Katastrofa TU-154M - ekshumacja zwłok, podstawa prawna. Odpowiedzi udzielają: Kancelaria Adwokacka mec. Rafała Rogalskiego oraz Poseł PiS Stanisław Pięta.
Od katastrofy rządowego Tupolewa minęło już kilkanaście miesięcy, niestety w przeciągu tego okresu czasu nie udało się rozwiać wszelkich wątpliwości związanych ze szczątkami zwłok ofiar które zginęły pod Smoleńskiem, a wręcz przeciwnie pojawiło się sporo różnych wątpliwości.
Kwiecień 2010
„Beata Gosiewska: kazali mi nie mówić tego mediom” „...W protokołach z sekcji zwłok Przemysława Gosiewskiego nie zgadza się wiele istotnych danych - wzrost, waga, znaki szczególne. Jego zonie obiecano wyjaśnienie tych niejasności . Jednocześnie prokuratura prosiła ją, by nie mówiła o tych faktach dziennikarzom...”
źródło: WP, Beata Gosiewska: kazali mi nie mówić tego mediom
Lipiec 2010
Do Prokuratury Wojskowej wpłynął wniosek o ekshumację zwłok Przemysława Gosiewskiego. W imieniu Beaty Gosiewskiej, żony Przemysława Gosiewskiego wniosek w Okręgowej Prokuraturze Wojskowej złożył mec. Rafał Rogalski. Październik 2010 Małgorzata Wassermann, córka posła PiS Zbigniewa Wassermanna, który zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem, wysłała do Prokuratury Wojskowej wniosek o ekshumację ciała ojca. - Chcemy znać przyczynę zgonu, my tak naprawdę nie mamy wiedzy, jakie szczątki włożono do trumny - wyjaśniła Małgorzata Wassermann.
źródło: Małgorzata Wassermann wysłała wniosek o ekshumację ojca
Maj 2011
„...Żandarmeria Wojskowa zabrała z krakowskiego szpitala dokumentację medyczną Zbigniewa Wassermanna, który zginął pod Smoleńskiem. Małgorzata Wassermann, która jest prawnikiem, miała zaprezentować prokuratorom kopie dokumentacji medycznej ojca – wynika z nieoficjalnych informacji. Przedstawiona dokumentacja szpitalna podważa wiarygodność materiałów przesłanych rodzinie przez Rosjan. Z przeprowadzonej w Rosji sekcji wynikać ma bowiem, że stwierdzono obecność kilku organów, które dużo wcześniej zostały politykowi usunięte w Polsce. Taka dokumentacja wspiera wniosek o ekshumację, czego od dawna domaga się Małgorzata Wassermann. Ekshumacji szczątków męża chce też Beata Gosiewska. I w tym przypadku z dokumentacji rosyjskiej wynika, że Przemysław Gosiewski – ofiara katastrofy smoleńskiej – nie ma fizycznie wiele wspólnego z posłem PiS, jakiego znaliśmy. Nie zgadza się m.in. wzrost ofiary. Jak stwierdziła żona posła PiS, "nie ma pewności, co tak naprawdę znajduje się w trumnie...”
źródło: RP, Będzie ekshumacja posła Wassermanna?
Czerwiec 2011
„...Możliwa jest szybka ekshumacja ciała posła Zbigniewa Wassermana - informuje radio RMF FM. Może do niej dojść nawet w ciągu najbliższego miesiąca...”
Dość długo usiłowałem ustalić podstawę prawną na jakiej Prokuratura Polska może wydać lub może odmówić wydania zgody na ekshumację szczątków zwłok. Zapytałem kilku różnych prawników oraz osoby trzecie, niestety nikt nie udzielił wyczerpującej odpowiedzi, lub powoływano się na Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2011. Więc drążyłem temat dalej, aż w końcu udało mi się uzyskać satysfakcjonujące odpowiedzi, których udzieliła Kancelaria Adwokacja mec. Rafała Rogalskiego oraz Poseł PiS Stanisław Pięta.
apl. adw. Maciej Zaborowski, Kancelaria Adwokacka mec. Rafała Rogalskiego:Do dnia 28 czerwiec 2011 wniosek w przedmiocie ekshumacji zwłok złożyli:
Pani Beata Gosiewska (3 razy, w tym dwa ponowienia) - póki co bez rozpoznania,
Pani Małgorzata Wassermann (1 raz) - póki co bez rozpoznania.
Ze względu na brak upoważnienia na temat innych osób Kancelaria Adwokacka mec. Rafała Rogalskiego się nie wypowiada.
Stanisław Pięta, PiS, Poseł na Sejm RP, prawnik: „Rozróżniamy ekshumację dokonywaną w ramach śledztwa oraz poza nim. Śledztwo prokuratury opiera się na KPK, który reguluje postępowanie dowodowe w procesie karnym. Ekshumacja jest środkiem dowodowym. Prokurator, kierując się celem postępowania zarządza ekshumację, jeżeli uzna, że jest to przydatne dla ustalenia stanu faktycznego. Np jeżeli po pogrzebie osoby zmarłej prokuratura uzyska informację, że zgon nastąpił w wyniku działania osób trzecich, zarządza ekshumację.
