W rocznicę zakończenia II wojny światowej.
1 września 1939 Niemcy napadły na Polskę, w czasie II wojny światowej za sprawą Niemców straciliśmy 27 generałów.
Czterech generałów zginęło w walce z bronią w ręku:
1. Mikołaj Bołtuć (46 lat),
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
Był synem carskiego generała. Podczas I wojny światowej dowodził batalionem piechoty. W 1917 w III Korpusie Polskim, a po jego rozwiązaniu w sierpniu 1918 w 4 Dywizji Strzelców Polskich gen. Lucjana Żeligowskiego, na południu Rosji.
Po powrocie do Polski, wstąpił do Wojska Polskiego. Objął dowództwo batalionu w pułku strzelców kaniowskich. W lipcu 1920 jako dowódca tego pułku i bronił Zamościa przed sowiecką 1 Armią Konną Siemiona Budionnego. Odbijał z rąk sowieckich Wyszków opisany przez Stefana Żeromskiego w opowiadaniu „Na Probostwie w Wyszkowie”.
Po wojnie zajmował stanowiska sztabowe; od 1926 w Gabinecie Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. W 1927 przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, od 1929 dowódca Brygady KOP “Grodno”. W 1930 dowódca piechoty dywizyjnej 19 Dywizji Piechoty w Wilnie. Od października tego roku pełnił obowiązki dowódcy dywizji. Od 1936 dowodził 4 Dywizją Piechoty w Toruniu.
W sierpniu 1939 objął dowództwo Grupy Operacyjnej “Wschód” w składzie Armii “Pomorze”. Po wybuchu wojny 1939, na czele GO uczestniczył w bitwie w Borach Tucholskich. Następnie wraz z pozostałymi siłami Armii “Pomorze” wycofywał się w rejon bitwy nad Bzurą. Uczestniczył w natarciu wojsk polskich. Odbił z rąk niemieckich Łowicz.
Na czele grupy wojska uczestniczył w walkach odwrotowych. Podczas próby przebicia się do Warszawy wywiązała się krwawa, wielogodzinna bitwa pod Łomiankami. Generał poległ prowadząc osobiście żołnierzy do ataku na bagnety.
2. Józef Kustroń (47 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari (III, IV, V klasy), Krzyż Walecznych – trzykrotnie
Od 1910 należał do Związku Strzeleckiego, po wybuchu I wojny światowej w Legionach dowodził plutonem i kompanią, został ciężko ranny. Zasłużył się w wojnie z bolszewikami 1920. Po wojnie w Sztabie Generalnym, a od 1923 dowódca pułków piechoty, następnie 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty w Grudziądzu. W 1935 objął dowództwo 21 Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku.
Zaangażował się aktywnie w działalność o polskim charakterze społeczno-politycznym, gospodarczym i narodowym. Organizował stowarzyszenia i kluby, wspierał polski handel, zabiegał u wojewody śląskiego o kredyty na zatrudnienie bezrobotnych Polaków. Był także prezesem lokalnego oddziału Polskiego Związku Zachodniego. Gestapo umieściło go na liście proskrypcyjnej Polaków przeznaczonych do likwidacji ,,Sonderfahndungsbuch”.
Od 1 września 1939 dowodząc 21 DPG uczestniczył w ciężkich walkach odwrotowych. Wykonał manewr zaczepny pod Krakowem wykazując się dużym talentem taktycznym. Dywizja 16 września stoczyła zaciekłą walkę z przeważającymi siłami niemieckimi. Generał podczas próby przebicia się przez okrążenie prowadząc żołnierzy do ataku na bagnety został trafiony serią z niemieckiego karabinu maszynowego. Zmarł w otoczeniu swoich żołnierzy.
Opinia: "Doskonały organizator, wybitny wychowawca, piękny szlachetny charakter, inteligencja głębsza i silne poczucie społeczne. Ma i wadę – to zbytnia wyrozumiałość.".
