Straty polskiej generalicji, cd.
31. Franciszek Józef Sikorski (51 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – trzykrotnie.
Działał w Związku Walki Czynnej i w Związku Strzeleckim. Ukończył wyższy kurs szkoły oficerskiej w 1912. W czasie I wojny światowej w Legionach Polskich – dowódca batalionu, a potem pułku piechoty. Od stycznia 1918 dowódca Okręgu Lwów Polskiej Organizacji Wojskowej.
W Wojsku Polskim od listopada 1918 dowódca pułku 4 Dywizji Strzelców Polskich. Od 1919 dowódca brygady piechoty. W 1920 walczył z bolszewikami, najpierw na Froncie Północnym, potem w bitwie warszawskiej na polach Radzymina, a następnie w walkach pościgowych w Małopolscy Wschodniej. Wyróżnił się bohatersko dowodząc brygadą w walkach.
Po wojnie na kursie doskonalącym w Wyższej Szkole Wojennej. Od 1921 na stanowiskach dowódczych w piechocie. Od 1926 dowódca 9 Dywizji Piechoty. Od 1933 w stanie spoczynku. Zamieszkał w Warszawie.
We wrześniu w 1939 udał się do Lwowa. Zameldował się do dyspozycji dowództwa Frontu Południowego. 12.09. objął Dowództwo Grupy Obrony Lwowa, skutecznie odpierał ataki niemieckie i sowieckie.
Po kapitulacji miasta przed Sowietami, wbrew gwarancjom wyjazdu za granicę, został wraz z innymi oficerami aresztowany i uwięziony w obozie w Starobielsku, a następnie w kwietniu 1940 zamordowany w Charkowie.
Żonę Generała i Jego bliskich Sowieci deportowali do Kazachstanu.
32. Leonard Skierski (74 lata)
Generał Dywizji Wojska Polskiego.
Virtuti Militari kl. IV i V, Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
Służył w armii rosyjskiej, absolwent Michajłowskiej Szkoły Oficerskiej Artylerii. W czasie I wojny światowej wyróżnił się w boju dowodząc jednostkami artylerii. od 1917 inspektor artylerii korpusu, generał. Stworzył Stowarzyszenie Żołnierzy Polskich i dążył do zorganizowania Korpusu Polskiego w Rosji. Został aresztowany przez bolszewików i osadzony w więzieniu w Kijowie. Zbiegł z więzienia i walczył po stronie Białych.
Następnie przedostał się do Polski. Został dowódcą 7. Dywizji Piechoty przy granicy śląskiej. Następnie dowodząc 1. Dywizją Strzelców Polskich walczył na Wołyniu. W wyprawie kijowskiej dowodził 4. Dywizją Piechoty w 3. Armii generała Śmigłego-Rydza. Zdobył ważne dla powodzenia operacji miasto Korosteń. Dowodził Grupą Operacyjną na froncie litewsko-białoruskim w czasie ofensywy bolszewickiej. Na tym stanowisku dał dowód swego wojskowego talentu. W lipcu 1920 powierzono mu dowództwo 4. Armii, która otrzymała kluczowe zadanie w ramach kontruderzenia na napierających na Warszawę bolszewików. Dowodzona przez niego 4. Armia walnie przyczyniła się do zwycięstwa strony polskiej w wojnie, zwłaszcza w bitwie nad Niemnem.
Po wojnie Generał został inspektorem armii w Toruniu, a następnie w Warszawie. W 1931 przeszedł w stan spoczynku. Oddał się działalności w stowarzyszeniach Kościoła Ewangelicko-Reformowanego (był ewangelikiem). W 1936 został on wybrany przewodniczącym Synodu Kościoła Ewangelickiego.
Wybuch wojny we wrześniu 1939 r. zastał Generała na Kresach Wschodnich RP. Został aresztowany przez NKWD i osadzony w obozie w Starobielsku. W kwietniu 1940 roku wraz z innymi polskimi oficerami został zamordowany w Charkowie.
Generał był najprawdopodobniej najstarszym polskim jeńcem zamordowanym w ramach zbrodni katyńskiej.
33. Piotr Skuratowicz (49 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari
Służył w armii rosyjskiej, walczył na frontach I wojny światowej. W 1916 przeszedł do lotnictwa. W 1918 w I Korpusie Polskim w Rosji. Po kapitulacji Korpusu w 1918 przedostał się samolotem do Murmańska, a następnie przez Anglię do Francji. Wstąpił do armii gen. Józefa Hallera powrócił z nią w 1919 do Polski.
W WP pełnił służbę w pułku strzelców konnych. Na wojnie z bolszewikami dowodził z wielkim powadzeniem zagonami kawaleryjskimi zadając duże straty Armii Czerwonej.
