Zadania CBA realizowane na poziomie samorządowym mają ogromne znaczenie, prowadzą bowiem do „oczyszczenia” lokalnych społeczności z układów, korupcji i nadużyć.
Działania Centralnego Biura Antykorupcyjnego to nie tylko wielkie, spektakularne akcje na skalę ogólnokrajową, ale – nie mniej ważne – czynności o charakterze lokalnym. Śledztwa prowadzone przez Biuro z chirurgiczną precyzją przywracają normalność w najbliższym otoczeniu Polaków. CBA dba o nasze „małe ojczyzny”.
Niemal co dzień CBA informuje o czynnościach wykonywanych przez swoich funkcjonariuszy walczących z lokalnymi nieprawidłowościami, nadużyciami w samorządach czy miejskich spółkach. I choć często działania te nie przyciągają uwagi opinii publicznej w skali kraju są nie mniej ważne niż walka z wielkimi grupami przestępczymi. Istotnym elementem pracy CBA są także prowadzone kontrole. Dzięki systemowym działaniom funkcjonariuszy nieprawidłowości są skutecznie wykrywane i usuwane. Zasadność i skuteczność prowadzonych przez CBA kontroli ujawniła choćby kontrola prowadzona w Poznaniu. Tamtejsza Delegatura wykryła nieprawidłowości w rozporządzaniu przez Urząd Miasta Poznania mieniem komunalnym w postaci nieruchomości „Tor Poznań” w latach 2010-2017. Nieruchomość ta jest użytkowana przez Stowarzyszenie Automobilklub Wielkopolski. W wyniku działań kontrolnych CBA zgromadziło dowody na szkodliwą dla miasta działalność władz Poznania. Mowa w tym przypadku o 7,2 mln złotych potencjalnej szkody. CBA skierowało w tej sprawie zawiadomienie do Prokuratury. Z ustaleń Biura wynika, że poznański ratusz uzyskał możliwość prawną obciążenia Automobilklubu Wielkopolskiego za korzystanie przez lata z „Toru”. Zaniechano tych działań, skutkiem czego było przedawnienie roszczeń w 2017 roku. Sytuacja jest godna napiętnowania, bowiem tuż po rozpoczęciu kontroli Delegatura CBA w Poznaniu pisemnie informowała urząd miasta o konieczności podjęcia natychmiastowych działań, by roszczenia nie uległy przedawnieniu. Mimo tego urząd miasta, mając świadomość konsekwencji zaniechania działań, nie podjął czynności zabezpieczających interes miasta. O interes ten musiało zadbać CBA.
To nie jedyny przykład działań CBA w Poznaniu. Biuro złożyło również zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez Rektora Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Z ustaleń Biura wynika, że działanie wskazanej osoby doprowadziło do szkody w majątku uniwersytetu na sumę blisko 200 tys. zł. Czynności CBA były związane z umowami zawieranymi przez uniwersytet. Kontrakty w latach 2016-2017 dotyczące obsługi prawnej zawarte były bez prawidłowego oszacowania wartości udzielanych zamówień, a także nie zostały opublikowane na stronie Biuletynu Informacji Publicznej, choć ich wartość przekraczała kwotę 30.000 euro. Jednocześnie nie respektowano Zarządzenia Rektora UAP dotyczącego zasad dokonywania zakupu dostaw, usług i robót budowlanych o wartości nieprzekraczającej równowartości kwoty 30.000 euro. W wyniku zawartych w opisanych powyżej warunkach umów obsługa prawna jednostki wzrosła ponad dwukrotnie. Straty Uniwersytetu CBA szacuje na sumę ok. 200 tys. złotych.
