Nagradzany Oscarami czeski reżyser o światowej sławie zmarł nagle w piątek, po krótkiej chorobie, w Hartfort w stanie Connecticut w USA. Miał 86 lat.
Forman był absolwentem praskiej szkoły filmowej. Debiutował w 1963 roku etiudami „Gdyby nie ta muzyka” i „Konkurs”. Jego pierwszym pełnometrażowym filmem był „Czarny Piotruś”. Dla czechosłowackiej kinematografii nakręcił jeszcze dwa filmy: „Pali się moja panno” i „Miłość blondynki”.
Praska Wiosna 1968 r. stała się przyczyną emigracji reżysera do Stanów Zjednoczonych. Tam tworzył przez kolejne dekady; obywatelstwo amerykańskie przyjął w latach 70. XX w.
Największe sukcesy święcił w USA. Do klasyki kina przeszedł „Lot nad kukułczym gniazdem”, z charakterystyczną rolą Jacka Nicholsona. Film powstał na kanwie kultowej powieści pod tym samym tytułem, autorstwa Kena Keseya. Obraz otrzymał w 1976 r. pięć Oscarów, w tym za najlepszy film i dla najlepszego reżysera.
Miloš Forman (od lewej) i francuski aktor Yves Montand. Fot. EPA/STR
Musical „Hair” (1979 r.) to kolejny triumf Formana. To z kolei bodaj najgłośniejsza popkulturowa apoteoza ruchu hippisów, antywojenny musical, portretujący obyczajowość epoki New Age.
W 1984 r. na ekrany wszedł „Amadeusz”, fabuła o życiu i twórczości Wolfganga Amadeusza Mozarta, widziana oczyma rywalizującego z geniuszem kompozytora Antonia Salieriego. Choć wielu krytyków podkreślało, że rzeczywista znajomość twórców wyglądała inaczej, zmitologizowana opowieść na jej temat dała Formanowi aż osiem Oskarów, w tym za najlepszy film oraz najlepszą reżyserię. Z kolei „Skandalista Larry Flynt” z 1996 r., nominowany do Oscara m.in. za najlepszą reżyserię, wygrał w 1997 r. Złote Globy i Berlinale. Serca widowni podbił również „Człowiek z księżyca” (1999 r.) o obrazoburczym komiku Andym Kaufmanie (Jim Carey).
„Let The Sunshine In”, „Hair”, reż. Miloš Forman. Źródło: YouTube
Ostatni raz twóca stał za kamerą w 2006 roku, kręcąc „Duchy Goi”.
Był trzykrotnie żonaty. Pierwszą żoną była czeska aktorka Jana Brejchova; drugą, także aktorka, Viera Krzesadlova, z którą ma dwóch synów. Trzecią żoną jest od 1999 roku pisarka Martina Zborzilowa, z którą Forman ma bliźniaków Andy'ego i Jima.
Potrafił zaznaczyć autorskie piętno w każdym gatunku filmowym. Składnikami tego piętna były spojrzenie pełne ożywczej ironii na rzeczywistość, zaciekła obrona indywidualizmu, niechęć wobec konformizmu i instynkt stadny - powiedział o zmarłym Miloszu Formanie krytyk filmowy Piotr Czerkawski.
„Najważniejszy wpływ Milosza Formana na kino wywarły nie tylko jego filmy chociaż niewątpliwie odegrały wielka rolę, ale przede wszystkim on jako człowiek. Jest on jednym z nielicznych twórców, który zrobił karierę w swoim rodzinnym kraju Czechosłowacji, a potem na zaproszenie wytwórni Paramount wyjechał do Stanów Zjednoczonych, tam pozostał i zrobił niesamowitą karierę - pokazując tym samym, że American Dream jest możliwy do wyśnienia” - stwierdził redaktor naczelny portalu stopklatka.pl Artur Zaborski.
– Jego odejście było spokojne, był przez cały czas otoczony rodziną i swoimi najbliższymi – powiedziała żona twórcy Martina Forman. Uroczystości żałobne mają odbyć się w gronie rodzinnym.
Źródło: PAP
KW
© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.
