otwarcie sympatyzować z komunistycznymi katami, takimi jak Stalin czy Mao i nosić palestyńskie szale... W latach 80-tych można było spokojnie demolować hodowle nutrii i przywiązywać się kajdanami do zagrożonych wycięciem drzew...
Dzisiaj nie wolno natomiast w Szwecji nazywać ciastek z czekolady “murzyńskimi kulkami” ani pogardliwie wyrażać się o mniejszościach seksualnych. Podobno nawet nazywanie Indian, Indianami jest niewłaściwe... Okazuje się też ostatnio, że okrelenia "małpia osba" także jest jakoby rasistowskie...Co przyniesie nam jutro?
W Szwecji ukazała się niedawno książka Johna Järvenpääs “Politisk korrekthet. Likriktning, åsiktsförtryck och dikotomisering” (246 s, Reson Produktion, ISBN-nr:91-631-7620-3, 2006). Publikacja została uznana za najbardziej przemilczaną książkę ostatnich lat. Jej główna teza brzmi: Szwecja zlikwidowała jeden z fundamentów demokracji – prawo do politycznej krytyki pewnych zjawisk w kraju.
I na koniec ostrzeżenie!
Pamiętaj, że poprawność polityczna to tolerancja dla różnorodności kultur, ras, płci, ideologii i alternatywnych stylów życia. Poprawność polityczna to jedyny społecznie i moralnie akceptowany światopogląd. Osoby, które się z nim nie zgadzają mogą zostać łatwo uznane za bigotów, wsteczników, oszołomów, ciemniaków, albo wręcz idiotów... Pamiętaj zatem, że musisz być ostrożny. Nie zachowuj się nieodpowiednio, uważaj na to co mówisz, a nawet co myślisz. Pamiętaj, że wszyscy Cię oceniają i wszyscy mogą Cię potępić i tym samym wyrzucić poza nawias poprawnego politycznie społeczeństwa.
(Politisk korrekthet tror på en ökad tolerans för en MÅNGFALD kulturer, raser, kön, ideologier och alternativa livsstilar. Politisk korrekthet är den enda socialt och moraliskt accepterbara inställningen. Den som inte håller med om detta är bigott, fördomsfull, sexistisk och/eller trångsynt.)