Na mechanizm drenowania publicznego majątku agenci CBA trafili także w Krakowie. Biuro zidentyfikowało proceder związany z przetargami na najem i sprzedaż nieruchomości. Śledztwo CBA dotyczy powoływania się na wpływy w m.in. administracji samorządowej oraz w Zarządzie Budynków Komunalnych w Krakowie i podejmowania się bezprawnego pośrednictwa w załatwianiu najmu lub kupna mieszkań i lokali użytkowych usytuowanych w atrakcyjnych częściach Krakowa, nieopodal rynku czy wzgórza wawelskiego. Z materiałów śledztwa wynika, że urzędnicy krakowskiego urzędu m.in. w zamian za łapówki pomagali w uzyskaniu prawa do lokali użytkowych i mieszkalnych w atrakcyjnych miejscach Krakowa, m.in. przy ul. Szewskiej, Karmelickiej czy Mostowej. Łapówki dla zatrzymanych w tej sprawie przez CBA osób miały sięgać w sumie kilkudziesięciu tysięcy złotych. Wśród „podarków” były też perfumy. Do działań wskazanej grupy dochodziło w latach 2015-2017, a sprawa dotyczy co najmniej kilkunastu nieruchomości: mieszkań, lokali użytkowych i kamienic. Skrupulatnie zaplanowany proceder, w który włączali się m.in. krakowscy urzędnicy, został rozbity przez Biuro. Obecnie zatrzymano już 8 osób w sprawie, która pozostaje rozwojowa.
Ustawianie przetargów CBA zarzuca z kolei człowiekowi zatrzymanemu w innej sprawie, tym razem skutecznością wykazała się Delegatura CBA w Rzeszowie. Zatrzymany przez Biuro przedsiębiorca „oferował” łapówki znacznej wartości w zamian za ustawianie przetargów na terenie jednostek samorządowych na Podkarpaciu. Jak ustalili funkcjonariusze Biura, przedsiębiorca, będący prezesem zarządu i akcjonariuszem spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie, miał złożyć kierownikowi jednostki samorządowej propozycję korupcyjną. Łapówką miało być 5% wartości kontraktów, jakie miały zostać udzielone jego firmie przez samorząd. Przestępczy proceder mógł być prowadzony przez zatrzymanego od dłuższego czasu, a wręczane w ten sposób łapówki mogły sięgać nawet kwoty 150 tys. złotych. Biuro sprawdza, czy podobny proceder nie był stosowany przez zatrzymanego na terenie innych jednostek samorządowych.
Dzięki CBA udaje się coraz lepiej wyłapać osoby łamiące prawo, działające na rzecz własnych interesów, wykorzystujące pozycję i możliwości. Takie działania udało się zidentyfikować w Pile. Centralne Biuro Antykorupcyjne zatrzymało Wicestarostę Powiatu Pilskiego oraz Dyrektora jednego z wydziałów Starostwa Powiatowego. Materiał śledztwa wskazał, że wicestarosta pilski wykorzystywał pełnioną funkcję w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i osobistej przez inne osoby. Sprawa dotyczy działań wicestarosty wykraczających poza jego kompetencje służbowe tj. zatrudnienie lub przeniesienie na wyższe stanowisko służbowe osób niespełniających określonych przepisami wymagań zawodowych, a należących do grona jego znajomych lub poleconych przez osoby trzecie. Materiał dowodowy wskazuje, że wicestarosta do przestępczego procederu nakłonił podległego wysokiego urzędnika Starostwa Powiatowego w Pile – dyrektora jednego z wydziałów. Sytuacja będąca modelowym przykładem działań szkodzących interesom publicznym została dobrze oceniona przez CBA. W najbliższym czasie oceni ją również sąd.
Również do sądu trafi, po zakończeniu śledztwa, sprawa prowadzona przez gdańską Delegaturę CBA. Z ustaleń Biura wynika, że w 2015 roku właśnie w Gdańsku miało dojść do rażących naruszeń prawa przy sprzedaży przez Robotniczą Spółdzielnię Mieszkaniową „Budowlani” w Gdańsku prawa użytkowania wieczystego działki położonej przy Alei Grunwaldzkiej 597 w Gdańsku wraz z prawem własności do stojącej tam kamienicy. CBA ustaliło, że kamienica w chwili sprzedaży była zamieszkana przez lokatorów komunalnych, zaś sam budynek nie powinien być sprzedany przez spółdzielnię – nie należał bowiem do „Budowlanych”, a do Skarbu Państwa – Gminy Miasta Gdańsk i znajdował się w jej posiadaniu. W ocenie CBA doszło w tej sytuacji do działań na niekorzyść Skarbu Państwa, przekroczenia uprawnień oraz niedopełnienia obowiązków. Zarzuty usłyszała ówcześnie pełniąca funkcję Zastępcy Dyrektora Wydziału Skarbu Urzędu Miejskiego w Gdańsku, Kierowniczka Referatu Obrotu Nieruchomości.
