Wyspy Japońskie (jap. 日本列島 Nihon Rettō?) , to archipelag wysp w zachodniej części Pacyfiku, biegnący wzdłuż wschodniego wybrzeża Azji, tworzący łuk długości 2990 km. Wyspy te wchodzą w skład państwa: Japonia, do której należą też inne archipelagi, między innymi Riukiu (Nansei Shotō) oraz Ogasawara, które opiszę w następnej notce. Razem z Archipelagiem Malajskim zamykają cztery wielkie morza przybrzeżne: Ochockie, Japońskie, Żółte i Wschodochińskie.
W skład archipelagu Wysp Japońskich wchodzi około czterech tysięcy wysp. Z nich cztery największe to:
- Honsiu -227 962,6 km²
- Hokkaido -83 455 km²
- Kiusiu -39 809 km²
- Sikoku -17 780 km²
_________________
Honsiu(jap. 本州 Honshū?) jest największą, główną wyspą Japonii. Od Hokkaido oddziela ją na północy cieśnina Tsugaru, od Sikoku na południu Morze Wewnętrzne, a na południowym zachodzie po drugiej stronie – cieśnina Shimonoseki z wyspą Kiusiu.
Honsiu jest siódmą co do wielkości wyspą na świecie.
Wyspa ta ma około 1 300 km. długości i od 50 do 230 km. szerokości. Jej powierzchnia wynosi 227 962,6 km², co stanowi 60,3% powierzchni Japonii. Linia brzegowa ma 5 450 km.
Honsiu jest terytorium górzystym, wulkanicznym i sejsmicznym, nękanym przez liczne trzęsienia ziemi .
Ostatnia erupcja drugiego pod względem wysokości czynnego wulkanu w Japonii, na Honsiu, wulkanu Ontake, wystąpiła we wrześniu 2014 roku. Wulkan zlokalizowany jest w górach Hida, około 100 km na północny wschód od Nagoi. Na temat jego erupcji i konsekwencji pisałam w notce:
http://blogpanienki.salon24.pl/610522,o-wrzesniowej-erupcji-wulkanu-ontake-w-japonii
Najbardziej znane trzęsienie ziemi u wybrzeży Honsiu o sile 9 stopni w skali Richtera, wystąpiło 11 marca 2011 roku w północno-wschodniej części wyspy, na wschód od miasta Sendai. Fala tsunami spowodowana trzęsieniem uszkodziła elektrownię atomową w Fukushimie, powodując największą katastrofę nuklearną w historii.
http://blogpanienki.salon24.pl/552552,niebezpieczenstwo-w-zwiazku-z-fukushima-wzrasta
http://blogpanienki.salon24.pl/553691,tepco-nie-umie-sobie-poradzic-z-wyciekami-radioakt-w-fukushimie
http://blogpanienki.salon24.pl/571000,rosnie-liczba-zachorowan-na-nowotw-tarczycy-w-rejonie-fukushimy
http://blogpanienki.salon24.pl/561723,ryby-z-okolic-fukushimy-sa-niebezpieczne-dla-zdrowia
http://blogpanienki.salon24.pl/618700,katastrofa-budowlana-w-elektrowni-fukushima
http://blogpanienki.salon24.pl/511182,sztuczna-wieczna-zmarzlina-pod-fukushima
http://blogpanienki.salon24.pl/493090,ii-roczn-trzesienia-ziemi-tsunami-katastrofy-jadrowej-w-japonii
http://blogpanienki.salon24.pl/466107,zapomniana-fukushima-nadal-zatruwa-ocean-spokojny
http://blogpanienki.salon24.pl/525014,ponowne-trzesienie-ziemi-w-japonii
Najwyższym szczytem wyspy jest Fudżi (jap. 富士山 Fuji-san ), posiadający 3 776 m., a jedną z wielu rzek jest Shinano (jap. 信濃川), o długości 376 km. Jest to najdłuższa rzeka Japonii.
Na północy wyspy występuje klimat umiarkowany, wybitnie morski, w pozostałych częściach podzwrotnikowy, morski.