3. Stanisław Grzmot-Skotnicki, (45 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
Legionista, w składzie tzw. „siódemki” – patrolu Władysława Prażmowskiego „Beliny”, zalążka kawalerii legionowej. Weteran I wojny światowej, wojny polsko-ukraińskiej i wojny z bolszewikami. Na wojnie 1920 dowodził brygadą kawalerii w walkach na Wołyniu. Wybitnym jego czynem był zagon na Korosteń w październiku 1920. Podczas walk osobiście dowodził szarżami kawalerii doprowadzając do całkowitego rozbicia sowieckiej dywizji, biorąc do niewoli 1400 jeńców.
Po wojnie absolwent Szkoły Jazdy w Saumur we Francji, którą skończył z pierwszą lokatą .Główny instruktor w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. W latach 1924-1927 dowodził pułkiem ułanów. W maju 1926 opowiedział się po stronie rządowej. Od 1927 dowódca 9 Samodzielnej Brygady Kawalerii, a od 1932 Brygady Kawalerii KOP „Baranowicze”, następnie Nowogródzkiej Brygady Kawalerii. W 1937 objął dowództwo Pomorskiej Brygady Kawalerii.
We wrześniu 1939 oprócz dowództwa Pomorskiej BK dowodził również Grupą Operacyjną „Czersk”. Brał udział w bitwie nad Bzurą. Następnie przebijał się do Warszawy. W dniu 18 września osobiście prowadził natarcie piechoty, która bagnetami i granatami torowała sobie drogę. Został trafiony serią z niemieckiego karabinu maszynowego. Zmarł z ran następnego dnia.
Brat Generała Gustaw w 1939 aresztowany przez Niemców zamordowany w KL Mauthausen-Gusen.
4. Franciszek Seweryn Wład (51 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych - czterokrotnie.
W 1907 ukończył korpus kadetów i rozpoczął służbę w armii austriackiej. Podczas I wojny światowej jako dowódca kompanii dostał się do niewoli rosyjskiej. Wywieziony na Syberię, zbiegł z niewoli i przez Chiny, Japonię, USA i Anglię wrócił do Polski.
Od 1918 w Wojsku Polskim, w czasie wojny polsko-bolszewickiej na stanowiskach sztabowych. W latach 1919-1921 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Paryżu. Uzyskał tytuł oficera dyplomowanego i przydział do Sztabu Generalnego WP. W 1926 objął dowództwo pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu. Od 1930 dowódca 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty.
W wojnie 1939 w składzie Armii “Poznań”. Po bitwie nad Bzurą, w nocy z 15 na 16 września wydał rozkaz przebijania się oddziałów do Warszawy.
17 września jego oddział dostał się pod ogień niemieckiej ciężkiej artylerii. Odłamek pocisku trafił gen. Włada. Ciężko ranny zmarł.
W związku z kampanią 1939 trzeba wspomnieć jeszcze jednego generała:
5. Mieczysław Maciejowski (54 lata)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – dwukrotnie.
W 1914 wstąpił do Legionów Polskich, przydział do artylerii. Od 1917 komendant Szkoły Podchorążych Artylerii przy 1 Pułku Artylerii Legionów w Górze Kalwarii. W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, otrzymując przydział do pułku artylerii polowej, od 1919 dowodził baterią. Zajmował stanowiska dowódcze w artylerii. Komendant Szkoły Młodszych Oficerów Artylerii w Toruniu. Uczestnik walk w wojnie 1920.
Ukończył kurs w Centrum Studiów Taktycznych Artylerii w Metzu, po czym został dowódcą pułku artylerii. Od 1929 był słuchaczem kursu wyższych dowódców artylerii. W 1930 mianowany dowódcą 7 Grupy Artylerii w Poznaniu, następnie wyznaczony na stanowisko szefa Departamentu Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych.
W latach 1938-1939 zastępca II Wiceministra Spraw Wojskowych odpowiedzialnego za gospodarkę materiałową i finansową sił zbrojnych.
Po 17.09.1939 internowany w Rumunii. Oskarżany przez przeciwników sanacji o zaniedbanie uzbrojenia wojska, oczerniany i brutalnie atakowany przez wiele miesięcy, zaszczuty, w maju 1940 popełnił samobójstwo.
Komentarze