Wymienione przykłady działań kluczowych dla lokalnych społeczności to jedynie mały wycinek aktywności CBA na regionalnym szczeblu. Lektura doniesień zamieszczonych na stronie CBA pokazuje ogrom wysiłków Biura, ale i dobrych dla Polski efektów podejmowanych działań.
Warto pamiętać, że widoczne efekty pracy CBA, w postaci zatrzymań i zarzutów, nie miałyby często szans zaistnieć bez profesjonalnej pracy analityków Biura oraz funkcjonariuszy prowadzących kontrole. Kontrole CBA są stałym, bardzo ważnym, elementem działań Biura. Ich wyniki pozwalają często na kolejne czynności śledcze, czasem są kluczowe do rozpoczęcia innych, bardziej spektakularnych działań. Kontrole są w CBA traktowane bardzo poważnie.
Pokazują to ostatnie tygodnie, które obfitują w działania kontrole prowadzone przez agentów CBA. Poniżej znajduje się skrótowy opis działań Biura w tym zakresie:
KONTROLE CBA W SAMORZĄDACH
BARWICE. Delegatura CBA Szczecinie prowadzi kontrolę pn. „Kontrola podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie wymierzania oraz ustalania wymiaru podatku od nieruchomości, wydawanych przez Burmistrza Miasta i Gminy Barwice na rzecz Zakładu Produkcji Torfowej Przemtorf Sp. z o.o. w latach 2008-2017”.
MIĘDZYZDROJE. Szczecińska delegatura CBA prowadzi kontrole Międzyzdrojach pn. „Kontrola określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie rozporządzania mieniem gminy Międzyzdroje, w zakresie powołania do życia oraz działalności Międzyzdrojski Rynek Sp. z o.o.”
POZNAŃ. Delegatura Centralnego Biura Antykorupcyjnego w Poznaniu prowadzi kontrolę w Poznańskim Ośrodku Specjalistycznych Usług Medycznych dotyczącą wybranych procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie udzielania zamówień publicznych w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 maja 2018 r.
ZIELONA GÓRA. Delegatura CBA w Poznaniu prowadzi kontrolę dotyczącą procedur podejmowania i realizacji przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego decyzji dotyczących udzielenia wsparcia finansowego podmiotowi Global Trade MASH sp. z o.o. sp. k. w ramach RPO – Lubuskie 2020 na projekt pn. „Technologia biodetoksyfikacji odpadów drewnianych impregnowanych olejem kreozotowym do zastosowania jako biopaliwo lub komponent do produkcji biopaliw”
LUBLIN. Funkcjonariusze CBA z Lublina prowadzą dwie kontrole: pierwsza, w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego w Lublinie oraz druga, w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Lublinie.
PABIANICE. Delegatura CBA w Łodzi prowadzi kontrolę w Urzędzie Miejskim w Pabianicach określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji wybranych zagadnień dotyczących przygotowania i realizacji przez Miasto Pabianice przedsięwzięcia poprawy efektywności wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej Gminy Miejskiej Pabianice.
WARSZAWA. Departament Postępowań Kontrolnych Centralnego Biura Antykorupcyjnego prowadzi kontrolę w Warszawskim Metrze Sp. z o.o. pn. „Kontrola procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie udzielania wybranych zamówień publicznych w Metrze Warszawskim Sp. z o.o.” Kontrolą objęta została dokumentacja dotycząca procedur udzielania wybranych zamówień publicznych w latach 2014-2018.
Zadania Centralnego Biura Antykorupcyjnego realizowane na poziomie samorządowym mają ogromne znaczenie, gdyż prowadzą do „oczyszczenia” lokalnych społeczności z układów, korupcji i nadużyć, które często nie pozwalają na normalne i spokojne życie mieszkańców, a zawsze szkodzą lokalnej społeczności. CBA nie przymyka oczu na nieprawidłowości, bowiem ma świadomość, że dbając o Polskę lokalną dba o interes całego kraju.
Stanisław Żaryn
Autor jest Rzecznikiem Prasowym Ministra Koordynatora Służb
Komentarze