Joan Cererols – Missa de Batalia.
W ostatniej notce o Góreckim wspomniałem o minimalizmie w muzyce. Podstawą minimalizmu jest opieranie się na prostocie materiału melodycznego i przejrzystości harmonii oraz redukcji materiału muzycznego. Myślę, że muzyka Cererolsa może być inspiracją dla minimalistów.
Joan Cererols urodził się w 1618 roku w mały miasteczku Martorell, w hiszpańskiej Katalonii. (Być może rodowity Katalończyk obraziłby się za użycie określenia hiszpańska Katalonia.) Martorell leży niedaleko Barcelony w stronę Sanktuarium Montserrat.
Nie ma zatem nic dziwnego w tym, że mając osiem lat wstąpił do chóru chłopięcego Escolania de Montserrat. Chór ten złożony z sopranów i altów miał swoją siedzibę przy Klasztorze Santa Maria de Montserrat. Bazuje na muzyce skomponowanej w klasztorze.
Escolania de Montserrat
Młodziutki Joan pilnie uczył się muzyki u Ojca Joana Marcha (Marquesa), organisty w kaplicy klasztornej. Joan March był świetnym organistą, sławnym nie tylko w Hiszpanii.
Joan Cererols terminował u Marcha przez dziesięć lat, śpiewając jednocześnie w chórze.
Potem został dopuszczony do nowicjatu, w 1636 roku.
Zostawszy mnichem zajął się komponowaniem. Tworzenie muzyki na Montserrat było już tradycją. Jego mentor Joan March miał duży wpływ na styl Cererolsa. Był jednak otarty na nowe kierunki. W 1648 roku Cererols za zgodą Marcha udał się do Madrytu, gdzie odbył szereg spotkań z muzykami nowoczesnymi. Nowoczesność w muzyce pierwszej połowy XVII nie oznaczała rewolucji.
Cererols stosował technikę polichóralności. Utwory były pisane na kilka chórów, które wchodziły po sobie w małych odstępach. Zasadą był dialog różnych grup śpiewaków.
Technika ta powstała w XIV wieku w Anglii, przede wszystkim w religijnych antyfonach., chociaż same antyfony mają znacznie dłuższą historię.
Mon
Monastyr na Montserrat
Od początku polifonia chóralna miała bardzo uroczysty charakter, wręcz ciężki i surowy. Cererols zmienił teksturę. Jego muzyka była dużo lżejsza, bardziej melodyjna. Bardziej też odpowiadała słuchaczom. Cererols stał się sławny nie jako wykonawca a kompozytor.
W 1658 roku zmarł Joan March. Jego następcą na stanowisku chórmistrza został Joan Cererols. Pełnił je aż do śmierci w 1680 roku.
Dorobek Cererolsa był spory. Pisał psalmy, hymny, kantyczki, motety, również świeckie pieśni. Największe, najbardziej znane utwory powstały z okazji aktualnych wydarzeń.
‘Missa Pro Defunctis’ (Requiem) powstała by upamiętnić wielką zarazę, która zdziesiątkowała ludność Barcelony w początkowych latach 1650-tych.
Klasztor Św. Marii z Monserrat
‘Missa de Batalia’ (Msza Bitewna)została napisana po zwycięskiej bitwie wojsk hiszpańskich nad francuskimi pod Neapolem w 1648 roku. Wykonawcami powinny być trzy chóry.
Joan Cererols był ostatnim z wielkich kompozytorów piszących w technice wielochóralnej. Był jednak znany i ceniony po śmierci. Johan Sebastian Bach wykorzystał temat z motetu Cererolsa ‘Ay Que Dolor!’ w otwierającym chorusie wielkiej ‘Pasji Św. Mateusza.’
Tradycje chórów chłopięcych są na Montserrat kontynuowane do dzisiaj. Byłem w klasztorze Św. Marii i słuchałem tam chóru. Chór śpiewa krótkie występy co godzinę w określonych porach dnia.
Wnętrze Bazyliki na Montserrat
Wejście do Bazyliki
