Nie da się zbudować nowoczesnego społeczeństwa bez kultury. Zarazem nie da się zbudować nowoczesnej kultury bez znaczących inwestycji w infrastrukturę i innowacyjność. Dzięki Unii Europejskiej kultura należy do tych dziedzin polskiej rzeczywistości, która rozwinęła się najbardziej. Czasem już nawet nie zauważamy, jak bardzo.
Wystarczy jednak spojrzeć na rozwój łódzkich ośrodków kulturalnych. W ostatnich latach mieszkańcy miasta i regionu zyskali niezwykle silne instytucje, które będą im służyć przez długi czas. Akademia Muzyczna wybudowała wspaniałą, nowoczesną salę koncertową, która znacząco zwiększyła komfort i możliwości edukacyjne uczelni oraz zakres prezentacji umiejętności jej studentów. Szkoła Filmowa uzyskała Centrum Nowych Mediów - nowocześnie wyposażony budynek wprowadzający „filmówkę” w XXI wiek. Nowe gmachy ma też Akademia Sztuk Pięknych, z wyjątkowym w całym kraju Centrum Promocji Mody na czele, które jest szczególnie istotne w mieście o tak dużych włókienniczych tradycjach, jak Łódź.
Fundusze unijne były niezbędne do przeprowadzenia przebudowy Teatru Wielkiego, stworzenia scen regionalnych Teatru im. S. Jaracza, generalnego remontu Teatru Arlekin, wybudowania małej sceny Teatru Powszechnego. Także najnowszy wielki sukces Łodzi, czyli uruchomienie w Filharmonii Łódzkiej instrumentu jedynego w swoim rodzaju na skalę światową - podwójnych, barokowo-romantycznych organów - to wydarzenie, które byłoby nierealne, gdyby nie pomoc Unii.
Podobne przykłady można by mnożyć, zapewne kolejne inwestycje przed nami. Najważniejsze, że dotychczasowe dotacje zostały znakomicie wydane i dzięki temu mogły one wpłynąć na dostępność kultury, otworzyć nowe możliwości korzystania z niej i służyć rozwojowi każdego mieszkańca regionu. Nic nie stoi na przeszkodzie, by każdy zainteresowany mógł uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych i działaniach nowych instytucji. Wszystkie są poza tym otwarte na nowe pomysły i propozycje nie tylko łodzian. To idealne połączenie innowacyjności, kreatywności z walorem edukacyjnym. A to jak powstała dzięki funduszom europejskim infrastruktura zostanie wykorzystana, czym „wypełniona”, zależy już od kreatywności osób, które będą nią zarządzać. I tu otwiera się kolejne pole do działania na forum Unii Europejskiej.
W nowym rozdaniu europejskich funduszy mniej środków ma być przeznaczonych na inwestycje w kulturalną infrastrukturę, więcej na kreatywność i dobre pomysły. Widzę w tym ogromną szansę dla Polski i regionu łódzkiego. Kreatywność to przecież narodowa cecha Polaków, którą doskonale rozwijaliśmy w czasach komunizmu i której się nie wyzbyliśmy (a wręcz przeciwnie - umocniliśmy) w czasach gospodarki rynkowej. Okazało się, że doskonale sobie radzimy w nowej dla nas rzeczywistości, że także kultura, według niektórych skazana na pożarcie przez rynek, także nauczyła się funkcjonowania według innych niż kiedyś zasad. Miałem okazję zobaczyć, jakie problemy i możliwości ma kultura w tak utrwalonej demokracji i na tak wolnym rynku jak Stany Zjednoczone. Dostrzegam możliwości wykorzystania tych doświadczeń w europejskiej Polsce. To kultura może być jednym z najsilniejszych kół napędowych jej gospodarki, tym bardziej, że obywatele coraz chętniej z niej korzystają, coraz trafniej i staranniej wyszukują czegoś dla siebie. Grzechem byłoby zamknąć drzwi, które Unia nam otwiera.
Krzysztof Malarecki
