W środę, 23 maja, powołana została podkomisja sejmowej Komisji Zdrowia, która ma zająć się projektami zmian prawnych dotyczących hospicjów, na podstawie propozycji posłów Prawa i Sprawiedliwości. 14 marca 2012 r. Klub PiS złożył w Sejmie propozycję zmian w ustawie o działalności leczniczej, która ma wyłączyć hospicja i inne zakłady opiekuńczo-lecznicze z rygorów ustawy o działalności gospodarczej i przymusowej rejestracji oraz pozwolić traktować je nadal jako organizacje pożytku publicznego. Obecnie, wg znowelizowanej przez PO ustawy, stowarzyszenia, fundacje prowadzące hospicja, które chcą skorzystać z finansowania NFZ, muszą być zarejestrowane jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Wyklucza to jednak możliwość korzystania z 1 proc. odpisu od podatku dochodowego oraz możliwość przekazywania darów dla hospicjów przez apteki, hurtownie czy producentów. Przekazując takie dary, podmioty te muszą się liczyć z karą. Rządowa ustawa o lecznictwie powoduje zatem, że stowarzyszenia prowadzące hospicja nie będą mogły być organizacjami non-profit i korzystać z przywilejów organizacji pożytku publicznego.
Od kilku miesięcy środowiska związane z hospicjami w Polsce stanowczo protestują przeciw zapisom nowej ustawy o lecznictwie z kwietnia 2011 r., wskazując, że sparaliżuje ona działalność tych dobroczynnych instytucji. Ustawa, opracowana jeszcze pod kierunkiem poprzedniej Minister Zdrowia, narzuciła placówkom świadczącym usługi zdrowotne obowiązek przekształcenia się do 1 lipca 2012 r. w podmioty gospodarcze. Celowo lub przypadkowo nie uwzględniono faktu, że podmioty te utracą w takim wypadku prawo do funduszy z odpisu 1 proc. podatku dochodowego oraz innych darowizn (w tym zbiórek publicznych). Nie może być też dopuszczalny wolontariat, bowiem łamie zasadę konkurencji w działalności gospodarczej.
Minister zdrowia, Bartosz Arłukowicz zapowiedział, że być może konieczne będzie znowelizowanie ustawy o lecznictwie, by zapewnić funkcjonowanie hospicjów. Obiecał, że jego resort na pewno nie dopuści do sytuacji, że hospicja przestaną przyjmować pacjentów. Strona rządowa zapowiadała szeroką nowelizację ustawy o działalności leczniczej, ale do dzisiaj żaden projekt nie został przedstawiony. Istnieje obawa, że rząd nie zdąży już dokonać nowelizacji przed 1 lipca, czyli do dnia, w którym zaczną obowiązywać przepisy ustawy do działalności leczniczej dotyczące działalności hospicjów.
Niezbędna jest zmiana zapisów ustawy jeszcze przed 1 lipca 2012 r. lub przyjęcie odpowiedniej interpretacji prawnej. Jest to konieczne, gdyż ustawa w obecnym kształcie w praktyce radykalnie ograniczy, a nawet zlikwiduje działalność wielu placówek, a jednocześnie nie daje obywatelom szansy na ich wspieranie. Niezrozumiałe jest, że placówki o charakterze charytatywnym, zmusza się do prowadzenia działalności gospodarczej i narzuca tak szkodliwe ograniczenia. Wydaje się, że ustawodawstwo i polityka państwa powinny iść w odwrotnym kierunku, ku wspomaganiu tej szlachetnej i jakże potrzebnej działalności, prowadzącej profesjonalną opiekę paliatywną i hospicyjną osobom nieuleczalnie chorym i będącym w ostatnim okresie życia. Koszty prowadzenia hospicjów znacznie przekraczają wartości podpisanych z NFZ kontraktów, co wynika zarówno z faktu, iż placówki te nie odmawiają pomocy nikomu, ale także świadczenia pielęgnacyjne i lecznicze są znacznie bardziej kosztowne, niż wycenia to NFZ. Hospicja mogą więc realizować swoje zadania dzięki wielu ludziom dobrej woli, donatorom i wolontariuszom. Jednocześnie zapotrzebowanie na usługi hospicyjne wzrasta, co wiąże się zarówno ze starzeniem się społeczeństwa, jak i wzrostem zachorowalności na choroby nowotworowe i in.
W połowie marca br. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożył projekt nowelizacji ustawy o działalności leczniczej, przywracając dotychczasowy status organizacji prowadzących hospicja, umożliwiając im otrzymywanie darowizn, korzystanie z 1% odpisu od podatku czy korzystania z pracy wolontariuszy. Jednocześnie komunikat rządowy, informował, że Rada Ministrów na posiedzeniu w dniu 8 maja br. zajmowała się sprawą hospicjów, ale nie zakończyło się to żadną wiążącą decyzją. Choć wiceminister zdrowia zapewnia, że zakończenie prac nad nowelizacja ustawy o działalności leczniczej jest „na finiszu”, to nic nie wskazuje na to, że resort zdąży ze zmianami do 1 lipca.
W Białymstoku obchodzono niedawno dwudziestą rocznicę powstania pierwszego w Polsce stacjonarnego hospicjum „Domu Opatrzności Bożej”. Hospicjum w ciągu dwóch dekad swojego istnienia pomogło prawie 7 tysiącom nieuleczalnie chorych i ich rodzinom. Dzięki datkom, placówka rozbudowuje się o kolejne skrzydło, w którym znajdzie się miejsce dla 60 osób. Na prace wykończeniowe potrzeba jednak 2,5 mln złotych. Nie sposób będzie uzyskać taką kwotę, jeśli ustawa o działalności leczniczej 1 lipca przejdzie w obecnym kształcie. Przykład podlaskiego hospicjum jest dowodem na to, że nowelizacja ustawy jest konieczna, dla przetrwania tak pożytecznych i niezbędnych placówek jak „Dom Opatrzności Bożej”.
Dariusz Piontkowski
Poseł Prawa i Sprawiedliwości
Członek Komisji Zdrowia
