W komentowaniu polityki można popełnić dwa podstawowe błędy – rzeczy proste za bardzo skomplikować , lub rzeczy skomplikowane za bardzo uprościć. Polskie komentatorstwo polityczne cierpi na obydwa schorzenia.
Z tym pierwszym przypadkiem mieliśmy do czynienia w opisie napięcia między Donaldem Tuskiem, a Jarosławem Gowinem. Najbardziej „wnikliwi” analitycy doszukiwali się w dyskusji obu panów w Sejmie makiawelicznej gry, która polegałaby – w skrócie – na odgrywaniu przez obu polityków złego i dobrego policjanta. Celem tej „ustawki” miałoby być zachowanie popularności PO jako partii obsługującej wyborczo i elektorat lewicowy, i prawicowy. Owi komentatorzy „rozgryźli” tę grę i zdekodowali. Nie przyszło im do głowy, że to były realne napięcia i realny spór między dwoma nie przepadającymi za sobą politykami. Za proste to było. Za przaśne.
Z przypadkiem drugim, czyli z upraszczaniem rzeczy skomplikowanej, mamy do czynienia częściej. Zazwyczaj sprowadza się to do znalezienia jednego wytłumaczenia dla procesów wielce złożonych. PJN powstał, bo od dawna jego politycy chcieli pozbawić Jarosława Kaczyńskiego przywództwa w PiS. Ziobrzyści stworzyli nowe środowisko, bo to zdrajcy. Palikot odniósł sukces, bo to agent służb. I tak dalej. Na wytłumaczenie bardzo skomplikowanych i wielowarstwowych procesów znajduje się jedno, najczęściej najbardziej insynuacyjne, wytłumaczenie i w ten sposób można „odfajkować” zadanie wyjaśniania jakiegoś zjawiska. Daje to „analitykowi” uzasadnione poczucie satysfakcji, że inni zadają jeszcze pytania, a on już wie.
Od czasu wejścia do polityki doświadczyłem obu sposobów opisu tych procesów, w których sam uczestniczyłem i nigdy nie potrafiłem się zdecydować na to, która z metod – upraszczanie rzeczy skomplikowanych, czy komplikowanie prostych – bardziej mnie wkurza. Bo że śmieszą obydwie w takim samym stopniu, to wiedziałem od początku.