Tak zwane Alpy Japońskie (jap. 日本アルプス, Nihon Arupusu), znajdują się w środkowej części wyspy. Powodują one zróżnicowanie klimatyczne pomiędzy wybrzeżem zachodnim od strony Morza Japońskiego, a wschodnim od strony Pacyfiku. Układ ten powoduje, że w pewnych okresach występują tam dwie "pory roku" w odległości kilkunastu kilometrów od siebie: ciepła jesień od strony Pacyfiku i śnieżna zima od strony Morza Japońskiego.
Alpy powodują bowiem zderzenie mas ciepłego powietrza znad Morza Japońskiego z zimnymi prądami napływającymi znad azjatyckiego lądu, co skutkuje niezwykle obfitymi opadami śniegu.
Na Honsiu żyje około 103 mln ludzi zagęszczonych na niewielkiej równinie. Na terenie Kantō, czyli na obszarze tzw. Wielkiego Tokio, w skład którego wchodzą takie miasta jak: Tokio, Jokohama, Kawasaki, Saitama mieszka prawie 35% z tej liczby.
W części zachodniej, na obszarze Keihanshin(jap. 京阪神), składającym się w podstawowym stopniu z Kioto, Osaki i Kobe, mieszka około 17,5 mln osób. Inne ważne miasta to: Nagoja, Hiroszima i Sendai. Gęstość zaludnienia wynosi tam 452 osoby na 1 km² i jest to najwyższy wskaźnik zaludnienia w całej Japonii.
Wyspa składa się z pięciu regionów podzielonych na 34 prefektury.
Na Honsiu znajdują się ważne ośrodki rolnicze. Niigata (jap. 新潟市, -shi), jest producentem ryżu. Na równinach Kantō (jap. 関東地方, -chihō) i Nobi (jap. 野火) , prócz zboża uprawia się warzywa. Yamanashi (jap. 山梨県, Yamanashi-ken) - to rejon, gdzie dominuje sadownictwo, a Aomori (jap. 青森市, -shi ) znane jest z uprawy jabłek.
Honsiu połączone jest z pozostałymi trzema wyspami tunelami i mostami.
Trzy nowoczesne systemy mostów zbudowano poprzez wyspy Wewnętrznego Morza Japońskiego, łącząc Honsiu i Sikoku . A most Akashi-Kaikyō (jap. 明石海峡大橋 Akashi-kaikyō ōhashi), jest najdłuższym na świecie wiszącym mostem o długości 3,9 km.
Honsiu z Hokkaido łączy tunel Seikan (jap. 青函トンネル Seikan tonneru) . Seikan to najdłuższy na świecie podmorski tunel kolejowy długości 54 km.
____________________________
Hokkaido (jap. 北海道 Hokkaidō; ajn. Mosir, dawniej Ezo lub Yezo?) to druga pod względem wielkości wyspa Japonii. Od Honsiu oddziela ją cieśnina Tsugaru (jap. 津軽海峡 Tsugaru-kaikyō), ale obie wyspy są połączone podwodnym tunelem Seikan. Największym miastem i zarazem stolicą tego dystryktu jest Sapporo (jap. 札幌市 Sapporo-shi?) . Innymi dużymi: Asahikawa (旭川市, Asahikawa-shi) w środkowej części regionu i Hakodate (函館市, Hakodate-shi) w południowej.
Wyspa Hokkaido położona jest na północnym krańcu Japonii, w pobliżu Rosji. Otoczona jest morzami: Japońskim, Ochockim oraz Oceanem Spokojnym. W centrum wyspy znajdują się góry i wzgórza wulkaniczne. Na wybrzeżach dominują równiny. Najbardziej na południe wysuniętą częścią wyspy jest półwysep Oshima (jap. 渡島大島).
Hokkaido do epoki Edo zwane było przez Japończyków Ezo i było ojczyzną Ajnów. Ajnowie zwali ją Ainu Moshiri, czyli "wyspa człowieka" (ainu oznacza "człowiek" a moshiri "wyspa, świat"). Wiele nazw miejscowości do dziś nosi nazwy z języka Ajnów.
Pierwsi japońscy osadnicy z Honsiu datują się na wyspie w latach 1336 – 1537.
W roku 1781 Ajnowie wzniecili powstanie przeciwko Japończykom, które zostało szybko i okrutnie stłumione, a od roku 1802 Japończycy rozpoczęli totalną kolonizację wyspy.
Ajnom zabroniono kultywowania swoich tradycji i zmuszono, by stali się obywatelami drugiej kategorii.
W roku 1972 w Sapporo odbyła się olimpiada zimowa.
Hokkaido posiada wiele obszarów zalesionych, w tym 6 parków narodowych oraz pole tulipanów w Kamiyūbetsu (上湧別町, Kamiyūbetsu-chō).
Najbardziej znanym Parkiem Narodowym jest park Daisetsuzan (jap.大雪山国立公園, Daisetsuzan Kokuritsu Kōen), założony w roku 1934. Ma on powierzchnię 2268 km. kwadratowych. Nazwa parku to w tłumaczeniu - "wielkie góry pokryte śniegiem".
Do prefektury Hokkaido zalicza się wiele małych wysepek, m.in. Rishiri (jap. 利尻島, Rishiri-tō), Okushiri (jap. 奥尻島, -tō), oraz Rebun (jap. 礼文島, Rebun-tō). Japończycy do tej prefektury zaliczają także kilka południowych wysp Kurylskich, o które prowadzą spór z Rosją: Iturup (jap. 択捉島, Etorofu-tō), Kunaszyr ( jap.: 国後島:Kunashiri-tō), Szykotan( jap.: 色丹島:Shikotan-tō) i wysepki Habomai(jap. 歯舞群島 - Habomai guntō – lub 歯舞諸島 - Habomai shotō ).
W roku 2003 blisko wybrzeży wyspy wystąpiło ostatnie trzęsienie ziemi w tym rejonie o magnitudzie 8 w skali Richtera. Trzęsienia ziemi są tam częste.
Na Hokkaido panuje klimat umiarkowany, morski. Lato jest tu chłodniejsze niż w innych regionach, co sprowadza turystów. Zima jest surowa, z dużymi opadami śniegu i trwa około 4 – 5 miesięcy. Średnia temperatura w najcieplejszym miesiącu roku, w sierpniu, wynosi od +17 °C do +22 °C, natomiast w najchłodniejszych - styczniu i lutym od -12 °C do -4 °C. Zimą często zamarza Morze Ochockie.
Hokkaido jest prefekturą podzieloną na 14 podprefektur.
Hokkaido jest głównym producentem ryżu w Japonii . Przoduje też w połowie ryb i uprawie warzyw. Wysoką lokatę uzyskał tam przemysł drzewny, papierniczy oraz leśnictwo. Duże zyski zapewniają też turyści, którzy latem przyjeżdżają do gorących źródeł, a zimą by uprawiać sporty zimowe.
_____________________
Kiusiu (jap. 九州 Kyūshū?) – trzecia pod względem powierzchni wyspa Japonii, położona jest na południowy zachód od największej wyspy Honsiu.
Kiusiu to w dosłownym znaczeniu: "dziewięć krain". W dawnych czasach na wyspie istniało dziewięć prowincji: Chikuzen, Chikugo, Hizen, Higo, Buzen, Bungo, Hyūga, Osumi i Satsuma. Stąd ta nazwa.
Obecnie wyspa podzielona jest na siedem prefektur. Do regionu zalicza się również prefekturę Okinawa (jap. 沖縄本島 Okinawa hontō).
Powierzchnia wyspy wynosi 35.640 km².
