Zacznę od przepisów, które obowiązywały przed zmianami wprowadzonymi przez Prawo i Sprawiedliwość. Artykuł 11 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictw:
1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego wybiera spośród sędziów tego Sądu dwóch członków Rady.
2. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego wspólnie z przedstawicielami zgromadzeń ogólnych wojewódzkich sądów administracyjnych wybiera spośród sędziów sądów administracyjnych dwóch członków Rady.
3. Zebranie przedstawicieli zebrań sędziów sądów apelacyjnych wybiera spośród swego grona dwóch członków Rady.
4. Zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów wybiera spośród swego grona ośmiu członków Rady.
5. Zgromadzenie Sędziów Sądów Wojskowych wybiera spośród swego grona jednego członka Rady.
Art. 12.
1. Zgromadzenia ogólne sędziów wojewódzkich sądów administracyjnych wybierają spośród swoich członków po dwóch przedstawicieli.
Art. 13.
1. Zebrania sędziów sądów apelacyjnych wybierają przedstawicieli zebrań sędziów sądów apelacyjnych spośród swych członków w liczbie jednej piątej liczby sędziów danego sądu apelacyjnego.
2. Zgromadzenia ogólne sędziów okręgów wybierają przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów spośród swych członków w liczbie jednej pięćdziesiątej liczby sędziów okręgu.
5. Zebrania przedstawicieli dokonują oceny działalności wybranych przez nich członków Rady, zgłaszają Radzie postulaty dotyczące jej działalności i podejmują uchwały dotyczące problemów pojawiających się w działalności sądów powszechnych.
Dla wyjaśnienia Zgromadzenie Ogólne to wszyscy sędziowie danego sądu. Zebranie sędziów sądu apelacyjnego składa się z wszystkich czynnych sędziów tego sądu.
Zgromadzenie ogólne sędziów okręgu, które wybiera przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów spośród swych członków, składa się z sędziów sądu okręgowego oraz przedstawicieli sędziów sądów rejonowych działających w okręgu sądowym, w liczbie odpowiadającej liczbie sędziów sądu okręgowego. Liczbę przedstawicieli sędziów poszczególnych sądów rejonowych ustala kolegium sądu okręgowego, proporcjonalnie do liczby sędziów w danym sądzie (art. 35 § 1 p.u.s.p). Jeżeli zgromadzenie ogólne sędziów okręgu miałoby liczyć więcej niż 126 członków, jego funkcje wykonuje zgromadzenie przedstawicieli sędziów okręgu, w skład którego wchodzi 60 przedstawicieli sędziów sądu okręgowego i 60 przedstawicieli sędziów sądów rejonowych, działających w okręgu sądowym. Liczbę przedstawicieli sędziów poszczególnych sądów ustala kolegium sądu okręgowego, proporcjonalnie do liczby sędziów w danym sądzie (art. 35 § 9 p.u.s.p.). (Komentarz do ustawy o KRS, red. Niezgódka-Medek, LEX).
Wybór sędziów do KRS nie był taki prosty, w zasadzie były to wybory kurialne, elektorskie. Najpierw zgromadzenia, zebrania wybierały przedstawicieli, a ci wybierali spośród siebie członków Rady. Niby głosują wszyscy sędziowie, ale w zasadzie nie, tym bardziej, sędziowie rejonowi, których udział w zgromadzeniu ogólnym sędziów okręgów został zrównany z sędziami sądów okręgowych. W tym przypadku jak zwykle okręg miał władzę.
Dzisiaj wygląda to tak:
Art. 9a.
1. Sejm wybiera spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych piętnastu członków Rady na wspólną czteroletnią kadencję.
2. Dokonując wyboru, o którym mowa w ust. 1, Sejm, w miarę możliwości, uwzględnia potrzebę reprezentacji w Radzie sędziów poszczególnych rodzajów i szczebli sądów.
Art. 11a. [Zgłaszanie kandydatów na członków Rady]
1. Marszałek Sejmu, nie wcześniej niż na sto dwadzieścia i nie później niż na dziewięćdziesiąt dni przed upływem kadencji członków Rady wybranych spośród sędziów obwieszcza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" o rozpoczęciu procedury zgłaszania kandydatów na członków Rady.
2. Podmiotami uprawnionymi do zgłoszenia kandydata na członka Rady jest grupa co najmniej:
1) dwóch tysięcy obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, którzy ukończyli osiemnaście lat, mają pełną zdolność do czynności prawnych i korzystają z pełni praw publicznych;
2) dwudziestu pięciu sędziów, z wyłączeniem sędziów w stanie spoczynku.
3. Jedno zgłoszenie może dotyczyć wyłącznie jednego kandydata na członka Rady. Podmioty, o których mowa w ust. 2, mogą złożyć więcej niż jedno zgłoszenie.
4. Kandydata na członka Rady zgłasza się Marszałkowi Sejmu, w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia, o którym mowa w ust. 1.
