„Czarny koń” wyborów prezydenckich, czyli Paweł Kukiz, swój niewątpliwy sukces zawdzięcza tak naprawdę tylko jednemu postulatowi, z którego jest znany od początku swojej działalności politycznej. Temat JOW-ów stał się jednym z głównych w dyskusji politycznej. Referendum w tej sprawie odbędzie się 6 września. Co ciekawe, o projekcie zmiany ordynacji bardzo pozytywnie wypowiadają się przedstawiciele partii koalicyjnych. Czy chodzi o sięgnięcie po wyborców Kukiza, czy też sedno sprawy tkwi gdzie indziej?
Wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych spowoduje podzielenie Polski na 460 małych okręgów. W każdym z nich o mandat poselski będzie mógł walczyć praktycznie każdy. Z pewnością ta możliwość ułatwi decyzje o starcie w wyborach lokalnym działaczom społecznym, którzy dotychczas nie stawali w wyścigu po sejm, bo nie chcieli wstępować w szeregi żadnej z partii. To jedna strona medalu. Niestety, jest też druga – ciemniejsza.
Aby posiadać większość w sejmie nadal potrzebne będzie minimum 231 posłów, przez co partie polityczne, które chcą sprawować władze, będą musiały walczyć zaciekle w każdym z 460 okręgów. To jedyna opcja na to, żeby zgarnąć większość lub też taką liczbę posłów, aby liczyć się przy ewentualnym wejściu w koalicje. Zatem, żeby mieć silną pozycje po wyborach dane ugrupowanie musi desygnować do boju aż 460 kandydatów znanych w swoim środowisku. I tu dochodzimy do sedna sprawy.
Zadajmy sobie pytanie: które ugrupowania działające na polskiej scenie politycznej zdołają wystawić taką liczbę kandydatów, o tak silnych nazwiskach, aby powalczyć w każdym z okręgów? Odpowiedź na to pytanie jest prosta. Największe szansę w tej batalii na dzień dzisiejszy ma Polskie Stronnictwo Ludowe, które jak pokazały ostatnie wybory samorządowe (abstrahując od tego czy były sfałszowane, czy nie), jest bardzo silne w małych społecznościach. Problemów z wystawieniem mocnych kandydatów we wszystkich okręgów nie będą miały też Platforma Obywatelska oraz Prawo i Sprawiedliwość. Podobnie jak i Sojusz Lewicy Demokratycznej, który co prawda w sondażach prezentuje tendencje spadkową (obecnie balansuje na progu 5%), ale ciągle ma w swoich szeregach wiele rozpoznawalnych twarzy oraz rozbudowaną strukturę.
Jeśli są wygrani, to muszą być też i przegrani. Ta rola przypadnie mniejszym partią, szczególnie tym antysystemowym. Partia Janusza Korwin-Mikkego jest w stanie skutecznie obsadzić tylko kilkanaście okręgów, gdzie i tak nie ma żadnej pewności, że uda im się w nich zwyciężyć. Takie same problemy będzie miał Ruch Narodowy, który opiera się obecnie na kilku znanych twarzach, ale to zbyt mało, aby walczyć o wynik większy niż kilka mandatów. Sytuacja ugrupowań mniejszych od wspomnianej dwójki jest jeszcze trudniejsza.
Na wprowadzeniu JOW-ów może też stracić… sam Paweł Kukiz. Muzyk ma co prawda coraz wyższe poparcie, ale brakuje mu zaplecza partyjnego. Może się zatem okazać, że Kukiz wygra w swoim okręgu, ale po wejściu do sejmu zostanie sam na placu boju. Nie można też wykluczyć opcji, że nawet i dla niego zabraknie miejsca w sejmie (mimo poparcia sondażowego wynoszącego ponad 20%). Pokazuje to choćby przykład z Wielkiej Brytanii, gdzie partia UKIP, mimo kilkunastoprocentowego poparcia, uzyskała tylko jedno miejsce w Izbie Gmin, a jej lider Nigel Farage przegrał w swoim okręgu. Taki los może spotkać każdego z przywódców ugrupowań opozycyjnych, łącznie z Pawłem Kukizem.
Wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych ułatwi zwykłym obywatelom start w wyborach, ale jednocześnie przekreśli ich szanse na zwycięstwo. Szansą na wprowadzenie swoich postulatów nie jest przecież sam fakt startu w wyborach, ale dopiero możliwość zasiadania w sejmie. Wydaje się więc, że JOW-y to ostatnia deska ratunku dla obecnie rządzącej kolacji, a dla opozycji szansa na „przemycenie” do parlamentu swoich liderów. Władze sprawować będzie jednak większość, a nie ten, kto w sejmie głośniej i dosadniej przedstawi swoje postulaty.
