Brak snu nie pozwala się nam zregenerować, obniża koncentrację, aż wreszcie prowadzi do poważnej choroby. Bezsenność jest często lekceważona przez pacjentów. Sprawdź, jak można zmierzyć się z tym problemem.
Przyczyny bezsenności - czym spowodowana jest bezsenność?
Blisko jedna trzecia z nas narzeka na niedobór snu. Tymczasem to najważniejszy stan w ciągu rytmu dobowego, który pozwala na regenerację organizmu, odnowę komórek, sprawną przemianę materii, intensywną produkcję białek i hormonów. Wypoczynek w nocy jest niezbędny do zachowania należytej koncentracji w ciągu dnia. Bez wystarczająco długiego snu, odczuwamy zmęczenie, irytację, nie radzimy sobie w czasie nauki czy pracy.
Bezsenność - czym to grozi?
Zapotrzebowanie na sen jest kwestią indywidualną. Potocznie przyjęło się, że dorosły człowiek powinien spać ok. 8 godzin. Długość snu zależy jednak od wieku.
- dziecko do 2 lat: od 11 do 18 godzin na dobę
- dziecko 5 lat: od 10-13 godzin
- dziecko do 12 lat: od 9-11 godzin
- nastolatek 17 lat: 8-10 godzin
- dorosły 24 lata: 7-9 godzin
- osoba dorosła 45 lat: 7-9 godzin
- senior w wieku 75 lat: 7-8 godzin
Bezsenność oznacza niemożność zasypiania lub nagłe przebudzenia w nocy. Naukowcy odkryli, że częściej na niedobór snu narzekają kobiety, niż mężczyźni. Najczęściej kładziemy się spać między godziną 22 a 24. Tzw. "nocne marki" uwielbiają pracować lub spędzać czas późną nocą, ale również ich rozkłada do spania między 1 a 3 w nocy. Wówczas nasz organizm domaga się położenia w łóżku, by wypocząć.
Brak snu, niewyspanie lub zła jakość wypoczynku w nocy skutkują złym nastrojem, niechęcią do pracy i wysiłku fizycznego, bólami głowy, brakiem koncentracji. Pacjenci skarżą się na zaniki pamięci i poddenerwowanie. Zaburzenia snu prowadzi do stanów lękowych, poczucia niepokoju i nerwicy. Gdy nie śpimy, jesteśmy bardziej podatni na poważne choroby: udary mózgu, tarczycę czy zawały serca. Cierpiący na bezsenność popadają również w depresję, która może prowadzić do tragicznych prób samobójczych. Część wypadków samochodowych jest spowodowana właśnie brakiem odpowiedniej dawki snu.
Kłopoty z zaśnięciem, budzenie się w środku nocy - objawy bezsenności
Rozróżniamy przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne, które uniemożliwiają naturalny sen. Do zewnętrznych zaliczamy najczęściej wystrój pokoju i to, co dzieje się za oknem. Budzimy się w środku nocy na skutek niewygodnego łóżka, świateł, dochodzących z ulicy, hałasu samochodów i komunikacji miejskiej, imprez u sąsiadów. O ile z zewnątrzpochodną bezsennością jesteśmy w stanie sobie sami poradzić, o tyle wewnątrzpochodna jest bardziej niebezpieczna dla naszego organizmu.
Chodzi o przyczyny bezsenności, które wynikają z naszej kondycji psychicznej. Mowa o depresji, nerwicy, chorobach, związanych z tarczycą, cukrzycą, migrenami lub stanem emocjonalnym, wynikającym ze zmian pór roku i temperatury. Do częstych przyczyn bezsenności zaliczamy przewlekły stres, spowodowany życiem osobistym lub zbyt intensywną pracą. Na niewyspanie narzekają osoby, które zbyt długo siedzą przed komputerem. Niewskazane jest patrzenie w ekran monitora lub smartfona tuż przed zaśnięciem, ponieważ promieniowanie od urządzeń elektronicznych zaburza wydzielanie melatoniny, niezbędnej w procesie regeneracji w nocy.
Kiedy pójść po bezsennych nocach do lekarza?
Przyjmuje się, że problem niedoboru snu można rozwiązać samemu, jeśli nie prześpimy od jednej do dwóch nocy w tygodniu. Jeśli jednak nie możemy zasnąć już trzy-cztery razy w tygodniu i proceder się powtarza, nie możemy lekceważyć bezsenności i musimy udać się do lekarza. Tym bardziej, że według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) brak snu to choroba, którą powinniśmy leczyć.
Niemożność zaśnięcia lub przebudzenia na jawie określane są mianem "białych" nocy. Najlepiej wyszukać uznanego specjalistę od bezsenności, ponieważ lekarze pierwszego kontaktu często przepisują leki na sen - a te z kolei nie leczą choroby, prowadząc do różnych skutków ubocznych (brak koncentracji, poddenerwowanie, uzależnienia od środków farmakologicznych przy dłuższym okresie zażywania). W Polsce istnieją poradnie leczenia zaburzeń sennych. Specjalistyczne badania pozwolą odpowiedzieć na pytanie, jakie są przyczyny bezsenności u pacjenta - czy mamy do czynienia z podłożem psychiczno-emocjonalnym czy somatycznym. W niektórych przypadkach wystarczy uregulować kwestie hormonalne, by wrócić do dobrej kondycji sennej.