Podstawę prawną przeprowadzenia czynności, jaką jest ekshumacja, stanowi art. 210 KPK, który został umieszczony w rozdziale XXIII Oględziny. Otwarcie zwłok. Eksperyment procesowy. Artykuł ten stanowi, że „W celu dokonania oględzin lub otwarcia zwłok prokurator albo sąd może zarządzić wyjęcie zwłok z grobu”. Ustawodawca użył w wyżej wymienionym artykule słowa „zarządzić” co może doprowadzić do błędnego wnioskowania, że przeprowadzenie ekshumacji następuje w drodze zarządzenia.
Zarządzenie ekshumacji zawsze następuje w formie postanowienia. O wydaniu takiego zarządzenia zawiadamia się właściwego miejscowo inspektora sanitarnego, który sprawuje nadzór nad ekshumacją. Podmiotami uprawnionymi do zarządzenia ekshumacja są: prokurator i sąd – nie można powierzyć tej czynności innym organom np. Policji. Sąd dokonuje oględzin zwłok, jeżeli dopiero w postępowaniu sądowym pojawiła się kwestia przeprowadzenia tej czynności (art. 209 § 2 in fine KPK), w tym także zarządzenia ekshumacji. Sąd zarządza otwarcia zwłok jedynie w razie takiej potrzeby i w postępowaniu sądowym, gdyż dokonuje się tego „w celu oględzin lub otwarcia zwłok”, a te czynności tylko na etapie postępowania sądowego należą do sądu (art. 209 § 2 KPK), tym samym decyzja ta wymaga formy postanowienia (art. 93 § 1 KPK), gdyż tylko w postępowaniu przygotowawczym sąd może wydawać zarządzenia (art. 93 § 3 KPK).”
apl. adw. Maciej Zaborowski, Kancelaria Adwokacka mec. Rafała Rogalskiego: „ekshumacji dotyczy art. 210 Kodeksu postępowania karnego, który stanowi iż:
"W celu dokonania oględzin lub otwarcia zwłok prokurator albo sąd może zarządzić wyjęcie zwłok z grobu" Tryb przeprowadzania ekshumacji określają przepisy ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 23, poz. 295 ze zm.) oraz wydane na ich podstawie przepisy wykonawcze.”
apl. adw. Marta Cuper: (doprecyzowanie) „Podstawa prawna złożenia wniosku o ekshumację, oględziny i otwarcie zwłok znajduje się w przepisach Kodeksu postępowania karnego - art. 167 k.p.k., art. 209 § 1, 2, 3 i 4 k.p.k. oraz art. 210 k.p.k. Wniosek ten jest klasycznym wnioskiem dowodowym, który podlega rozpoznaniu przez organy ścigania. Jeżeli organ ścigania pozytywnie rozpozna wniosek, to wnioskowana czynność jest przeprowadzana. Oddalenie wniosku natomiast następuje na podstawie art. 170 k.p.k. Następnie wskazać należy, że z literalnej treści art. 210 k.p.k. wprost wynika, że prokurator lub sąd w celu dokonania oględzin i otwarcia zwłok może zarządzić ich wyjęcie z grobu [czyli na obecnym etapie postępowania uprawnionym do zarządzenia ekshumacji jest Prokurator].
Rozporządzenie, które Pan powołał (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 Grudnia 2001) precyzuje tylko dodatkowe okoliczności związane z ekshumacją. Ponadto, zwracam jeszcze uwagę na treść art. 15 ustawy z dnia 13 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych [Dz. U. 1959 r. Nr 11 poz. 62 ze zm.].
Natalia Tuła, absolwentka Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego:„...Przedmiotem ekshumacji są zwłoki, tj. ciało człowieka nieżyjącego. Słownik języka polskiego określa zwłoki jako „ciało zmarłego człowieka”. Zwłokami według § 2 rozporządzenia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi są ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzonych, bez względu na czas trwania ciąży. Natomiast zgodnie z § 8 ww. rozporządzenia do postępowania ze szczątkami ludzkimi będącymi:
1) popiołami powstałymi w wyniku spopielenia zwłok,
2) pozostałościami zwłok, wydobytych przy kopaniu grobu lub w innych okolicznościach,
3) częściami ciała ludzkiego, odłączonymi od całości stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania ze zwłokami.
