W związku z niżej zacytowanym fragmentem ekspertyzy ATM pojawiły się, a niektóre pojawiły i znikły sugestie dotyczące wadliwego działania lotki-interceptora spoliera (lotki-interceptora).
W literarturze na ogół sptyka się takie opisy działania spoilera.
"Управление элеронами-интерцепторами осуществляется от элеронов через дифференциальный механизм, который обеспечивает отклонение соответствующего интерцептора пропорционально углу отклонения элерона при отклонении последнего вверх на угол более 1°30'" - (Самарский государственный аэрокосмический университет имени академика С.П. Королева.Кафедра: «Эксплуатация летательных аппаратов» Самолет Ту-154. Книга 1.)
Przy wychyleniu lotki o 20 +/-1 st. spoiler ma osiągać wychylenie 45+/-2st.
Sprawdziłem, jak to działa w rzeczywistości. Posłużyłem się dwoma fragmentami wykresu 25 z raportu MAK, opuszczająć nieciekawy fragment środkowy.
Działanie porównałem do wzorcoowego (К.М. Синицын ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЕ УКАЗАНИЯ ПО АНАЛИЗУ РАБОТОСПОСОБНОСТИ И РЕГЛАМЕНТИРУЕМОЙ ТОЧНОСТИ СИСТЕМЫ МСРП-64М НА САМОЛЕТАХ ТИПА Ту-154Б. Ростов-на-Дону.; 0 0 0 «АНПП «Объектив», 2003.?
Dla obu wykresów testowałem kawałkami liniową funkcję
wychylenie spoillera = IF(wychylenie lotki <A; (wychylenie lotki + B) * C; 0 ) (zapis jak w arkuszu kalkulcyjnym)
Tę funkcję dopasowywałem metodą najmniejszych kwadratów do zarejestrowanego wychylenia spoilera. Na poniższych wykresach czerwona linia przerywana to odtworzone wychylenie spoilera. Na pierwszym z wykresu MAK
Na drugim z literatury.
Z obu wykresów nie da się dokladnie wyznaczyć ani stałej A czyli zakresu wychylenia lotki, powyżej którego wychyla się spoiler, ani stałej addytywnej B. Dzieje się tak ze względu na małą dokładność wykresu oraz zasadę ostrożnego wnioskowania. - minimum odchylenia średniokwadratowego jest dosyć płaskie. Nie wyciągał bym też wniosków z tego, że wykres MAK udaje się dopasować z odchyleniek śrdniokwadratowym 0,4 st a literturowy 1 st. Wykres literaturowy jest mniej precyzyjny. Są to też wykresy różnegio typu - piłokszałtny MAK i schodkowy w literaturze. Udaje się natomiast wyznaczyć wspóczynnik C, czyli współczynnik proporcjonalności. Dla MAK wynosi 1,93 (liczony dla każdego z fragmentów osobno wynosi prawie tyle samo) a dla literatury 1,96. Uważam, że z dokładnością do możliwości odczytania wykresów są one jednakowe, wobec czego spolier zachowywyał się i w czasie zakrętu i w czasie tłumnienia holendrowania zgodnie z literaturą - oczywiście poza samą końcówką, wobec tego nie widzę podstaw do kwestionowania stwierdzenia zawartego w ekspertyzie ATM.
Oczekiwany współczynnik proporcjonalności powinien wynosić 2,25 do 2,4. więc otrzymany przeze mnie jest znacząco mniejszy. Dodatkowy wniosek, jaki z tego wypływa, to że do publikowanych danych i charakterystyk należy podchodzić z ostrożnością. Pokazana okok współna liniowa regresja danych z raportu MAK i literatury nie daje predykcji 45 st. wychylenia spoilera przy 20 st wychylenia lotki. Przedział ufności najszerszy z podawanych w tablicach dla tej liczby danych. Inaczej granice zlewają się na wykresie.
W związku z niespodziewanym zagoszczeniem tej notki na SG polecam również kaczazupa.salon24.pl/576803,las-profesora-czachora.
Michał Jaworski
