Dr Adolf Wysocki *
,,Rok 2010 – Rokiem Marynarza”
ogłoszonym przez Sekretarza Generalnego IMO
Doroczne posiedzenie dyrektorów ECSA (European Community Shipowners Associations, którego Członkiem jest Związek Armatorów Polskich) odbyło się w Antwerpii w dniu 30 czerwca 2010 r. [i]
W kuluarach miałem okazję poruszyć temat rozwiązań przyjętych w innych krajach,a dotyczących opieki socjalnej marynarzy. Zaczynem dyskusji była polsko-angielska broszura - propozycja nt. ,,Utworzenia Europejskiego Funduszu Świadczeń Społecznych i Edukacyjnych dla Marynarzy” [ii].
Temat ten był wywołany wcześniej, w trakcie konferencji prasowej zorganizowanej przy okazji III Sympozjum nt. ,,Bezpieczeństwo żeglugi na Bałtyku” w Szczecinie w dniu 23 kwietnia 2010 r. Komentującym był Willem de Ruiter, dyrektor wykonawczy EMSA. Zarówno W. de Ruiter w Szczecinie, jak i inni moi rozmówcy w trakcie Zgromadzenia ECSA w Antwerpii (szerokie spektrum przedstawicieli czołowych armatorów europejskich), zdecydowanie wskazują, jako adresata propozycji, rządy poszczególnych ,,krajów morskich”, to jest tych, które z należną powagą traktują grupę zawodową ,,marynarze”. Podstawę prawną stanowią unijne ,,State Aid Guidelines 2004”, dopuszczające pomoc publiczną dla transportu morskiego w zakresie uzgodnionym w krajowym „tonnnage tax scheme”.
W rozważaniach nad formami wsparcia grupy zawodowej ,,marynarze”, dla przykładu, posłużę się funkcjonującym od roku 1845 belgijskim Relief and Provident Fund for Seafarers (skrót ang. RPFS, w języku flamandzkim: HVKZ, polskim: ,,Fundusz Pomocy i Opieki dla Marynarzy”),który jest wzorcowym w tym względzie. Jego funkcjonowanie powierzono wyspecjalizowanej instytucji opiekuńczej RIZIV [iii] (pod nadzorem Ministerstwa Spraw Socjalnych), zajmującej się sprawami ochrony zdrowia i poszkodowanymi w wypadkach na morzu marynarzami pływającymi pod banderą belgijską. Funkcje kontrolne sprawuje Rada złożona z przedstawicieli pracodawców i pracowników.
W dniu 17 czerwca 2009 r. organizacja ta połączyła się z Merchant Navy Pool, pozostającym pod nadzorem Ministerstwa Pracy, wypełniając warunek nieodzowny do uzyskania wsparcia i zwrotu wydatków poniesionych na koszty leczenia przez HVKZ.To połączenie oznacza również racjonalizację i uproszczenie struktur organizacyjnych. Nadal oczekuje się na Royal Decree regulujący i sankcjonujący zadania 'pulu'.
Z dniem 1 stycznia 2010 r. weszły zbiorowe układy pracy dla marynarzy zatrudnionych na statkach podnoszących banderę belgijską, wynegocjowane pomiędzy RBSA i centralami związkowymi. Zawierają one, m. innymi, uregulowania dotyczące ubezpieczenia kosztów leczenia kadry oficerskiej zarejestrowanej w RPFS i zatrudnionej na statkach podnoszących banderę belgijską [iv].
Sądzę, że w okresie do wejścia w życie polskiej ustawy o podatku tonażowym z dnia-24 sierpnia 2006 r. [v], tj. od 2 stycznia 2011 r. oraz w ramach konsultacji społecznych nad projektem ustawy o zatrudnieniu i pracy na morskich statkach handlowych(pierwotny projekt z 8.01.2007 r. a ostatni z lutego 2010 r.) temat ten winien być podjęty ponownie.Obligują do tego, zarówno ,,ROK 2010 – Rokiem Marynarza”, ogłoszony przez Sekretarza Generalnego IMO (więcej w salonie24: tutaj), jak też podjęty proces ratyfikacji Konwencji IMO/ILO o pracy na morzu-z roku 2006.
