Przed laty będąc anarchizującym młodzieńcem byłem przekonany, że patriotyzm nie jest żadną wartością a wyłącznie czczym sloganem, który dziwnym trafem obejmuje połowę tematyki języka polskiego. Refleksja w dniu święta narodowego wskazuje, że moje odważne poglądy były wcale zasadne.
Cóż to takiego chowa się pod pojęciem patriotyzmu? Otóż relacja do języka, tradycji i kultury w której przyszło nam żyć. Tym samym też i wieź braterstwa z wszystkimi, którzy w powyższych „zjawiskach” uczestniczą, uczestniczyli bądź też będą uczestniczyć.
Patriotyzm jest jednak nieodłącznie związany ze statolatrią, kultem państwa jako instytucji w której język, tradycja i kultura się objawia. Władza może wszak wpływać na gramatykę języka, ma IPNy kształtujące właściwą interpretację historii oraz uniwersytety aby wtłaczać kulturę w obywateli. Ma także święta swojej niepodległości. Bo to święto ma nie „lud” czy „Polacy” a bezpośrednio instytucja. Nie jest to święto polskości jako takiej lecz święto istnienia formacji państwowej.
Łatwo wymieniać elementy, które gładko wchodzą w interakcje z propagowaniem patriotyzmu: nacjonalizm, ksenofobia, zaściankowość, nietolerancja, niechęć do mniejszości. Wydaje się być to pochodną każdego podziału na „my i oni” i wywodzi się bezpośrednio od pierwotnego myślenia plemiennego. Pojęcie patriotyzmu jest kreowane na słowo o wartości pozytywnej (budującej i jednoczącej) lecz jego historia wiąże się także ze zwalczaniem odmienności, obcości, a wiec na wartościach nacechowanych raczej ujemnie.
Każda rozsądnie myśląca osoba czuje mocną więź z bliską rodziną i przyjaciółmi, słabszą z dalszą rodziną, znajomymi i kolegami z pracy a jeszcze słabszą z osobami z jego części miasta, ludźmi dzielącymi podobny styl życia i wyznającymi tę samą religię. Patriotyzm chce kształtować i zmieniać te relacje z otoczeniem. Dlaczego Ślązakowi ma być bliżej do mieszkańca Suwałk niż do Czecha? Czemu człowiekowi z podkarpacia ma być bliższy Szczecinianin niż Ukrainiec lub Słowak? Jedyną widoczną barierą są granice państw i znajomości języków.
Patriotyzm instaluje się w sercu każdego człowieka, jednak nie jest to miłość do godła i flagi a raczej przywiązanie do świata w jakim przyszło mu żyć. Dlatego też prawdziwy patriotyzm to wyłącznie patriotyzm regionalny. Ktoś nie wierzy? Proszę spojrzeć na mapę i odszukać Chiny. Spora część obywateli ojczyzny ryżu ledwie umie podstawy języka mandżurskiego. W domu gadają po regionalnemu.