5. Zgłoszenie kandydata obejmuje informacje o kandydacie, pełnionych dotychczas funkcjach i działalności społecznej oraz innych istotnych zdarzeniach mających miejsce w trakcie pełnienia przez kandydata urzędu sędziego. Do zgłoszenia dołącza się zgodę sędziego na kandydowanie.
6. Marszałek Sejmu, w terminie trzech dni od dnia otrzymania zgłoszenia kandydata, zwraca się na piśmie do prezesa sądu właściwego dla zgłoszonego kandydata, a w przypadku gdy zgłoszenie dotyczy prezesa:
1) sądu rejonowego, sądu okręgowego albo wojskowego sądu garnizonowego - do prezesa sądu wyższej instancji,
2) sądu apelacyjnego, wojewódzkiego sądu administracyjnego albo wojskowego sądu okręgowego - do wiceprezesa albo zastępcy prezesa tego sądu
– z wnioskiem o sporządzenie i przekazanie, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wniosku, informacji obejmującej dorobek orzeczniczy kandydata, w tym doniosłe społecznie lub precedensowe orzeczenia, i istotne informacje dotyczące kultury urzędowania, przede wszystkim ujawnione podczas wizytacji i lustracji.
7. W przypadku, gdy informacja, o której mowa w ust. 6, nie zostanie sporządzona w terminie, o którym mowa w ust. 6, Marszałek Sejmu zwraca się na piśmie do kandydata na członka Rady o sporządzenie przez niego tej informacji, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wniosku Marszałka Sejmu. Kopię sporządzonej przez siebie informacji kandydat na członka Rady przekazuje, odpowiednio, prezesowi sądu właściwego dla zgłoszonego kandydata, prezesowi sądu wyższej instancji albo wiceprezesowi albo zastępcy prezesa sądu apelacyjnego, wojewódzkiego sądu administracyjnego albo wojskowego sądu okręgowego.
8. W przypadku niesporządzenia informacji, o której mowa w ust. 6, przez kandydata na członka Rady w terminie, o którym mowa w ust. 7, Marszałek Sejmu odmawia przyjęcia zgłoszenia. Postanowienie w tej sprawie wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi oraz kandydatowi na członka Rady.
9. Informację, o której mowa w ust. 6, Marszałek Sejmu załącza do zgłoszenia kandydata.
Art. 11b. [Dokonanie zgłoszenia kandydata]
1. Zgłoszenia kandydata dokonuje na piśmie pełnomocnik. Pełnomocnikiem jest osoba wskazana w pisemnym oświadczeniu pierwszych piętnastu osób z wykazu.
Art. 11c. [Przekazanie zgłoszeń kandydatów posłom oraz podanie zgłoszeń do informacji publicznej]
Zgłoszenia kandydatów dokonane zgodnie z art. 11a i art. 11b Marszałek Sejmu niezwłocznie przekazuje posłom i podaje do publicznej wiadomości, z wyłączeniem załączników.
Art. 11d. [Wskazanie kandydatów przez kluby poselskie; wybór członków Rady przez Sejm]
1. Marszałek Sejmu zwraca się do klubów poselskich o wskazanie, w terminie siedmiu dni, kandydatów na członków Rady.
2. Klub poselski wskazuje, spośród sędziów, których kandydatury zostały zgłoszone w trybie art. 11a, nie więcej niż dziewięciu kandydatów na członków Rady.
3. Jeżeli łączna liczba kandydatów wskazanych przez kluby poselskie jest mniejsza niż piętnaście, Prezydium Sejmu wskazuje, spośród kandydatów zgłoszonych w trybie art. 11a, kandydatów w liczbie brakującej do piętnastu.
4. Właściwa komisja sejmowa ustala listę kandydatów wybierając, spośród kandydatów wskazanych w trybie ust. 2 i 3, piętnastu kandydatów na członków Rady, z zastrzeżeniem, że na liście uwzględnia się co najmniej jednego kandydata wskazanego przez każdy klub poselski, który działał w terminie sześćdziesięciu dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu kadencji w trakcie której jest dokonywany wybór, o ile kandydat ten został wskazany przez klub w ramach wskazania, o którym mowa w ust. 2.
5. Sejm wybiera członków Rady na wspólną czteroletnią kadencję, na najbliższym posiedzeniu Sejmu, większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, głosując na listę kandydatów, o której mowa w ust. 4.
6. W przypadku niedokonania wyboru członków Rady w trybie określonym w ust. 5, Sejm wybiera członków Rady bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, głosując na listę kandydatów, o której mowa w ust. 4.
7. Jeżeli w wyniku zastosowania trybu, o którym mowa w ust. 1-6, nie zostanie wybranych piętnastu członków Rady, stosuje się odpowiednio przepisy art. 11a-11d.