Wyspa jest górzysta. Znajduje się tu wiele wulkanów, w tym jeden z największych na świecie, najbardziej aktywny, wulkan Aso (jap. 阿蘇山, Aso-san?), (1592 m n.p.m.). Wulkan Aso przebudził się niedawno, 26 listopada 2014 roku po 19 latach uśpienia. Pisałam na ten temat:
http://blogpanienki.salon24.pl/618352,erupcja-wulkanu-aso-w-japonii
Okręg posiada gorące źródła, z których najbardziej znane, to Beppu (jap. 別府の地獄 Beppu no jigoku?) na wschodnim wybrzeżu oraz wokół góry Aso. Kiusiu ma silnie rozwiniętą linię brzegową z klimatem podzwrotnikowym.
Największym miastem wyspy jest Fukuoka (jap. 福岡市?/i -shi).
Liczba ludności Kiusiu to ponad 14 milionów osób.
Na wyspie uprawia się ryż, herbatę, tytoń, pataty i soję. Hoduje się również jedwabniki.
____________________
Sikoku (jap. 四国 Shikoku?). Nazwa wyspy wywodzi się od "czterech prowincji": Sanuki (obecnie prefektura Kagawa), Awa (Tokushima), Tosa, (Kochi) oraz Iyo (Ehime). Sikoku to najmniejsza i najsłabiej zaludniona z czterech głównych wysp Japonii. Posiada „tylko” około 4,5 miliona mieszkańców.
Sikoku ma 225 km długości oraz od 50 do 150 km szerokości. Góry biegnące ze wschodu na zachód dzielą wyspę na część północną leżącą przy Morzu Wewnętrznym oraz południową zwróconą ku Pacyfikowi. W części północnej znajduje się większość dużych miast i tam skupia się znaczna część z 4,5 mln ludności. Najwyższym wzniesieniem wyspy jest góra Ishizuchi (石鎚山, Ishizuchi-san) w prefekturze Ehime (jap. 愛媛県, Ehime-ken), o wysokości 1982 m n.p.m.
Przemysł wyspy opiera się na wydobywaniu rud miedzi. Ziemia rolnicza, szczególnie na wschodzie jest obsadzana ryżem, pszenicą i jęczmieniem. W północnej części uprawiane są cytrusy, persymony, brzoskwinie i winogrona.
Południowa część Sikoku jest pokryta górami i słabo zaludniona. Łagodne zimy w tym rejonie ułatwiły rozkwit tamtejszych gospodarstw rolnych poza sezonem z uprawami warzyw pod folią.
Na wysokim poziomie znajduje się też tam przemysł papierniczy oraz przetwórstwo owoców i warzyw.
Sikoku połączone jest z Honsiu trzema drogami szybkiego ruchu.
Na przykład: Naruto w prefekturze Tokushima zostało przyłączone do linii Kobe-Awaji-Naruto. Linia ta łączy Sikoku z Kansai. Centralna część Sikoku połączona jest jednak z Honsiu promem, drogą powietrzną, a od 1988 roku także Wielkim Mostem Seto Ohashi (jap. 瀬戸大橋, Seto Ōhashi). Gdyż do czasu wybudowania mostu region ten był nieco odizolowany od reszty Japonii.
Sikoku posiada 4 międzynarodowe porty lotnicze. Ma połączenia z Tokio, Osaką, Nagoyą i innymi większymi miastami w Japonii oraz połączenia międzynarodowe. Promem natomiast można dopłynąć na Kiusiu oraz na inne wysepki wokół Sikoku.
Wyspa słynie również z 88 świątyń oraz największej nekropolii Okunoin, związanych z mnichem Kukai, który był również poetą i artystą, a także m.in. stworzył Kanę.
Na ten temat pisałam w notce:
http://blogpanienki.salon24.pl/613233,najwieksza-i-najstarsza-japonska-nekropolia-okunoin-w-koyasan
__________________
Zamieszkałych jest też około 550 mniejszych wysp, z których ważniejsze to:
Cuszima 696,3 km², Awaji592,2 km², Sado 855,1 km².
Około 3000 wysp jest niezamieszkałych.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Honsiu
http://pl.wikipedia.org/wiki/Hokkaido
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kiusiu
http://pl.wikipedia.org/wiki/Sikoku
