Podczas piątkowego spotkania z uroczą bandą zapamiętałych miłośników Kaczmarskiego zatrzymałem się przy barze, aby porozmawiać z nieznanym mi bliżej kulturalnym starszym facetem, który zagaił na jakiś polityczno-gospodarczy temat. Rozmowa przeciągnęła się do dwóch piw, więc i tematów nie brakło i emocji, choć w kluczowych tematach zdanie było podobne, a konflikt rodził się nie na polu "co", tylko w kwestii "jak" i "kto". W 100 proc. wystarczyło to jednak, by ów kulturalny człek stwierdził, że te różnice są wynikiem mentalnej tresury.
Choć obaj żeśmy wyszli z rozmowy bez szwanku, stojąc na swoich pozycjach, byłem z lekka zszokowany, jak łatwo w politycznych sporach pada słowo "manipulacja", "zmanipulowany" i sformułowane nie wprost oskarżenie o naturę bezwolnej i nieświadomej owcy. A jak rzadko dyskutanci akceptują, że dany światopogląd może być świadomym wyborem.
Nie pomnę gdzie, ale czytałem swego czasu wyniki badań na temat politycznych zelotów. Otóż okazało się, że im bardziej wyraziste poglądy, tym silniejsza tendencja do używania wobec przeciwników przypominającego cep argumentu, że przeciwnik jest zmanipulowany przez Michnika, Sakiewicza, POwską "mafię", "oszołomów" z PiS, czy inną polityczno-medialną siłę. Jak by oddany na niewłaściwą partię głos z założenia oznaczał, iż wyborca został poddany praniu mózgu. Czyli postawienie sprawy na zasadzie: "Zgadzasz się ze mną? To jesteś inteligentny. Nie zgadzasz? Toś bezwolna owca".
Prawicowcy różnej maści walący argumentami i inwektywami - słusznie - w kierunku komunistycznej tendencji do tresowania ludzi szantażują jednocześnie przeciwników oskarżeniami o zmanipulowanie, a wtórują im liberałowie, którzy czcząc indywidualizm i wolny wybór szermują epitetem "oszołom" - w domyśle zmanipulowany. Jedni i drudzy nie różnią się tu o jotę. Jednocześnie unisono śpiewają fanatyczni zwolennicy politycznej poprawności w wykonaniu lewicowym, która pozwoliła ostatnio na nazwanie kobiety "k****" tylko dlatego, że pozwoliła sobie - kulturalnie - nie zgodzić się z gejem. Pewnie zmanipulowana przez kościół. Nie?
Zaczynam się obawiać, że tylko dla mnie oczywiste jest założenie, że światopogląd przeciwnika nie musi wynikać z manipulacji, ale cenionych przez niego wartości (gdzie z pt. widzenia statystyki wpływ mają nawet geny), doświadczeń, przemyśleń i wychowania. Założeniem, że wspomniana wcześniej manipulacja jest jedynym czynnikiem, który wpływa na wybory ideowych przeciwników, poniża się człowieka jako gatunek, a dodatkowo daje piękny przykład arogancji, zakładając, że sam fakt wyznawania jakiejś ideologii daje monopol na rację i niepodatność na próby manipulację.
A więc w ramach puenty, której nie będę kierować pod żadnym konkretnym adresem, bo kto jest bez winy powinien pierwszy rzucić kamień, stwierdzę, że próba manipulowania opiniami innych argumentem "bo z Tobą nie da się rozmawiać, bo ci (wstaw właściwe) mózg wyprało" to dowód umysłowej impotencji.
Muzyczna ilustracja. Oczywiście Jackiem.
