Kiedyś dawno temu przeczytałam ten aforyzm. Prawdę mówiąc pomyślałam wtedy: ot. ładne i zręczne sformułowanie. Dzisiaj patrzę na to zupełnie inaczej. Dostrzegam w nim głęboka mądrość.
Pamiętam świetnie dzień wyborów 4 czerwca 1989 roku. Pogoda była słoneczna i ciepła. Jeszcze bylimy niepewni jutra, i lęk przed interwencją ościennych państw skłaniał wielu z nas do ominiecia lokali wyborczych. Wszyscy mielismy świadomość ryzyka na jakie w naszym mniemaniu podejmowaliśmy. A jednak w lokalu wyborczym ludzie sprawiali wrażenie przekonanych o słuszności swoich racji i ... patrzyli na siebie życzliwie.
Następne dni, w miarę pojawiania sie wyników wyborów, przynosiły coraz wiekszą falę euforii. Poczuliśmy, że jesteśmy razem. Naprawdę razem.Nagle to, co zaczęło się paręnascie lat wczesniej w trakcie wizyty Papieża-Polaka, wybuchu Solidarności, a nawet "łańcucha rąk", to wszystko nie zostało zmarnowane! Przed nami otwarlismy drogą do uczenia się wolności i budowania wspólnoty celów i przyszłości.
Potem bywało różnie. Trochę lepiej, czasem gorzej, ale długo w społeczeństwie utrzymywało się przekonanie, że razem możemy się nawet i potknąć ale ciągle idziemy do przodu. I szliśmy. Taka była moja przeszłość!
Dwadzieścia lat w wolnym kraju nauczyło mnie bardzo wiele. Chociażby tego, że można przeszłość naginać, manipulować nią, heroizować i opluwać, wielbić i ganić. I że własnie to jest przejaw wolności, do której wszyscy, powtarzam WSZYSCY tęskniliśmy.
Nauczyłam się też, że wolność trzeba szanować. A także jeszcze trzeba się nauczyć w niej zyć, nie szkodząc innym. Że ma swoje granicewyznaczone dobrem jednostki i dobrem całej społeczności. Że do wolności trzeba nauczyc się też bycia razem, nawet z przeciwnikiem. Nie od swieta, tylko na co dzień.
Destrukcja jest wrogiem wolności. Dzielenie społeczeństwa to jej zabijanie. Wolność słowa nie równa się wolności obrażania i niszczenia kogokolwiek. nawet przeciwników politycznych. Pamiętajmy, że budować trzeba wspólnie z nimi. Wdeptywanie w ziemię nie tylko ich nie przekona do naszych racji, chociazby były one najsłuszniejsze pod słońcem, a wywoła prędzej czy później bardzo ostra reakcję, i zamiast wspólnych przedsięwzięć będzie jeszcze wieksza wojna.
Tytułowa chińska mądrość ma i drugą część. Brzmi ona: przeszłość zmienia teraźniejszość.Dbajmy o to by zmieniała ją na lepsze.
