Każdy z nas czerpie swoją wiedzę z różnych żródeł, nieco z osobistych spostrzeżeń idoświadczeń, więcej z tego co słyszy od innych, z książek i pism. Każdy z nas jest więc wposiadaniu wielu sądów gotowych, których nie wypracował, które pochodzą z różnych źródeł iktóre mogą być sprzecznemi pomiędzy sobą. Kazdy z nas nosi mnóstwo takich sprzeczności wswojej głowie i zdaje mu się, że tworzą one jednolity pogląd, dlatego, że zebrane są w jednym umyśle. Sądy te wpływają na nasze postępowanie. O ile są sprzeczne pomiędzy sobą, jedne czyny nasze będą zaprzeczały i przeciwdziałały drugim.
Powątpiewam, czy człowiek taki ma prawo mówić o sobie ja; on przecież właściwie nie myśli,nie działa, za niego myślą i działają jego rodzice, krewni, nauczyciele, autorowieprzeczytanych książek i.t.p.
Na prawo nazywania siebie ja trzeba zarobić, trzeba najpierw pogodzić wewnętrznesprzeczności pomiędzy poglądami naszemi, trzeba się wyrzec pewnych poglądów, jeżeli się z innemi pogodzić nie mogą i dopiero utworzymy sobie rzeczywiście jednolity pogląd na świat ibędziemy działali w myśl jego; wtedy w działaniu naszem nie będzie sprzeczności, wtedy dopiero zapanuje w naszej myśli i w naszych czynach jedność, wyrażająca się słowem ja.
Dopóki tego nie uczyni ktoś, nie jest on zatem ja; to tłum jakiś bezimienny myśli i czyni przez niego, a on jest tylko my tego tłumu. Tylko jednocząca czynność myśli jest własnością człowieka; kto przeto samodzielnie swoich poglądów,skądinąd zaczerpniętych nie przerobi,ten jest tylko przeżuwywaczem cudzego mienia.
Logika jest niezbędną przy tej przerabiającej, jednoczącej działalności ducha. Ona wyjaśnianam najpierw to, co wiemy i wyzwala z pod ślepej wiary w wyrazy, która jest właściwie władzą wyrazów nad nami; następnie uczy nas wykrywać sprzeczności pomiędzy różnemiczęściami naszej wiedzy i wiary. Trzeba zaś znać te sprzeczności, zanim się pomyśli o ichusunięciu. Usuwanie to, co prawda, jest ciężką pracą, to też sądzę, że głównej przyczynynielogiczności ludzi należy szukać w ich lenistwie i martwocie moralnej.
Stanisław Brzozowski Logika
P.S.
Replika do komentarzy pod notką Falsum sequitur quodlibet musi niestety poczekać. Przepraszam - vis maior.
