Dzisiejsza prasa donosi, choć już wcześniej było o tym wiadomo, że od kwietnia na antenie TVP pojawi się serial w reżyserii Waldemara Krzystka (to ten od "Małej Moskwy"). Tym razem rzecz będzie o Żegocie, a więc o Radzie Pomocy Żydom, istniejącej w okupowanej Warszawie w czasie II wojny światowej. Serial będzie nosił tytuł "Sprawiedliwi", przedstawi losy Polaków ratujących Żydów.
To dobrze, że taki serial powstaje, a powdów można by wymienić co najmniej dwa. Po pierwsze, "Sprawiedliwi" będą kolejnym elementem tego wszystkiego, co od kilku dobrych lat dzieje się w Polsce, a co można określić jako przywracanie polskiemu społeczeństwu pamięci o jego najnowszej historii, o jej bohaterach i zdarzeniach ją tworzących. Jakiś czas temu także w TVP prezentowane były spektakle Sceny Faktu, takie jak m.in. Inka 1946, Śmierć rotmistrza Pileckiego, Anoda czy Mord założycielski. Ryszard Bugajski z kolei nakręcił "Generała Nila", a Rafał Wieczyński przypomniał ks. Popiełuszkę. IPN proponuje coraz to nowe programy i kampanie społeczne, m.in "Życie za życie". Można mieć uzasadnioną nadzieję, że nowy serial będzie kolejnym etapem publicznego nauczania historii najnowszej w Polsce. Nie chodzi bynajmniej o ideologię! Myślę tu raczej o pewnej uczciwości intelektualnej.
Drugi powód to, o ile serial uda się sprzedać za granicę, ważny głos w debacie na temat polskiego antysemityzmu. To bardzo ważne, aby widzom w innych krajach pokazywać, że nie wszyscy Polacy są antysemitami, że w najtrudniejszych chwilach zdali egzamin ze swojego człowieczeństwa i że naprawdę nie mają się czego wstydzić. To tym bardziej istotne, jeśli weźmie się pod uwagę, że na Zachodzie wciąż silny jest (niestety) krzywdzący stereotyp Polaka-antysemity. Być może serial "Sprawiedliwi" będzie tu bardzo pomocny.
A może i w Polsce wywoła on debatę na temat trudnych relacji polsko-żydowskich w XX wieku? Książka Jana Tomasza Grossa (obie książki, i "Sąsiedzi", i "Strach") rozpoczęły ogólnonarodową dyskusję. Czy serial Krzystka będzie wydarzeniem na miarę publikacji Grossa? Odpowiedź na pytanie poznamy jednak nie wcześniej niż w kwietniu tego roku.
