We wrześniu 1988 roku nastąpiło nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską i Europejską Wspólnotą Gospodarczą (EWG). Był to bardzo ważny akt w polskiej polityce zagranicznej, dokonany w przededniu przemian ustrojowych w naszym państwie. Stanowił on jednocześnie pierwszy krok do nawiązania stosunków a w dalszej perspektywie wstąpienia do Unii Europejskiej.
16 grudnia 1991 roku w Brukseli został podpisany Układ europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczypospolitą Polską, z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z drugiej strony. Był to kolejny ważny krok w drodze Polski do UE.
29 marca 1994 roku Rada Ministrów RP upoważniła Premiera do złożenia wniosku o członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Umożliwiło to przyspieszenie naszej akcesji do Wspólnoty co nastąpiło 8 kwietnia tego samego roku, kiedy to Minister Spraw Zagranicznych Andrzej Olechowski złożył na ręce przedstawiciela prezydencji greckiej wniosek o członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Negocjacje akcesyjne rozpoczęły się pod koniec 1997 roku.
Ważnym krokiem w naszej drodze ku zjednoczonej Europie było podpisanie przez państwa UE 26 lutego 2001 roku Traktatu Nicejskiego. W jednym z załączników do niego zawarto wstępnie określony udział nowych państw członkowskich, w tym Polski, w instytucjach Unii Europejskiej.
Szczególnie ważnym dniem w naszej drodze akcesyjnej był 13 grudnia 2002 roku. Wtedy to Rada Europejska zatwierdziła wynik rokowań akcesyjnych z dziesięcioma państwami kandydującymi do członkostwa w Unii Europejskiej: Cyprem, Czechami, Estonia, Litwą, Łotwą, Maltą, Polską, Słowacja, Słowenią i Węgrami. Na posiedzeniu Rady Europejskiej z udziałem szefów państw i rządów państw członkowskich i kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej dokonano ostatecznego zamknięcia negocjacji we wszystkich obszarach negocjacyjnych. Jednym z ostatnich kroków było przeprowadzone w Polsce referendum, które odbyło się w dniach 7-8 czerwca 2003 roku. Wtedy to 77.45 % uprawnionych do głosowania opowiedziało się za przystąpieniem do Wspólnoty.
Finalnie 1 Maja 2004 roku Polska wraz z pozostałymi dziewięcioma wyżej wymienionymi państwami została państwem członkowskim Unii Europejskiej.Dokładne nakreślenie drogi Rzeczypospolitej Polskiej ku zjednoczeniu z pozostałymi państwami skupionymi w ramach UE jest szczególnie ważne w kontekście dalszej części eseju, gdzie przedstawię wyzwania jakie stoją przed naszym krajem w ramach państw Wspólnoty. Ułatwia ono jednocześnie uzmysłowienie sobie ile trudu i wysiłku różnych ważnych polskich polityków i dyplomatów wymagała ta sprawa.
Polska postrzegana jest w Europie jako lider państw środkowo – wschodniej części kontynentu. Wynika to zarówno z przemian ustrojowych jakie zostały zapoczątkowane w Polsce w 1989 roku, kiedy to nastąpiła przejście z ustroju komunistycznego do etapu tworzenia podstaw demokracji jak i choćby wydarzeń z przełomu lat 2004/2005 kiedy to Polska odgrywała pierwszoplanową rolę w próbie demokratyzacji życia publicznego na Ukrainie, aktywnie wspierając i opowiadając się po stronie Wiktora Juszczenki. Powyższe przykłady mogą stanowić dobry przykład polskiej, skutecznej działalności na rzecz demokratycznych przemian. To właśnie pozycja lidera w geopolitycznych warunkach środkowo – wschodniej Europy stwarza nam wiele szans realizacji własnych interesów ale również umacniania swojej pozycji i aktywnego działania w ramach państw Unii Europejskiej. Wyzwań dla nas jest oczywiście bardzo wiele, jednakże w kontekście Wspólnoty widzę przede wszystkim dwie podstawowe płaszczyzny, na których powinniśmy jako Rzeczypospolita Polska działać szczególnie aktywnie i skutecznie.