Czyli w wielkim skrócie - kandydaci mogą być zgłaszani przez 25 czynnych sędziów lub grupę 2 000 obywateli. Następnie kluby poselskie z listy kandydatów wskazują ostatecznych kandydatów. Jeden klub nie może wskazać więcej niż 9, jak reszta nie wskaże, to Prezydium Sejmu wskazuje brakującą liczbę do 15. Głosowanie jest na całą listę, wymagana jest większość 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczny posłów, jeżeli nie to wymagana jest większość bezwzględna.
Wklejam też przepis konstytucji, o którym dużo jest mowy, ale znowu mało kto wie, jak on wygląda.
art. 187 Konstytucja
1. Krajowa Rada Sądownictwa składa się z:
1) Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego i osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej,
2) piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych,
3) czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków wybranych przez Senat spośród senatorów.
2. Krajowa Rada Sądownictwa wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących.
3. Kadencja wybranych członków Krajowej Rady Sądownictwa trwa cztery lata.
4. Ustrój, zakres działania i tryb pracy Krajowej Rady Sądownictwa oraz sposób wyboru jej członków określa ustawa.
Przepis ten nie określa kto wybiera sędziów do KRS.
Według mnie, ten wybór sędziów, który dzisiaj jest nie jest taki zły, tylko że cały Sejm powinien współpracować, a nie bojkotować. Co do tego wyboru można mieć obiekcje, że to wybór polityczny, ale według mnie nie można stać się sędzią politycznym tylko ze względu na to, że jakaś partia Cię wskazała i Sejm większością 3/5 czy bezwzględną wybrał całą 15 sędziów do KRS. To jest absurdalne. Stawianie zarzutów, że to sędziowie Ziobry bez konkretów jest absurdem i gorzej takie myślenie sugeruje, że w Polsce w zasadzie można przekupić każdego i to nawet nie trzeba dawać łapówki, tylko stanowisko. Bo ja rozumiem, że sędzia wybrany w taki sposób będzie z jakieś, no nie wiem wdzięczności posłuszny wobec danej partii. Ciekawe jeszcze na czym to posłuszeństwo miałoby polegać? Bo naprawdę, ale to naprawdę politycy na co dzień się nie procesują w sądach, więc nie mam pojęcia.
Według mnie wybór sędziów do KRS w wyborach powszechnych przez obywateli to nie byłby dobry pomysł, bo raz kosztowny, bo drugie to dopiero stwarza pole do korupcji i nadużyć, bo przecież czy my znamy sędziów? No raczej nie za bardzo, więc co oni by mieli prowadzić kampanie wyborczą? A to chyba byłoby sprzeczne z zasadą nieprowadzenia działalności niedającej się pogodzić z urzędem sędziego.
Może sędziowie dalej by mogli siebie wybierać, ale w wyborach, w których każdy sędzia miałby prawo oddać swój głos. Tylko wtedy raczej by nie można było głosować na całą listę, a chyba tego wymaga Konstytucja zgodnie z pewnym wyrokiem TK, choć jak dla mnie to tak wprost to z przepisu nie wynika. 15 to 15, a czy wybranych indywidualnie czy wspólnie to nie jest jasne. Tylko te wybory powinny być równe, a te które były wcześniej były i skomplikowane i z równością miały nie wiele wspólnego.
Chyba najlepiej by było zmienić Konstytucje w tym zakresie i uregulować to w jak największym stopniu w Konstytucji.
Dodam jeszcze, że problem w zasadzie nie jest w tym, kto wybiera sędziów do KRS, tylko problem jest w tym, że do 2017 roku posiedzenia KRS były owiane tajemnicą, niby można było w trybie dostępu do informacji publicznej uzyskać protokół takiego posiedzenia, ale to protokół, a po drugie komu by się chciało pisać jakieś wnioski. Teraz posiedzenia są jawne i bardzo dobrze, każdy może sobie w wolnej chwili posłuchać jak to wygląda, jak są opiniowani dani kandydaci na danych sędziów, jak wygląda głosowanie. I jeszcze jeden problem, który istnieje do dzisiaj i nie wiem jak go rozwiązać. To problem braku jasnych wymagań do awansu. Niby są wskazane wymogi, które musi spełnić kandydat na sędziego np. SO, ale jak porównać jednego sędziego SR który spełnia te wymagania z innym i jeszcze z adwokatem? No właśnie jak porównać? Jak ocenić, który sędzia jest lepszy? Z adwokatami i innymi przedstawicielami zawodów prawniczych to ja bym ten problem rozwiązał tak, że oni to mogą jedynie wskoczyć na sędziego SR, a dopiero później awansować, a nie tak jak jest dzisiaj, że mogą od razu orzekać w SO, SA, czy jeszcze w SN. Bo to jest jednak inna praca, a przede wszystkim inna perspektywa patrzenia na sprawę.
A Państwo jaki widzicie problem wyboru sędziów do KRS i problem awansów sędziów?
Komentarze