andi andi
833
BLOG

1918: Walka o granice II RP (I)

andi andi Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 0

Jest 18 listopada 1918 roku. Został właśnie utworzony w Warszawie pierwszy rząd II Rzeczpospolitej pod przewodnictwem premiera Jędrzeja Moreczewskiego, to rozpoczęło wielką walkę polityczną między stronnictwami odradzającego się Państwa Doszło nawet do próby prawicowego zamachu stanu. Wielki chaos w którym rodził polityczny ustrój Polski, był jednak kontrolowany przez twardą rękę Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Tę polityczną, wewnętrzną walkę, w miarę uspokoił nowy premier Ignacy Jan Paderewski, który został uznany przez wszystkie ugrupowania polityczne II RP, oraz zwycięskie Państwa I Wojny Światowej- Państwa Ententy.

Najtrudniejszym problemem w odbudowie Rzeczpospolitej było ustalenie granic nowego państwa, kształtowały się one aż do 1922 roku.

GRANICA ZACHODNIA, POWSTANIE WIELKOPOLSKIE

Szczególnie niebezpieczna była, pozbawiona przeszkód naturalnych, granica z Niemcami, a Niemcy po przyznaniu im enklawy wschodnio-pruskiej otaczały Polskę kleszczami od zachodu i północy. Gdy sprzymierzone państwa dyktowały Niemcom warunki zawieszenia broni nie nakazały, wbrew sugestii Polaków, wycofania wojsk niemieckich z Wielkopolski, Pomorza i Śląska. Zaczęto wówczas myśleć o ewentualnej akcji powstańczej. W Wielkopolsce bezpośrednim powodem wybuchu powstania był przyjazd Ignacego Paderewskiego 26 XII 1918 roku i towarzyszące temu prowokacyjne i obrażające Polaków akcje niemieckie. Polscy powstańcy pod dowództwem gen. Muśnickiego odnieśli sukcesy i przejęli kontrole nad znacznymi terenami. Dzięki interwencji państw Ententy w połowie lutego 1920 roku nastąpiło zawieszenie broni. Na wyzwolonych terenach władze przejęła Naczelna Rada Ludowa. To powstanie było jedynym zwycięskim powstaniem w dziejach Polski.

KONFERENCJA W PARYŻU i POWSTANIA ŚLĄSKIE

Główne postanowienia w sprawie granicy zachodniej Polski zapadły na konferencji pokojowej w Paryżu. Polskę reprezentowali tam Igmacy Paderewski, Roman Dmowski, Władysław Grabski, Eugeniusz Romer. Według Traktatu Wersalskiego podpisanego w dniu 28 VI 1919 roku Polska odzyskała Wielkopolskę, ziemie Chełmińską, pomorze Gdańskie (bez Gdańska, który został wolnym miastem) Plebiscyty zarządzono natomiast na Górnym Śląsku, Warmii i Mazurach oraz Powiślu. Niezadowolenie Polaków postanowieniami Traktatu Wersalskiego dotyczącymi Górnego Śląska doprowadziło do wybuchu tam I Powstania Śląskiego 17 X 1919 roku, po jego upadku władze nad spornymi terenami objęła Międzynarodowa Komisja Plebiscytowa. W wyniku prowokacji i zamachów niemieckich na ludność polską wybuchło II Powstanie Śląskie (19/20-28.08 1920). Powstanie zostało przerwane dzięki wysiłkom Międzynarodowej Komisji Plebiscytowej. Plebiscyt który odbył się w marcu 1921 roku wypadł na korzyść Niemiec, trzeba jednak dodać że przyczyną takiego wyniku było zezwolenie na głosowanie ludzi mieszkających nie tylko na Górnym Śląsku, ale także tam urodzonych. W ten sposób do plebiscytu przystąpiło ok. 200 tys Niemców przywiezionych z głębi Niemiec, podczas gdy Polaków przybyło tylko 10 tys. Wynik plebiscytu spowodował rozpoczęcie III Powstania Śląskiego (2/3V 1921). Powstanie to było lepiej przygotowane przez Polaków niż poprzednie. Powstańcy otrzymali już pomoc od rządu polskiego. To powstanie jednak także zakończyło się upadkiem. Ale mimo klęski wszystkich III powstań dzięki tej akcji Polska otrzymała nie kilka powiatów ale ok. 30% obszaru plebiscytowego, zamieszkałego przez 46 % ludności.

SPISZ I ORAWA

Kolejne ziemie o jakie przyszło walczyć Polakom to są tereny Spisza i Orawy, które w styczniu 1919, wbrew wcześniejszym postanowieniom, zajęli Czesi. Moment ataku na tereny przypadające Polsce był wybrany celowo, w trakcie ciężkich walk na froncie wschodnim.W wyniku mediacji, w które włączyły się państwa zachodnie na spornych terenach zarządzono plebiscyt, do którego jednak nie doszło, ponieważ Polska toczyła wtedy wojnie z bolszewicką Rosją i Rada Ambasadorów na konferencji w Spa w lipcu 1920 roku zdecydowała o przyznaniu spornego terenu Czechosłowacji.

Równie jednak, jeszcze trudniejsze walki toczono o granice wschodnią, gdzie m in. trzeba było się zmierzyć z najazdem bolszewickiej szarańczy, ale o tym już 24 listopada.

andi
O mnie andi

NAPISZ DO MNIE  punktwidzenia@op.pl   ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ "POLITYKA TO NIE ZABAWA, TO CAŁKIEM DOCHODOWY INTERES" W.Churchill

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura