Artykuły Gazety Wyborczej w kontekście maseczkowym są pełne manipulacji, półprawd i kłamstw. Ponieważ dla przeciętnego odbiorcy są bardzo trudne do wychwycenia, mając szerszą wiedzę w tej tematyce postanowiłem opisać kilka jaskrawych przykładów, obrazujących nie tylko zwykłe kłamstwa, ale też jak redakcja podchodzi do czytelników, którzy je wykazują.
Pragnę też na wstępie zaznaczyć, że strona rządowa w całej sprawie nie jest też bez winy. O tym co można rządowi rzeczywiście zarzucić w całej sprawie opiszę w kolejnych odcinkach, choć te same zarzuty należałoby postawić do wszystkich innych organizacji, które sprowadzały maski (WOŚP, Naczelna Izba Lekarska, UE itp.).
Przypadek I
Artykuł: "Maseczki, które kupiło ministerstwo, nie były towarem medycznym. Dowód: stawka VAT"
https://wyborcza.pl/7,75398,25980365,maseczki-ktore-kupilo-ministerstwo-nie-byly-towarem-medycznym.html
Redaktorzy GW Wojciech Czuchnowski oraz Judyta Watoła napisali artykuł o tym, że „maseczki” od instruktora „od początku powinny jednak budzić wątpliwości resortu zdrowia”, ponieważ były objęte stawką VAT 23% zamiast 8%. Podobnie kombinezony ochronne powinny być wg nich objęte stawką 8% zamiast 23%.
cyt.: "Maseczki oferowane przez Łukasza G. od początku powinny jednak budzić wątpliwości resortu zdrowia. Dowody na to można znaleźć w korespondencji, jaką prowadził z nim instruktor.
O tym, że instruktor nie oferuje sprzętu medycznego, można się było przekonać bardzo łatwo – na podstawie stawki VAT przypisanej do towaru. Certyfikowane wyroby medyczne objęte są podatkiem VAT w wysokości 8 proc. Tymczasem w mailach, jakie Łukasz G. wysyłał m.in. do wiceministra Cieszyńskiego, jest mowa o stawce 23 proc. VAT. [...]
Tak było 24 marca – Łukasz G. pisał do Cieszyńskiego z prośbą o potwierdzenie odbioru 10 tys. masek FFP2 „w cenie ustalonej wcześniej 48 zł netto plus 23 proc. VAT [...]
Inny dowód jest w SMS-ie, którego Łukasz G. 20 marca przesłał do wiceministra Cieszyńskiego. Oferował w nim 50 tys. kombinezonów ochronnych w cenie 80 zł plus 23 proc. VAT."
Jaka jest prawda? Otóż, gdyby ministerstwo dostało ofertę na przedmiotowe „maseczki” FFP2 o których mowa w artykule (poprawnie ujmując półmaski filtrujące FFP2) oraz kombinezony ochronne ze stawką 8% VAT to właśnie taka sytuacja powinna wzbudzić wątpliwości MZ. Prawda jest zatem dokładnie odwrotna niż to co Gazeta Wyborcza opisała.
Zanim opiszę temat od strony merytorycznej chcę podkreślić, że autorzy tej publikacji mimo wykazania w mojej korespondencji z nimi, czarno na białym, że piszą nieprawdę i główna teza jest nie tylko nieprawdziwa, ale dokładnie przeciwna do rzeczywistości nie dokonali żadnej aktualizacji/sprostowania. O ile mogę zrozumieć, że dziennikarz może się po prostu pomylić, lub zostanie przez kogoś wprowadzony w błąd, szczególnie w temacie nowym dla niego i skomplikowanym (a z takim mamy tu do czynienia), jednak pozostawienie artykułu pełnego nieprawdy mając tego świadomość, stanowi dla mnie potwierdzenie, że autorzy w pełni świadomie kłamią.
Po kolei:
1. Aby zrozumieć tematykę masek chroniących przed koronawirusem należy przede wszystkim mieć świadomość dwóch różnych kategorii produktów.
a) Maski medyczne, czyli takie które spełniają normę EN 14683:2019.
To maski, wg powszechnego uznania NIE chronią przed koronawirusem, ale ograniczają jedynie ryzyko infekcji noszącego maskę i osób wokół. Wg normy mają filtrować cząsteczki o rozmiarze 3000 nm (rozmiar wirusa Sars-cov-2 to 60-140 nm).
b) Półmaski filtrujące w klasach FFP1,FFP2,FFP3 (nazywane na co dzień maskami FFP2/FFP3) spełniające normę EN 149:2001.
To maski, które wg powszechnego uznania stanowią od klasy FFP2 realną ochronę przez infekcja koronawirusem. Wg normy mają filtrować cząsteczki o rozmiarze 300 nm (rozmiar wirusa Sars-cov-2 to 60-140 nm).
Maski medycznie należą do kategorii wyrobów medycznych, natomiast półmaski filtrujące należą do kategorii tzw. Środków Ochrony Indywidualnej.
Wyroby medyczne podlegają dyrektywie RE 93/42/EWG
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex:32017R0745
dla której jest lista norm zharmonizowanych:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32020D0437&from=EN
Dla masek medycznych (chirurgicznych) jest to właśnie norma EN 14683:2019
Środki Ochrony Osobistej podlegają rozporządzeniu UE 2016/425
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R0425&from=PL
dla którego jest lista norm zharmonizowanych:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52018XC0327(02)&from=EN
Dla półmasek filtrujących ffp2/ffp3 jest to właśnie norma EN 149:2001, a dla kombinezonów ochronnych jest to norma EN 14126:2003
Zgodnie ustawą o podatku VAT, załącznik nr 3, pozycja 105 wyroby medyczne są objęte obniżoną stawką VAT (na dziś 8%).
Środki Ochrony Indywidualnej jakimi są półmaski filtrujące FFP oraz kombinezony ochronne NIE są na liście produktów objętych obniżoną stawką VAT w związku z czym są objęte standardową stawką VAT – 23% (chyba, że spełniają jednocześnie normę masek medycznych EN 14683:2019 jednak jest to zupełny margines rynku półmasek filtrujących i są aktualnie praktycznie niedostępne).
Wszyscy producenci w Polsce sprzedający półmaski filtrujące sprzedają je ze stawką VAT 23% (przykładowo największy producent w Polsce Filter Service link):
A zatem teza artykułu, że MZ po stawce VAT powinno stwierdzić, że coś z ofertą jest nie tak, jest zupełnie nieprawdziwa, to właśnie gdyby na oferowane maski stawka VAT była 8% to powinno skłonić MZ do weryfikacji czy czasem nie ma do czynienie jedynie z maskami medycznymi.
Co istotne kiedy zwróciłem uwagę autorom na powyższe fakty, Pani Judyta Watoła przesłała przykładowe oferty na maski z VAT 8%, jak się jednak okazało, wszystkie przesłane oferty były na maski medyczne, a nie półmaski filtrujące. Na pytanie, czy autorzy zamierzają zaktualizować/sprostować artykuł otrzymałem odpowiedź od Pana Wojciech Czuchnowskiego "uznajmy naszą relację za zakończoną i wyczerpaną i nie kontynuujmy wymiany uwag".
PS. Czytelnik @Fikandrel słusznie zwrócił uwagę, że wg badań kwestia różnic w skuteczności ochrony pomiędzy maskami medycznymi i półmaskami filtrującymi nie jest taka oczywista. Szczegóły w dyskusji pod tym postem.
