Na początek trochę teorii:
Naziemne radiolatarnie NDB (Non-directional Beacon) i odbiorniki, znajdujące się na pokładzie statku powietrznego (radiokompasy albo ADF- Automatic Direction Finders) tworzą razem jeden z najstarszych systemów radionawigacyjnych.
Radiolatarnia NDB jest naziemnym nadajnikiem bezkierunkowym pracującym na falach średnich (od 200 do 600 kHz).Sygnał nadawany przez radiolatarnię NDB zawiera znak rozpoznawczy w postaci trzech znaków alfabetu Morse'a, powtarzanym co około 30 sekund. Znaki Morse'a są nadawane tonem 1020 Hz (w starszych radiolatarniach także 400 Hz). Przerwa między znakami ma 600 ms. Na Siewiernym dalsza nadaje kod "OK", bliższa "O"
Niekiedy w nowoczesnych systemach naprowadzania precyzyjnego (ILS lub RSBN) radiolatarnie NDB montuje się razem z markerami naprowadzania, tworząc tzw. lokator (COMLOC - Compass Locator). Lokator oznacza się dodając literę L do oznaczenia: np. LOM - locator outer marker. Lokator ułatwia zaplanowanie wejścia w sektor kierunku ILS, czy RSBN w pożądanym miejscu.
Jeżeli taki lokator jest umieszczony w drodze lotniczej nazywa się markerem trasowym. Marker trasowy nadaje kropki.
W zależności kształtu charakterystyki promieniowania można wyróżnić dwa rodzaje markerów:
- fan-marker z charakterystyką nadawczą o przekroju eliptycznym, stosowany najczęściej jako marker trasowy.
- z-marker z charakterystyką o przekroju kołowym (stożkową), stosowany jako marker podejścia.
Wielu "brzozowych", by wprowadzić zamieszanie, używa połączenia właściwości i charakterystyki promiennika radiolatarni z charakterystyką emisji markera. Zresztą takiego samego pomieszania użyli również twórcy raportu Millera.
Powiedzmy sobie głośno, że o ile dipol radiolatarni może promieniować tzw "listki boczne", o tyle sygnał markera prowadzącego na podejściu do lądowania ma charakterystykę idealnie kołowo-stożkową.
Dodatkowo jeden z "brzozowych" @John Kowalski zwrócił uwagę na moim blogu, że nie powinniśmy mylić markera z promiennikiem NDB. Żeby tego było mało angielska wersja raportu Millera bliższą prowadzącą określa jako LOM, czyli połączenie NDB z markerem naprowadzania precyzyjnego.
Więc jeszcze raz trochę teorii:
Często spotyka się radiolatarnie NDB zainstalowane wspólnie z markerem systemu lądowania precyzyjnego. Takie kombinowane radiolatarnie ułatwiaja odnalezienie sektora przestrzeni w którym działa system precyzyjny. Określa się je jako locator albo compass locator. Inną kombinacją z markerem i NDB jest Z-marker+NDB, w którym z radiolatarnią bezkierunkową łączy się tzw. Z-marker, co pozwala na dokładne określenie momentu przelotu nad radiolatarnią.
Przypominam, że jak wyżej już napisałem: Z-marker z charakterystyką o przekroju kołowym (stożkową), stosowany jako marker podejścia.
Na zapisach audio z kokpitu samolotu nagrał się ciągły sygnał Z-markera, który trwa 2,7 sekundy.
Do dosyć dokładnego zorientowania się o położeniu względem kursu schodzenia wystarczają już same wychylenia wskazówki żyrokompasu w oparciu o zbieżność sygnału dwóch radiolatarni. Do tego markery są całkowicie zbędne.
Jednak na Siewiernym są również markery:
Dodatkowe instalowanie markerów lokalizacyjnych przy nadajnikach NDB nie odnosi się do kursu, tylko do ścieżki i ma za zadanie ułatwienie ustalenia czy wysokość samolotu jest prawidłowa w momencie wejścia na ścieżkę podejścia (przy DNBD) oraz w punkcie decyzji (przy BNDB).
Karty podejścia wyraźnie określają jaka powinna być minimalna wysokość w tych punktach oraz jakie są minimalne dopuszczalne długości trwania dźwięku markera.
Jeszcze jakieś pytania?
