tak można by streścić koncepcję Tzimtzum / cimcum,
której autorem był Isaac Luria (1534-1572).
najpierw bóg skurczył się tylko trochę,
żeby mógł powstać kawałek pustej przestrzeni
(nasuwa się analogia z wielkim wybuchem
czasami boga obdarza się nazwą Miejsce albo wszechobecny).
w tej pustej przestrzeni ukształtował sie cały świat.
czyli boga w nim nigdy nie było i nie będzie,
bo zawsze znajdował się poza światem (nieobecny bóg)
