Tożsamość europejska oparta jest na modelu rzymskim – stwierdził prof. Rémi Brague w czasie wykładu zorganizowanego w Warszawie przez Teologię Polityczną.
Brague posłużył się tytułem dzieła Lwa Szestowa „Ateny i Jerozolima”, aby przeanalizować wpływ tych ośrodków cywilizacyjnych na formowanie się europejskiej cywilizacji. Uznał, że przeszkody w ich syntezie pojawiły się w myśli patrystycznej, lecz trzon chrześcijaństwa nie sprzeciwiał się wpływom filozofii pogańskiej. Jeszcze później zareagowała myśl żydowska: wpływ filozofii greckiej był tam kontestowany dopiero w czasach Majmonidesa.
Jednak, zdaniem Brague'a, to nie samoistny wpływ czynnika greckiego i żydowskiego stoi u podstaw naszej kultury (Bliski Wschód nie jest częścią Europy, a Grecja leży na jej peryferiach). Ośrodkiem, który odegrał decydującą rolę był Rzym. Rzymskość rozumiana przez filozofa jako model integracji kulturowej, który przyswaja czynnik helleński i judeochrześcijański bez ujmowania im ich odrębności. Przeciwieństwem modelu rzymskiego jest, w opini Rémi Brague'a, model islamski, który zakłada wchłanianie elementów obcych do własnego trzonu cywilizacyjnego na zasadach służebnych. Brague uważa, że ten drugi model stoi u podstaw stagnacji kulturowej świata islamskiego.
Rémi Brague jest historykiem filozofii starożytnej i orientalnej filozofii średniowiecznej. Wykłada na Sorbonie i Uniwersytecie Monachijskim.
Łukasz Maślanka
Przyjdź na wykłady w Krakowie i Wrocławiu