Zgodnie z powyższymi przepisami ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana w trzech przypadkach, a mianowicie: Zgodnie z powyższymi przepisami ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana w trzech przypadkach, a mianowicie:
1) na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok, którymi są : pozostały małżonek, krewni zstępni, krewni wstępni, krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa oraz powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia, za zezwoleniem właściwego inspektora sanitarnego (wówczas składają oni wniosek o wydanie zezwolenia na ekshumację i przewóz ekshumowanych zwłok (szczątków) do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego załączając do wniosku odpis aktu zgonu, oświadczenie podmiotu uprawnionego do pochowania zwłok o przyczynie zgonu (w przypadku jeśli od daty zgonu nie minęły 2 lata) oraz zgody zarządców cmentarzy). Jeżeli między członkami rodziny powstaje spór dotyczący ekshumacji, osobą(ami) uprawnioną(ymi) do złożenia wniosku o ekshumację będzie osoba(y) wskazana(e) prawomocnym rozstrzygnięciem sądu. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny po wydaniu decyzji przesyła ją wszystkim członkom rodziny uprawnionym do współdecydowania w sprawie będącej przedmiotem wniosku. Ekshumacja nie może zostać dokonana przed uprawomocnieniem się decyzji zezwalającej na przeprowadzenie ekshumacji zwłok (szczątków ludzkich),
2) na zarządzenie prokuratora lub sądu oraz
3) na podstawie decyzji właściwego inspektora sanitarnego w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel. W tym przypadku ustawa wskazuje, żeby zwłoki i szczątki powinny być pochowane na nowo w innym miejscu. W przypadkach wywłaszczenia terenu cmentarnego koszt ekshumacji i przeniesienia ponosi nabywca terenu
[...]
Otwarcie zwłok (w tym również ekshumowanych) powinno zawsze odbywać się w obecności organu procesowego. Zarówno do oględzin zwłok, jak i do ich otwarcia należy powołać biegłego lekarza „w miarę możności z zakresu medycyny sądowej”, który sporządza opinię zgodnie z zachowaniem wymagań przewidzianych w art. 200 § 2 KPK Niezależnie od tej opinii, z oględzin zwłok, ich otwarcia, jak i ekshumacji sporządza się protokół (art. 143 § 1 pkt 3 i 4 KPK). Można ich przebieg utrwalić także za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk (art.147 § 1 KPK). W toku oględzin można dokonywać też przesłuchań lub innych czynności dowodowych (art. 212 KPK), czyli czynności, które okazują się niezbędne. Jeżeli przeprowadzenie oględzin wymaga dokonania czynności technicznych, do udziału w nich można wezwać specjalistów (art. 205 § 1 KPK).
Wykonując badanie zwłok ekshumowanych stosuje się te same metody jak przy oględzinach zwłok świeżych (art. 209 KPK). Jednak końcowy rezultat jest z reguły odwrotnie proporcjonalny do czasu pogrzebania zmarłego. Ekshumacja jest szczególnego rodzajem oględzin i dlatego jest obwarowana szeregiem przepisów szczególnych, o których powinien pamiętać sędzia i prokurator przy dokonywaniu tej czynności. W myśl przepisów KPK do oględzin zwłok zawsze wzywa się lekarza, „w miarę możności z zakresu medycyny sądowej”. Ponadto w razie potrzeby, oprócz biegłego, można wezwać lekarza, który ostatnio udzielił pomocy zmarłemu. Ze względu na dobro postępowania karnego do ekshumacji niezależnie od osób wymienionych powyżej, jeżeli zwłoki wcześniej były poddane sekcji, należy wezwać biegłego lub biegłych, którzy przeprowadzali tę sekcje, co pozwoli uniknąć ewentualnych obiekcji z ich strony co do sposobu wykonywania ekshumacji.
Oględziny i sekcja zwłok ekshumowanych mają znacznie niższą wartość diagnostyczną niż oględziny i sekcja zwłok osoby przed pochówkiem. Możliwości maleją w miarę czasu, jaki upłynął od momentu pogrzebania. Do kilku tygodni (wyjątkowo miesięcy) udaje się rozpoznać zmiany chorobowe. Ze zmian urazowych w pierwszej kolejności ulegają zatarciu uszkodzenia tkanek miękkich, natomiast obrażenia kości (złamania, postrzały), a także niektóre trucizny można wykryć tak długo, jak długo nie doszło do znacznych zniszczeń szkieletu przez procesy pośmiertne. Zarówno sekcja zwłok jak i ekshumacja są czynnościami niepowtarzalnymi w sensie dowodowym, dlatego prowadzący postępowanie karne, w myśl jednej z naczelnych zasad KPK, jaką jest zasada prawdy materialnej, nie może rezygnować z żadnego źródła dowodowego, w tym również z ekshumacji, która nawet po upływie dłuższego czasu od pochowania może dostarczyć istotnych dowodów dla prawidłowego toku postępowania karnego...”
źródło: Natalia Tuła, Ekshumacja
Dlaczego Prokuratura zwleka z rozpoznaniem pism które w imieniu Małgorzaty Gosiewskiej i Małgorzaty Wassermann złożyła Kancelaria Adwokacka mec. Rafała Rogalskiego?
