W różnych epokach twórcy literatury w różny sposób kreowali postać Boga w swoich utworach. Wynikało to ze zmian światopoglądu, które następowały wraz ze zmianami pokoleń, a także ze zmianami historycznymi, które w sposób szczególny są widoczne w literaturze polskiej.
Średniowiecze to okres nadrzędnej roli Kościoła; Europa była wówczas kontynentem chrześcijańskim, dominował teocentryzm, a zatem w literaturze dominowała tematyka religijna o czym świadczyć może arcydzieło z początków literatury staropolskiej - "Bogurodzica". Nie znany nam jest autor utworu ani też data jego powstania. Wciąż toczy się nieustający spór historyków, co do tych kwestii. Większość z nich uważa, że "Bogurodzica" jest najstarszym polskim tekstem poetyckim. Jednakże wartość "Bogurodzicy" to także występująca w niej ważne idea, ukazująca rolę Boga w ówczesnym społeczeństwie oraz pełen pokory i szacunku stosunek do Niego. Jest to mianowicie idea hierarchii i pośrednictwa, która wraz z motywem Deesis, ukazuje dystans między Bogiem, który stoi na szczycie hierarchii a człowiekiem, który w modlitwach zwraca się do Boga. Między Stwórcą a stworzeniem powinni znajdować się pośrednicy - istoty doskonałe, święte. Najdoskonalszym z ludzi jest Jezus, który jest człowiekiem i Bogiem jednocześnie. Za nim w hierarchii występuje Maryja, Jego Matka, postać, do której kierowana jest pierwsza apostrofa omawianego utworu, postać "przez Boga chwalona".
Jeśli w średniowieczu dominował obraz Boga jako surowego władcy, nawet sędziego, zdystansowanego wobec ludzi, to renesans widzi w Stwórcy dobrego Ojca. W hymnie "Czego chcesz od nas Panie..." Jan Kochanowski posłużył się toposem Deus Artifex - porównał Boga do pierwszego artsty, a świat przez Niego stworzony do dzieła sztuki, które należy kochać, szanować i podziwiać. Wiersz Kochanowskiego ro renesansowa, radosna wizja Boga, który strzeże człowieka przed wszelkim złem. Jest to Bóg wszechobecny i wszechmocny, hojny, dający dobro i pomyślność w życiu. Ponadto jest łaskawy i miłosierny, jest opiekunem świata - wszyscy zwracają się do Niego z prośbami o pomoc. Taka koncepcja Boga wynikała z nowego postrzegania świat, które opierało się na zasadach antropocentryzmu i humanizmu, a także z próby stworzenia koncepcji laickiej, wolnej od surowych, religijnych wyobrażeń.
cdn.
