Ukazała się książka w końcu Jana Tomasza Grossa „Złote Żniwa”. Zanim się jeszcze ukazała rozgorzała emocjonalna dyskusja. Najczęściej dyskusja nie na temat. Przyjrzyjmy się zatem samemu meritum sprawy. Mówiąc ściślej, jednemu z aspektów. Gross stawia m. in. tezę, że Polacy, głównie polscy chłopi w pomogli Niemcom wymordować Żydów: mordowanie Żydów było czymś powszechnym i akceptowanym na polskiej wsi. Wobec braku badań trudno to zweryfikować. Dysponujemy jednak wycinkowymi danymi. Dość dużo wiemy o Dąbrowie Tarnowskiej.
Dąbrowa Tarnowska była dość typowym powiatem. Według spisu powszechnego z 1931 roku w powiecie Dąbrowa Tarnowska mieszkało 4807 Żydów. Po agresji III Rzeszy na Polskę większość Żydów tego powiatu zamknięto w getcie utworzonym w Dąbrowie Tarnowskiej. W 1942 roku niemieccy naziści przystąpili do likwidacji getta: Żydzi zostali do obozu zagłady w Bełżcu, który uruchomiono w marcu 1942 roku. Z niemieckich, polskich i żydowskich dokumentów wynika, że 277 Żydówpróbowało się ratować przed Zagładą, uciekając z getta (lub niedając się w nim zamknąć) i ukrywając się po lasach, u chłopów lub żyjąc na „aryjskich papierach”). Z 277 Żydów przeżyło jednak tylko 38. Schwytano i zabito zatem 239. Jedynie 7 Żydów zamordowali w wyniku własnej akcji niemieccy żandarmi (49 Żydów zginęło w niewyjaśnionych okolicznościach). Pozostałe ofiary: 84 zamordowali niemieccy żandarmi ale Żydzi zostali wydani przez miejscowych, 6 Żydów zamordowali sami chłopi, 11 Żydów granatowi policjanci z własnej inicjatywy, 82 Żydów zabili granatowi policjanci ale w następstwie donosu chłopów.
Trzeba również odpowiedzieć na pytanie kto i jak mordował. Z badań nad Tarnową Dąbrowską wynika, że bezpośrednimi i pośrednimi sprawcami mordów byli najczęściej średniorolni chłopi (co ciekawe później nieproporcjonalnie wielu z nich wstępowało do partii). A w wyłapywanie Żydów angażowały się całe wsie na czele z szanowanymi obywatelami. Statystyka to nie wszystko. Jednak spróbujmy uogólnić statystyczne dane – potraktujmy to jako hipotezę.
W Dąbrowie Tarnowskiej ratować się próbowało 5,7% przedwojennej liczby Żydów. Jeżeli przyjmiemy, że w przedwojennej Polsce żyło ok. 3 mln Żydów, to wedle tych proporcji próbować ratować się mogło 171 tys. Żydów. Biorąc pod uwagę tarnowskie proporcje uratować się mogło 23 tysiące Żydów (jest to liczba zaniżona: historycy mówią o ok. 40 tysiącach – chociaż są to jedynie szacunki). Zamordowanych zostało zatem 148 tysięcy. Zatem w wyniku własnej inicjatywy chłopów i granatowej policji lub w efekcie donosu miejscowych zginęło ok. 110 tysięcy Żydów.. Sami chłopi własnoręcznie siekierami, pałkami, widłami zabili ok. 3700 Żydów. I prawdopodobnie jest to liczba zaniżona.
Czy to dużo czy mało, niech każdy rozstrzygnie we własnym sumieniu. Jesteście dumni z tych, co pomagali? Z tych co walczyli w powstaniach?... Powinniście zatem odczuwać wstyd za tych, którzy okazali się nikczemnikami...I szukać prawdy a nie uciekać w reakcje obronne.
