Otumanienie. Człowiek otumaniony jest sterowalny. On sam nie wie, więc daje się prowadzić. Stan otumanienia jest przykry, każda decyzja jest mniej przykra, więc pożądana.
Banał. Jestem zaskoczona tym słowem kluczem, na pierwszy rzut oka wydaje się ono płytkie. Banał jest prawdą, która się znudziła. Moje, własne określenie. To, co nudzi, odrzucamy, więc tracimy prawdę banału. W kontekście dezinformacji manipulator ważne prawdy banalizuje.
Obrazowy przykład. Czytam cudze wiersze i nie rozumiem przekazu. Ktoś czyta moje wiersze i nie rozumie przekazu. Obrazowy przykład jest metaforą przenoszącą znaczenie. Nowy przekaz zakorzenia się w znanym i zaczynamy rozumieć.
Trudna argumentacja. Procesy decyzyjne korzystają z emocji lub argumentów. Wahanie blokuje działanie. Polityk wzbudza emocje, to jest szybsza technika, pozornie trwalsza, łatwiejsza. Argument zmienia reprezentację umysłową fragmentu rzeczywistości, obala ją lub potwierdza. Argument pracuje na wiedzy. Trudnością argumentacji w zmianie nastawień jest ograniczoność poznawcza słuchaczy. Większość nie rozumie argumentów, które są spoza obszaru ich doświadczenia. Po co się wysilać, by zrozumieć, lepiej przyjąć na wiarę słowa swoich autorytetów. Manipulator przykleja etykietki oponentom i słuchaczowi się wydaje, że poznał prawdę i zaczyna nienawidzić lub popierać. Świat czarno-biały jest w sferze poznawczej łatwiejszy, zgodny emocjami. Opracowywane w tym akapicie słowo klucz jest dla mnie trudne, uznaję je jednak za bardzo ważne. Spróbujmy z innej strony podejść do tematu. Skorzystajmy z przykładu: migranci. Argumenty rzeczowe przeciw przyjmowaniu migrantów nie są trudne: brakuje nam zaplecza, mamy swoich bezdomnych, różnice kulturowe skutkują zamieszkami. Migranci idą na łatwiznę, nie walczą u siebie o lepszą przyszłość, przychodzą na gotowe, swój brak aktywnego szacunku do prawa i demokracji przynoszą ze sobą. Argumenty za przyjmowaniem migrantów też mają sens. Nie wszyscy migranci biorą udział w zamieszkach. Część z nich ucieka od zagrażających warunków. Potrzebujemy siły roboczej. Ludzie z naszego kręgu kulturowego łatwiej się asymilują, więc jesteśmy na nich bardziej otwarci. Tylko głupiec uznaje, że rezygnacja z dzieci wynika z lenistwa. Wynika z braku warunków do ich wychowania. Jak nie jesteśmy w stanie zapewnić uzasadnionych warunków życia własnym obywatelom, to jak zabezpieczymy warunki obcym. To pracujący obywatele utrzymują państwo i mają prawo oczekiwać wzajemności. Wzbudzanie emocji kreuje głupców, argumenty uwalniają potencjał do kreowania rozwiązań. Warunki się zmieniają, prawo musi nadążać za zmianą.
Odwoływanie się do doświadczeń. Kilka faktów: własne doświadczenie buduje najtrwalsze przekonania, doświadczenie jest uwarunkowane przez środowisko i predyspozycje, emocje wpływają na zapamiętywanie doświadczeń, emocjonalne doświadczenia trwalej zapamiętujemy. Manipulator może odwoływać się do wiedzy, emocji lub doświadczeń.
Kłamstwo kontekstowe. Ciekawe słowo klucz. Nie ma kłamstw holistycznych. Sieciowa zgodność stwierdzeń jest trudna do uzyskania przez kłamców. Świat jest siecią zależności, więc reprezentacje prawdy będą sieciowo zgodne.
Prawda powtórzeń. Mamy ograniczone zasoby poznawcze na weryfikację stwierdzeń. Weryfikujemy raz, kolejny. Powtarzane kilka razy kłamstwo, przy braku aktywnej oceny wchodzi w szarą przestrzeń wiedzy. Jest uznawane za prawdę, na wiarę, bez dowodów.
Półprawda. Całkowitą nieprawdę odrzucamy, półprawda wzbudza nasze zaufanie, jesteśmy leniwi, nie weryfikujemy całego przekazu i pozwalamy się zagnieździć kłamstwu.
Pozorna sprzeczność. Obce dla mnie słowo klucz. Eleganckie, wydaje się cenne. Jaki wpływ w kontekście dezinformacji niesie sformułowanie: pozorna sprzeczność? Dezinformacja nie pracuje na sprzecznościach, pracuje na topornych stwierdzeniach, wtłaczanych do głów słuchaczy. Każda sprzeczność może pobudzić do myślenia, a myślenie dla dezinformacji jest niebezpieczne, neutralizuje ją.
Etykietowanie. Etykietowanie jest skłonnością osób mało refleksyjnych. Wahanie blokuje działanie a ocena, etykieta je uwalnia. Dezinformacja posługuje się etykietami, skrótami poznawczymi. Rzeczywistość nie jest jednoznaczna, nie ma jednego winnego. Znalezienie kozła ofiarnego uwalnia z poczucia winy. Wewnętrzna zgoda na wpływ środowiska na sytuację wymagałaby działania. Zrzucenie na kogoś winy uwalnia z napięcia bez działania. Ludzie mając winnego nie szukają przyczyn.
Ideologia versus pragmatyzm. Nie ma świata idealnego. Ewolucja odrzuca małe błędy, zostawia lepsze rozwiązania, jest odległa od ideału. Obrazowo opisując: ideologia prostuje na siłę kręgosłup, który posiada naturalne krzywizny. Pragmatyzm jest osiąganiem pożądanych korzyści najmniejszym kosztem (włączając w to koszty społeczne i środowiskowe).