Po wojnie jeden z najwybitniejszych wykładowców Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, gdzie wprowadził wiele nowoczesnych rozwiązań w kształceniu podchorążych. W 1929 został dowódca pułku strzelców konnych, a w 1932 dowódcą Brygady Kawalerii w Ostrołęce. W latach 1937-1939 szef Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Podczas kampanii polskiej 1939 dowodził grupą operacyjną “Dubno”. Po agresji sowieckiej 17.09.1939 zatrzymany przez NKWD i wywieziony do obozu w Starobielsku. Był przetrzymywany w nieludzkich warunkach do kwietnia 1940. Od 5 kwietnia do 12 maja 1940 roku w siedzibie NKWD w Charkowie wymordowano 3739 jeńców z obozu starobielskiego. Wśród nich także generała Skuratowicza.
34. Mieczysław Smorawiński (47 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
W 1911 za działalność niepodległościową został skazany na 6 miesięcy więzienia i zesłany w głąb Rosji. Należał do Drużyn Strzeleckich, w 1914 ukończył kurs oficerski. W chwili wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich.
Od 1918 w Wojsku Polskim. Został dowódcą batalionu i pełnił obowiązki dowódcy pułku piechoty. Dowodził tym pułkiem w walkach pod Lwowem oraz na froncie polsko-ukraińskim. Od 1919 dowodził brygadą piechoty. Walczył pod Warszawa i w rejonie Hrubieszowa. W walkach wykazał się odwagą i bohaterstwem, był pięciokrotnie ranny, z tego dwa razy ciężko,
Po zakończeniu wojny na stanowiskach dowódczych. Od 1927 dowodził 6 Dywizją Piechoty w Krakowie. W okresie 1932–34 zastępca dowódcy Okręgu Korpusu w Grodnie, a następnie dowódcą Okręgu Korpusu w Lublinie. W przeddzień wybuchu wojny zorganizował 39 Rezerwową Dywizję Piechoty i bazy zaopatrzeniowe dla 3 Dywizji Piechoty Legionów.
Po wybuchu wojny w 1939 jako dowódca okręgu organizował mobilizację oddziałów oraz bazy zaopatrzenia dla walczących wojsk. Po wkroczeniu wojsk sowieckich pertraktował, a w dniu 20.09.1939 zgodnie z porozumieniem miał udać się z podległymi oddziałami w kierunku Bugu. Strona sowiecka umowę złamała. Generał został osadzony w obozie w Kozielsku i wraz z jeńcami z tego obozu zamordowany w Katyniu w 1940.
Wnuczka Ewa Bąkowska z d. Smorawińska zginęła 10.04.2010 w drodze na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.
Opinia zwierzchników służbowych o Mieczysławie Smorawińskim: „Charakter nieskazitelny. Wymagający od innych, surowy dla siebie, a jednak wyrozumiały i sprawiedliwy. Przy bardzo dużej ambicji pracy – skromny i umie ukryć własne zasługi”.
35. Stanisław Dowoyno-Sołłohub (54 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – dwukrotnie
Od 1903 w zawodowej służbie w armii rosyjskiej, w 1912 ukończył Akademię Sztabu Generalnego w Petersburgu. W 1916 podpułkownik elitarnego Lejb-Gwardyjskiego Siemionowskiego pułku w Sankt Petersburgu. W czasie I wojny światowej walczył na froncie austriackim.
W latach 1917–1918 był szefem sztabu 4 Dywizji Strzeleckiej, a w 1918 – II Korpusu Polskiego w Rosji. Brał udział w bitwie pod Kaniowem. Pełnomocnik gen. Hallera i szef polskiej misji wojskowej w Murmaniu na północy Rosji.
Do Polski przybył w 1920, przedstawiciel rządu RP na konferencji w Baranowiczach i Rydze. W 1923 dowódca 61 pułku piechoty. W 1924 komendant Obozu Warownego Poznań, następnie do 1927 dowódca piechoty dywizyjnej w 4 Dywizji Piechoty w Toruniu. W 1926 w czasie przewrotu majowego stanął po stronie marsz. Piłsudskiego. W 1927 dowódca 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu.
W 1936 przeniesiony został w stan spoczynku. Był znanym społecznikiem. Za działalność na Kresach otrzymał honorowe obywatelstwo Tarnopola. Pobory generalskie przeznaczał na działalność Białego Krzyża szerzącego oświaty i postawy patriotyczne wśród żołnierzy służby zasadniczej WP.
Wybuch wojny we wrześniu 1939 zastał go w majątku pod Kobryniem. Usiłował przeciwdziałać rabunkom i grabieżom mienia dokonywanym po wkroczeniu Armii Czerwonej, został zastrzelony przez dowódcę sowieckiego oddziału przed własnym domem na oczach żony.
Goszczącego w majątku gen. Leonarda Skierskiego Sowieci aresztowali i zamordowali w Katyniu.
