Wybrałem stoicyzm i z każdym rokiem w coraz większym stopniu się w tym wyborze utwierdzam. Uważam, że aby zobaczyć o co naprawdę chodzi w stoicyzmie, trzeba go zacząć praktykować. Pewne elementy stoickiej filozofii trezeba zobaczyć w praktyce, doświadczyć na własnej skórze. Inaczej to będzie dla nas tylko kolejna teoria, o której można w nieskończonaość dyskutować, czy jest słuszna czy niesłuszna - jednak z samych takich dyskusji naprawdę niewiele wynika.
Kiedyś, na samym początku, myślałem, że jestem stoikiem, bo ogólnie znałem stoicką teorię, sympatyzowałem z nią i sporo o niej rozmawiałem. Myliłem się. W obliczu codziennych wyzwań, przeciwności losu, pokus, nie potrafiłem zachować stoickiej postawy. To, kim jesteśmy, wyraża się w naszych działaniach i postawach, a nie w tym, co myślimy, czujemy czy wyznajemy.
Dlaczego wybrałem stoicyzm i dlaczego uważam, że w ogóle warto dziś wybrać stoicyzm? Jest naprawdę wiele powodów, bardzo dużo. Ciągle odkrywam nowe. Które są najwazniejsze? Myślę, że optymizm, wolność, wszechstronność, atrakcyjna teoria filozoficzna.
OPTYMIZM: stoicyzm wyraża głeboką wiarę w mozliwości człowieka. Nasze szczęście, harmonia, duchowe spełnienie znajdują się w naszym zasięgu. Musimy tylko nad tym pracować.
WOLNOŚĆ: stoicyzm głosi i uczy wolności, autonomi, samostanowienia każdego człowieka. Nie ma więc w stoicyzmie mistrzów, którzy mają uczyć innych jak żyć. Praktykujemy stoicyzm, żeby sami stać się swoimi mistrzami.
WSZECHSTRONNOŚĆ: stoicyzm to rozbudowany wszechstronny system filozoficzny. Jest tu miejsce na refleksję na temat kondycji człowieka, natury świata, wartości. Jest więc skierowany do ludzi, którzy nie tylko chcą się po prostu dobrze poczuć, żyć szczęśliwiej, ale także do takich, którzy poszukują ambitnej refleksji. Nie ma tu dogamtyzmu: raczej zaproszenie do rozmowy.
ATRAKCYJNA TEORIA FILOZOFICZNA: stoicyzm to także atrakcyjna teoria filzoficzna, proponuje ciekawe monistyczne ujęcie człowieka i świata - tj. że na przykład w człowieku nie ma rozdarcia na wymiar emocjonalny i racjonalny, że to są dwa aspekty tego samego. Z tej idei i innych jej podobnych, wynikają w stoicyzmie szalenie ciekawe konsekwencje.
Pewien mój przyjaciel-uczeń, mianowicie niejaki Igor, powiedział mi ostatnio, że siła stoicyzmu polega dzisiaj na tym, że to jest duchowość bez religii. Może i tak. To zależy od tego, jak zdefiniujemy religię. Swego czasu sporo się tym zajmowałem (pracuję w Zakładzie Filozofii Religii, w Instytucie Filozofii UW) - jest wiele definicji. Birąc niektóre z nich oraz w określony sposób interpretując niektóre pojęcia uzywane przez stoików, można dostrzec w stoicyzmie silne motywy religijne. Nie wzbraniałbym się przed tym bardzo - jest to jednak religijność bardzo indywidualistyczna i refleksyjna.
Zakończę przypowieścią:
"Każdy moment naszego życia jest jak jeden z milionów kamyków. Te kamyki różnią się rozmiarami - są wieksze i mniejsze. Duże kamyki to momenty naszej chwały i uniesienia, sukcesy. Małe kamyki to wszystkie te zwyczajne, prozaiczne czynności, które wypełniają nasze dni. Jednak z perspektywy calego życia różnice między rozmiarami poszczególnych kamyków zacierają się. Co innego nabiera znaczenia. Pomyślcie, kamyk to kamyk, ale kamyk na wierzchołku góry to szczyt. Żyjcie tak, żeby każdy wasz kamyk był szczytem. Pytacie co jest górą?"
Tomasz Mazur