Skalę problemu obrazują dane z Rocznika Statystycznego Gospodarki Morskiej 2009. W tabeli 9.6 na stronie 287 zawarte są dane odnoszące się do liczby dyplomów oficerskich (22 163 szt.) wydanych przez Urzędy Morskie w latach 2004-2008[vi]. Rozdział 9.-Szkolnictwo morskie i nauka-zawiera bardzo optymistyczne dane dotyczące liczby studentów i absolwentów szkół morskich. Na innych stronach prezentowane są dane odnoszące się do floty narodowej oraz przedstawiona jest gospodarka morska na tle gospodarki narodowej. Dane te nie są już tak optymistyczne.
Szansą nadania kolejnego impulsu i przyspieszenia realizacji priorytetów zapisanych w Polityce Morskiej RP na lata do roku 2018 jest decyzja Komisji Europejskiej o przyznaniu Polsce organizacji Europejskiego dnia Morza w Gdańsku w dniu 21 maja 2011 r.
Ministerstwo Infrastruktury, władze Gdańska oraz władze administracyjne i samorządowe województw nadmorskich winny w pełni wykorzystać tą okazję dla zademonstrowania polskiego klastra morskiego tworzącego wartość dodaną, istotną z punktu widzenia gospodarki narodowej.
Zadaniem wspólnym całego środowiska jest też udzielenie wsparcie Rządowi RP we właściwym przygotowaniu priorytetów prezydencji polskiej w UE w II połowie 2011 r.
Wykorzystajmy tą szansę aby wyeksponować korytarze transportowe Północ - Południe wraz z potencjałem przeładunkowo-składowym istniejącym (oraz w trakcie trwania inwestycji) na terminalach specjalistycznych w polskich portach morskich. Równie duży potencjał mogą zaprezentować polskie uczelnie kształcące kadry dla gospodarki morskiej.
Powracając do wniosków z niedawnej podróży do Belgii – dla skutecznego wcielenia w życie wielu postulatów środowiska morskiego, potrzeba nam …Króla! - A może jednak nie, bo przecież obecny Prezydent – elekt jako były (w latach 2003-2007), bardzo aktywny Prezes Ligi Morskiej i Rzecznej [vii], winien wesprzeć proces legislacyjny - o czym jestem głęboko przekonany - w zakresie akceptacji pakietu ,,tonnage tax scheme”, zawierającego zachęty do powrotu pod biało-czerwoną banderę [viii]. Zarówno strona pracownicza, jak też pracodawcy, sformułowali już swoje postulaty i oczekiwania w tym zakresie, pod adresem Rządu RP.
[i] W świeżo odrestaurowanej, zabytkowej kamienicy – siedzibie Królewskiego Belgijskiego Stowarzyszenia Armatorów (ang. RBSA) przy ul. Ernest Van Dijckkaai 8.
[ii]Autorzy: Andrzej Batycki, b. Dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Żeglugi w MI (obecnie w EMSA), Krzysztof Michnal, Szkoła Morska w Gdyni oraz dr Ryszard Wawruch, Akademia Morska w Gdyni
[iii]RIZIV – Belgijska Narodowa Agencja Ubezpieczeniowa Zdrowia i Ochrony Poszkodowanych marynarzy pływających pod banderą belgijską, gromadząca i rozdzielająca środki finansowe pochodzące z darowizn.
[iv]Fundamentalne znaczenie ma fakt, że oficer jest ubezpieczony w tej formie na koszt armatora. Dopuszcza się rozszerzenia ubezpieczenia na członków rodziny oficera (na jego koszt lub armatora, uzależniając to od indywidualnej decyzji danego armatora).
[v]Zaakceptowana przez Komisję Europejską 18 grudnia 2009 r.
[vi]Istotne z uwagi na fakt 5-letniej ich ważności;
[vii] Z którym miałem przyjemność rozmowy kilka lat temu, po zakończeniu kolejnego Flisu Odrzańskiego.
[viii]Dodatkowym argumentem jest fakt, że przy spełnieniu warunku sine qua non, którym jest nast.: ,,zgodnie z ustawą z 27.09.1990 r. art.23 ust.4, za polski statek morski uznaje się statek będący własnością polskiego armatora, mającego siedzibę na terenie RP, podnoszącego polską banderę oraz dowodzonego przez polskiego kapitana” istnieje możliwość tworzenia obwodów wyborczych do glosowania w wyborach Prezydenta RP.
