Teoretyczny aspekt kampanii wyborczej

W dzisiejszej polityce kampania wyborcza, to najważniejszy element polityki, w dodatku budzący sporo kontrowersji. Z jednej strony, wyborcy chcą żeby partie polityczne sprzeczały się między sobą w interesie konkretnej grupy wyborców. Z drugiej znowu strony, potencjalnym wyborcą nie podoba się język owego sporu oraz często powtarzające się slogany, które nie wnoszą nic nowego w życie polityczne.

Jednym z najważniejszym zadań kampanii wyborczej jest komunikacja polityczna¹ jest to łącze między politykiem i towarem jaki ma do zaoferowania, a społeczeństwem, które jest potencjalnym nabywcą tego towaru. Głównym ośrodkiem komunikacji politycznej jest telewizja oraz internet.

Najważniejsze aspekty komunikowania się polityków z elektoratem, nakreślił prof. Jerzy Bralczyk²

• Usprawiedliwienie swojego istnienia, czynnik ten można określić jako legitymizacje.

• Wywoływanie akceptacji dla swoich poczynań.

• Utrzymywanie kontaktu z potencjalnym wyborcą, które w dużej części ma postać działania uzurpacyjnego, czyli wypowiadanie się w imieniu wyborcy.

• Wywoływanie działań.

• Zamulanie kanału, czyli nieopuszczenie do pojawienia się niepożądanych treści.

Z kolei dwóch amerykańskich politologów: Robert E. Denton i Gary C. Woodward uważają, że najważniejszym zadaniem w komunikowaniu politycznym jest skoncentrowanie się na kwestiach doraźnych oraz na zamknięciu ich w krótkim czasie. W najprostszym rozumieniu, chodzi o trafienie do mass mediów oraz oczekiwaniu wyborców z czytelnym programem wyborczym w odpowiednim czasie. Denton i Woodward ostrzegają przed nadużywaniem języka politycznego, który sprowadzają do trzech podstawowych sposobów: przymusu, oszustwa, mistyfikacji.

Przymus, polega na posługiwaniu się siłą, zamiast argumentami, polega na stosowaniu gróźb w stosunku do jednostki. Najbardziej narażoną grupą społeczną są w tym przypadku dziennikarze, którzy są osobami szczególnie dociekliwymi.

Oszustwo, polega na świadomym zafałszowaniu rzeczywistości, w dodatku oszustwo zawsze wiąże się złą wolą. Oszustwo narusza zaufanie oraz szacunek wobec partnera, jakim jest wyborca. Polityk, używający takiego języka, spełnia cyniczny akt komunikacji. Głównymi przesłankami takiego zachowania jest niezdolność mówcy do nawiązania dialogu z publicznością na równych zasadach, które polega nie tylko na stwierdzaniu, ale również na słuchaniu. Charakterystycznymi przykładami takiego zachowania jest: składanie obietnic bez pokrycia, odwoływanie się do zbiorowych lęków, upraszczanie skomplikowanych zagadnień oraz formułowanie fałszywej dychotomii: „albo -albo”. Zachowanie takie ma przesłanki populistyczne, które polegają na dostosowaniu się do wszystkich obywateli.

Mistyfikacja, polega na kamuflowaniu przez polityków swoich rzeczywistych motywów. Retoryką mistyfikacji, kierują sugestie, które skłaniają odbiorcę do podporządkowania się czyjeś mądrości oraz władzy sądzenia. Mistyfikacja polityczna opiera się na łatwowierności odbiorcy danego przekazu. Potencjalni kandydaci w rzeczywistości są innymi ludźmi, niż w czasie kampanii wyborczej³.

Podstawową formą komunikowania w kampanii wyborczej jest bezpośrednie porozumiewanie się z wyborcami za pomocą artykułowanych dźwięków oraz bogatego repertuaru środków gestycznych w celu osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania. Do czasów II wojny światowej, komunikacja ta najczęściej przybierała formę wiecu wyborczego. W czasach obecnych, obok ciągle popularnej formy wiecu, największą rolę w czasie kampanii wyborczej odgrywają środki masowego przekazu, które pełnią dziś rolę przekaźnika, między politykiem, a elektoratem.

Strategie wykorzystywania środków masowego przekazu do kampanii wyborczej można ująć w trzech modelach

• Model hipodermiczny, definiuje kampanię wyborczą jako liniowy proces, w którym nadawca (polityk) wywiera bezpośredni wpływ na odbiorce (wyborca). W tym modelu najczęściej zdarza się, że dany przekaz jest zwykle perswazją⁴. Im więcej ludzi będzie miało z nim kontakt, tym większe prawdopodobieństwo zwycięstwa. W modelu hipodermicznym, wyborca skłonny jest do przekazu własnego kandydata, natomiast broni się przed komunikatem przeciwnika. Z kolei wyborca niezainteresowany wyborami, nie ulega wpływowi żadnego kandydata i dalej jest niechętny udziałowi w wyborach. Model ten, nie skupia się na oddziaływaniach krótkotrwałych, a działa wyłącznie na tzw. „twardego wyborcę” o określonych poglądach politycznych.

• Model rezonansu, wyodrębnia dwa układy oddziaływania kampanii wyborczych. Podobnie jak model hipodermiczny, zwraca uwagę na przekazie długotrwałym, ale działa również na przekaz krótkotrwały. Najważniejszym aspektem działania polityka w modelu rezonansowym jest informacja. Akcent został przeniesiony z relacji liniowej, na interakcję pomiędzy całościowym przekazem kampanii, a odbiorcami. Jednostka uznawana jest jako aktywny podmiot, który zdobywa informację na temat kandydata ze wszystkich możliwych źródeł. A więc nawet idealny przekaz perswazyjny w tym przypadku może okazać się nieskuteczny.

• Model współzawodnictwa, model ten szczególną wagę przypisuje interakcji zachodzącej pomiędzy kandydatami ubiegającymi się o dane stanowisko polityczne. Kandydaci polityczni używaj wszystkich możliwości do pozyskania wyborcy, za pomocą ostrej i bezpośredniej rywalizacji w tym również wzajemnych ataków oraz oskarżeń. Model współzawodnictwa, kładzie nacisk na interakcje, które zachodzą w czasie trwania kampanii na wszystkich poziomach: między kandydatami a wyborcami, pomiędzy kandydatami a ich sztabami wyborczymi, a także między kandydatami a mediami. Zatem ten model, okazuje się najskuteczniejszy do wykorzystania mediów w czasie kampanii wyborczej⁵.