Postawienie Ossolineum w stan likwidacji po 5 latach od przejęcia wydawnictwa przez MKiDN nie zasługuje, oczywiście, na miano wydarzenia pięciolecia. Ani roku, ani nawet tygodnia. Przemknęło, mignęło, i już. Wracam doń ze względu na wygłoszoną przy tej okazji wypowiedź ministra kultury i dziedzictwa narodowego, która może zapowiadać rewolucję nie tylko w kulturze. „To, co się działo, to była niefrasobliwość, a nie niegospodarność. Poza tym w kulturze bardzo trudno jest przejść z niefrasobliwości na niegospodarność, bo wszystkie te elementy mają charakter niemierzalny, trudny do oszacowania”.
Zdawało się dotąd, że we wszystkich branżach „przejść na niegospodarność” (z czegokolwiek) jest łatwiej niż mozolnie podążać w przeciwnym kierunku. A przede wszystkim, że gospodarność jest mierzalna. W wielu krajach nawet sporo elementów kultury przekłada się na walory jak najbardziej mierzalne. I to w prawdziwych dolarach, a nie w bonach. A kultura często i znacząco wpływa na gospodarkę, kontakty handlowe itd. Potwierdzenie przez ministra, że w innych dziedzinach gładko da się przejść na niegospodarność zwiastuje albo ich przyszłe oddziaływanie na kulturę (postępująca łatwość niegospodarności) albo kultury – na inne dziedziny (całkowita niemierzalność).
Tak czy inaczej wydarzenia konkurujące znaczeniem ze Zjazdem w Gnieźnie mogą w najbliższym czasie następować lawinowo. Żeby nie wpadać w charakterystyczną dla takich rankingów przesadę, zaproponowałem w tytule ograniczenie czasowe; raptem o mniej więcej pół tysiąclecia. Ale lądowanie pierwszego Polaka na Księżycu w ogóle lepiej pasuje do współczesnych porównań. Chociaż, oczywiście, ktoś np. może twierdzić, że bardziej godne upamiętnienia są jego osiągnięcia jako prekursora telewizji (tzw. lustro). Zresztą ten punkt odniesienia zniknie za ok. 20 lat – przynajmniej w Europie, gdzie dla większości (która ma zawsze rację) informacja o jakimkolwiek lądowaniu człowieka na Księżycu będzie nie do przyjęcia.
Jak grad z jasnego nieba, „Tusk zapowiedział, że legislacyjne i organizacyjne zmiany, które mają ukrócić zjawiska szeroko pojętego nepotyzmu przedstawi we wrześniu”. Będzie to niewątpliwie wydarzenie, które zamiesza w tego typu zestawieniach. Jednak czy już dziś samo odkrycie tego szeroko pojętego zjawiska nie przebija rangą nieudolnych wysiłków łowców hadronów?
