Przy okazji pisania komentarza do postu Azraela przypomniałem sobie prekursorskie (1895 r.) dzieło "Psychologia mas", do którego materiał stanowiły obserwacje poczynione w trakcie Rewolucji Francuskiej. Autor - Gustave le Bon - porusza w nim kwestię rozmywania się indywidualności w agresywnym tłumie. Zdaje się, że dzieło to dosyć skutecznie spożytkował A. Hitler - jak wieść niesie...
Le Bon opisał także w swoim dziele dwie kategorie postaci kreujących się na przywódców mas i ich sposób działania. Jedną z kategorii, zauważa on, jest taki lider, który sam podnosi się do rangi autorytetu, zwracając się do swoich potencjalnych zwolenników w sposób prosty lecz kategoryczny, odwołując się do ich oczekiwań oraz wygrywając negatywne emocje słuchaczy. Posługuje się kłamstwem i pomówieniem - zamiast logicznej argumentacji i konkretnych dowodów ucieka się do oczernienia i oszczerstwa, oświadczając, że posiada konkretne dane o przestępczych działaniach lub powiązaniach wskazanych przeciwników - powtarzając to niezliczoną ilość razy. Ponadto - rzuca nośne hasła oraz składa deklaracje i obietnice tym, którzy gotowi są mu uwierzyć. Ten rodzaj - prymitywnego przywódcy mas - u le Bon'a ma mało świetlane perspektywy: znika ze sceny w krótkim okresie przemian społecznych - kilka do kilkunastu lat.
Osobiście schyłek Leppera nie przyniósłby mi żadnej satysfakcji - Lepper to efemeryda bez znaczenia dla polskiej sceny politycznej. Bez znaczenia - bowiem w najmniejszym nawet stopniu nie potrafił wykorzystać danego mu czasu.
Czyż jednak nie ma innych "przywódców mas", pasujących do opisu le Bon'a na naszej politycznej arenie ?
