Kto to jest patriota? W naszym kraju patriota kojarzy się z bywalcem spotkań z Ziemkiewiczem czy Sakiewiczem, uczestnikiem demonstracji, człowiekiem, który pamięta, żeby wywiesić flagę na balkonie z okazji narodowej rocznicy. Najbardziej „patriotyczną” dziedziną nauki jest historia, zwłaszcza najnowsza, bo to ona wraz z literaturą kształtuje polską tożsamość. Jeśli jesteśmy patriotami, cenimy prace Gontarczyka, Cenckiewicza, Nowaka i Musiała, bo ich publikacje i wypowiedzi przypominają o wydarzeniach, z których możemy być jako Polacy dumni.
Tyle skojarzeń. Ale czy do nich sprowadza się patriotyzm? Przykład prof. Jerzego Urbanowicza pokazuje, że nie. Patriotą jest przede wszystkim człowiek, który swoją pracą i umiejętnościami przynosi pożytek nie tylko sobie i rodzinie, ale również rzeczy wspólnej, jaką jest ojczyzna. Tą pracą nie musi być zajęcie historyka, Rzeczypospolitej może się przysłużyć również geograf, biolog, fizyk czy… matematyk. Utopia, pobożne życzenia? Ilu studentów geografii, biologii, fizyki czy matematyki myśli o studiowanym przedmiocie w ten sposób? Pewnie niewielu. Ale tym bardziej należy pamiętać o tych jednostkach, które potrafiły swoim talentem przynieść korzyść państwu - bo kto, jak nie one, może pokazać młodym, że w życiu oprócz prywatnych potrzeb jest też interes wspólny?
Kiedy byłem na pogrzebie prof. Urbanowicza proboszcz odprawiający liturgię przytoczył słowa, które niegdyś usłyszał od zmarłego: Moją główną troską jako matematyka jest suwerenność naszego kraju w sferze kryptograficznej i teleinformatycznej.Wtedy zrozumiałem, dlaczego za mną w ławce siedzi szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, a przy trumnie stoi trzech żołnierzy ze sztandarem Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Moje domysły potwierdził Antoni Macierewicz, były szef SKW, który w mowie pożegnalnej pod koniec liturgii powiedział, ile pracy Profesor włożył, by nasz kraj przynajmniej w sferze kryptograficznej mógł być w pełni niezależny.Urbanowicz uczestniczył w likwidacji Wojskowych Służb Informacyjnych i pracował przy budowie polskiego kontrwywiadu wojskowego od zera. Każdy, kto kiedykolwiek interesował się specsłużbami, wie, jak wielkie znaczenie ma dla nich dziedzina matematyki zajmująca się szyframi, kryptografia. W czasach współczesnych idzie ona w parze z informatyką, bo wiele służbowych komunikatów nadaje się drogą elektroniczną. Kiedy w Polsce wg doniesień prasowych może być nawet tysiąc tajnych współpracowników białoruskiego KGB, a ambasadorem RFN w Warszawie jest były wiceszef niemieckiego wywiadu, zabezpieczenie tajnych wiadomości odgrywa pierwszorzędną rolę.
Oto jak matematyka mogła się przysłużyć Polsce.