Leczenie bezsenności - terapia i leki na bezsenność
Skuteczną metodą walki z bezsennością jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT). W czasie badań, prowadzi się dzienniczek snu, dzięki czemu można można określić, jak długo pacjent powinien spać. Ograniczanie snu w terapii CBT polega na późniejszym kładzeniu się spać i tej samej porze wstawania. Specjaliści kontrolują również bodźce cierpiącego na niedobór snu. Metoda ta polega na chodzeniu spać tylko i wyłącznie w przypadku wystąpienia uczucia senności. Zalecane jest traktowanie łóżka jako miejsca, w którym tylko śpimy i wykonujemy czynności seksualne. Stanowczo unikamy na łóżku czytania książek, oglądania telewizji czy pracy na komputerze. Terapia poznawczo-behawioralna jest równie skuteczna, jak farmakoterapia.
Farmakoterapia polega na stosowaniu małych dawek leków antydepresyjnych, które pomagają w zaśnięciu. Najczęściej stosuje się w leczeniu trazodon, doksepinę, amitryptylinę, mianserynę i mirtrazapinę. Farmakoterapia jest wskazana zwłaszcza dla pacjentów, zmagających się nie tylko z bezsennością, ale i depresją.
Chroniczne zmęczenie a bezsenność - objawy i leczenie
Chroniczne zmęczenie to inaczej ciągłe odczucie osłabienia organizmu. Cierpimy na nie wtedy, gdy jesteśmy przepracowani lub niekorzystne oddziałują na nas zmiany pór roku. Przy chronicznym zmęczeniu organizmu odczuwamy senność, znużenie, irytację i brak energii. Jednym z powodów takiego stanu jest brak odpowiedniej dawki godzinowej snu. Może to być również oznaka poważnych chorób wewnętrznych: zapalenia wątroby typu C, niewydolności tarczycy, nerek lub cukrzycy.
Problem chronicznego zmęczenia częściej dotyka kobiety, niż mężczyzn. Objawy? Bezsenność, wychudzenie, zaburzenie cyklu miesiączkowego, brak apetytu, biegunki, nadmierne pocenie, duszności, łuszczenie się skóry. Chroniczne zmęczenie często oznacza zespół przewlekłego zmęczenia organizmu (CFS), które dotyka najczęściej kobiety w sile wieku, aktywne na rynku pracy. Uczucie przemęczenia trwa długo, nawet powyżej pół roku i bardzo trudno zdiagnozować kiepską kondycję samopoczucia pacjentek.
Chroniczne i przewlekłe objawy zmęczenia możemy wyleczyć samodzielnie. Przede wszystkim należy dbać o odpowiednią dawkę snu - minimum 8 godzin. Nie wolno przenosić spraw zawodowych po godzinach pracy do domu. Zacisze domowe powinno być miejscem do relaksu i spotkań z najbliższymi. Kobiety, cierpiące na CFS, przestrzegają diety i starają się jeść o tych samych porach.
W walce ze schorzeniem pomocny może się okazać wysiłek fizyczny - wyjście na siłownię, spacery, bieganie, rozciąganie się w domu. W przypadku przewlekłego zmęczenia, warto zbadać się u lekarza na obecność przeciwciał anty-HCV. Pozwoli to określić, czy pacjent cierpi na wirusowe zapalenie wątroby typu WZW C. Wirus żółtaczki ma niekiedy wpływ na chroniczne zmęczenie organizmu. Innym powodem schorzenia są problemy na tle niedociśnienia. Hipotonia wymaga konsultacji z lekarzem, który skieruje pacjenta na badania (EKG, morfologię, sprawdzenie moczu).
Domowe sposoby na bezsenność
- nie spędzaj czasu do późna przed komputerem lub smartfonem, które mają niekorzystny wpływ na nasze oczy i utrudniają zasypianie
- przestaw lub zmień niewygodne łóżko, zmień pościel, wywietrz pokój
- jeśli drażniący jest blask neonów, zaopatrz się w rolety lub żaluzje na okna
- unikaj spożywania ciężkostrawnych posiłków, a ostatnie lekkie danie spożyj na 2-3 godziny przed snem
- wypij kubek gorącego mleka
- zażyj relaksującą, gorącą kąpiel przed pójściem spać; wskazane jest korzystanie z olejków (jaśminowy, lawendowy i innych), które poprawią krążenie krwi i uaktywnią hormony snu
- posłuchaj relaksującej muzyki przed snem przez słuchawki, ale nie za głośno
- unikaj spania w ciągu dnia, szczególnie powyżej 30 minut
- nie dosypiaj, jeśli obudzisz się wcześniej
- kładź się spać jak najczęściej o tych samych porach
źródło: poradnikzdrowie.pl, centrumdobrejterrapii.pl, wylecz.to
GW
© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.