Pierwszą z nich jest bez wątpienia kwestia partnerstwa wschodniego. Jak pokazaliśmy w latach 2004/2005 potrafimy przeciwstawić się niedemokratycznym działaniom i podjąć działania, które w konsekwencji przyniosą pozytywne skutki zarówno dla nas jak i samych zainteresowanych. Sukces pomarańczowej rewolucji w znacznej mierze można oprzeć właśnie na naszej aktywności. Jestem przekonany, że gdybyśmy nie zaangażowali się tak mocno i jednoznacznie oraz nie wsparli Wiktora Juszczenko, pomarańczowa rewolucja mogłaby nie odnieść takiego sukcesu jaki miał miejsce. Uważam, że słusznie forsujemy i przekonujemy Ukrainę do stowarzyszenia a w dalszej perspektywie dołączenia do Unii Europejskiej. Oczywiście wymaga to wiele trudu, wysiłków oraz naszych działań ale jest to szczególnie istotne z dwóch względów. Po pierwsze gdyby w końcowym rozrachunku udało się w dłuższym okresie czasu skłonić Ukrainę do przystąpienia do państw Wspólnoty umocniłoby to w znaczący sposób nasze miejsce w Europie. Kolejny raz udowodnilibyśmy, że my jako lider w tej części kontynentu potrafimy podjąć skuteczne, długofalowe działania prowadzące w konsekwencji do umacniania organizacji jaką jest UE. Po drugie udałoby się wygrać wielką próbę sił pomiędzy krajami członkowskimi a Rosją. Ukraina określana jest jako „diament” środkowo-wschodniej części Europy. Jest to między innymi kanał tranzytowy dla gazu czy ropy na zachód kontynentu. Rola tego państwa również dzięki położeniu zdaję się z biegiem czasu wzrastać. Oczywiście musimy mieć na uwadze całą trudność tego przedsięwzięcia, które o ile zakończyłoby się sukcesem, stanowiłoby wielkim sukces polskiej dyplomacji jak i całej Unii Europejskiej. A tego w czasach kryzysu i pogłębiających się konfliktów wewnątrz, bardzo potrzeba tej organizacji. Co do partnerstwa wschodniego jako takiego oczywiście na względzie musimy mieć również inne kraje tej części Europy. Estonia, Litwa i Łotwa również powinny stanowić element naszego zainteresowania i wzmożonej aktywności na polu dyplomatycznym i członkowskim. Nasze położenie oraz wkład jaki wnosimy do Wspólnoty, można i należy pogłębiać właśnie poprzez aktywność w tym polu działań.
Drugą kwestią jest wykorzystanie pokładów gazu łupkowego w kontekście rozwoju międzynarodowego rynku gazu. Gaz łupkowy z reguły uznawany jest w Unii Europejskiej za nowe, cenne źródło energii szczególnie istotne z perspektywy zapotrzebowania na ten surowiec oraz uniezależnienia się w dłuższej perspektywie na tej płaszczyźnie od Rosji. Oczywiście mając na uwadze liczbę tego surowca jaki znajduje się pod powierzchnią ziemi w naszym kraju nasuwa się pytanie o metodę jego wydobycia. Stanowi to ważny element całego przedsięwzięcia jakim może w przyszłości stać się wydobywanie gazu łupkowego na masową skalę. Jest to również szczególnie istotne ze względu na rurociąg Nord Stream łączący Rosję z Niemcami, przy pominięciu Polski. Co oczywiste, nie będzie łatwo uwolnić się od monopolu Gazpromu na dostawę tego surowca jednak, skoro istnieje taka możliwość, uważam że należy dołożyć wszelkich starań aby podjąć się próby realizacji wydobycia. Musimy dbać o naszą suwerenność w każdej dziedzinie gospodarki, a więc również w gazownictwie. Pokaźne pokłady gazu łupkowego w Polsce, przy odpowiedniej i wydajnej metodzie wydobycia mogą stać się również sporym atutem w naszych rękach i swego rodzaju asem w rękawie. Uważam, że dzięki temu będziemy w stanie wzmocnić jeszcze bardziej naszą pozycję pośród Wspólnoty i skutecznie również przy pomocy argumentu wydobywania gazu łupkowego na masową skalę realizować swoje interesy na płaszczyźnie porozumienia międzynarodowego na niwie krajów Unii Europejskiej.
Reasumując uważam, że Polska jako lider polityczny środkowo-wschodniej Europy i najsilniejszy gracz w regionie powinna stawiać sobie ambitne, lecz równocześnie możliwe do zrealizowania wyzwania. Nie możemy ograniczać się do minimum aktywności, lecz jak napisałem wyżej między innymi poprzez partnerstwo wschodnie oraz kwestię gazu łupkowego nadal działać w sposób aktywny i przede wszystkim skuteczny na rzecz umacniania swojej pozycji pośród państw Unii Europejskiej oraz samej organizacji. Jestem głęboko przekonany, że my jako naród możemy dokonać rzeczy wielkich, również w Europie tylko musimy działać i udźwignąć ciężar jakim bez wątpienia jest kwestia uczestnictwa w wielkim projekcie zjednoczonej Europy.
