Na święto Trzech Króli chciałem przedstawić trzy projekty związane z architekturą sakralną. Wszystkie pochodzą z Europy - z regionów raczej zlaicyzowanych - z Finlandii, Holandii oraz Czech. Dwa z nich - w Holandii i Czechach, są modernizacjami budynków zabytkowych, w Finlandii powstał obiekt zupełnie nowy.
Te trzy obiekty w pewien symboliczny sposób pokazują, jak w warstwie architektonicznej odzwierciedlona jest próba podjęcia dialogu pomiędzy Kościołem i laicyzującymi się społeczeństwami. To, co nie może się odbywać na poziomie zmiany liturgii - jest możliwe na poziomie projektowania budynków. Architektura jest tutaj najbardziej czytelnym być może przykładem próby zmiany języka, tak by jakakolwiek komunikacja była w ogóle jeszcze możliwa (a jak widać na przykładzie jednego z projektów - takiej potrzeby być może gdzie niegdzie już nie ma).
Czechy
Obiekt w czeskim miasteczku Chodowice to zabytkowy, barokowy kościół Św. Bartłomieja. Projektanci odrestaurowali wnętrze nadając mu jednocześnie skrajnie nowoczesny charakter, głównie poprzez użycie nowoczesnych mebli - wiernym zamiast ławek służą do siedzenia designerskie krzesła Vernera Pantona. Całość jest minimalistyczna i niezwykle atrakcyjna wizualnie:
Zdjęcia i opis - tutaj.
Finlandia
Kapilca pod wezwaniem Św. Henryka w fińskim Turku jest esencją skromności i prostej symboliki ubranej w naturalne, lecz szlachetne materiały. Obrana w zasadzie z wszelkiego wyposażenia, wyłącznie swoim kształtem oraz szczątkowymi elementami pokazuje, że wciąż jest kościołem. Możnaby pomyśleć, że jest przede wszystkim miejscem kultu, świątynią, miejscem szczególnym, bez określonej identyfikacji religijnej. To co w niej istotne - mistyczny nastrój - osiągnięto odpowiednią grą światła wpadającego do wnętrza. Światła oczywiście naturalnego, bo całość obiektu jakby wyrasta z otaczającej nas natury. To oczywiście też jest bardzo ciekawy przekaz.
Zdjęcia i opis - tutaj.
Holandia
W Holandii jest najsmutniej. Dawny kościół Dominikanów przerobiono na księgarnię. Zrobiono to z szacunkiem, obiekt jest zrewitalizowany, księgarnia - designerska i na swój sposób piekna, ale mimo wszystko sucha symbolika tego faktu pokazuje dobitnie, że w niektórych społeczeństwach być może na podjęcie dialogu jest już być może za późno.
Zdjęcia i opis - tutaj.
Te trzy projekty pokazują trzy sposoby na dostosowanie się do wymogów komunikacyjnych świata znaków, w jakim żyjemy. Czeski kościół mówi nam - "zobaczcie, jaki jestem atrakcyjny". Jest udaną próbą reinterpretacji baroku. Zupełnie tak samo próbuje onieśmielić i zachwycić wiernych - co wówczas było strategią udaną. Fiński ze swoją naturalnością i neutralnością sugeruje, że każdy może się w nim czuć dobrze i znaleźć chwilę skupienia. W ekologicznych czasach jest to również strategia nienajgorsza. Holenderski wreszcie dobitnie pokazuje nam zastąpienie religii humanizmem, ale prawdę mówiąc - nie za bardzo w ten humanizm wierzymy.
/wj/
