Zgodnie z nowymi przepisami sprawowanie opieki nad nowonarodzonym dzieckiem w 2016 r. będzie znacznie prostsze. Głównie ze względu na wprowadzenie możliwość łączenia uprawnień matki i ojca w sytuacji, gdy jedno z nich podlegało ubezpieczeniu chorobowemu ze stosunku pracy (tj. na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, czy spółdzielczej umowy o pracę), a drugie z innego tytułu (umowa zlecenie, praca nakładcza, działalność gospodarcza, służba zastępcza, stan duchowny itp.). Dodatkowo opiekę na dzieckiem/dziećmi będą mogli sprawować także inni członkowie najbliższej rodziny, np. dziadkowie, teściowie, rodzeństwo, pod warunkiem podlegania przez nich do ubezpieczenia chorobowego.
Ułatwieniem, szczególnie dla osób niemających na bieżąco styczności z zasadami ubiegania się o urlopy związane z rodzicielstwem, może być także ujednolicenie dwóch z nich (dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego). Zgodnie z nowymi przepisami rodzic może ubiegać się o:
1. urlop macierzyński (w wymiarze od 20 do 37 tygodni w zależności od ilości dzieci urodzonych przy jednym porodzie),
2. urlopu rodzicielskiego (w wymiarze 32/34 tygodni w zależności od ilości dzieci urodzonych przy jednym porodzie),
3. urlopu wychowawczego (w wymiarze 36 m-cy w przypadku pracowników zatrudnionych przez okres przynajmniej 6 m-cy).
Dodatkowo ojcu dziecka przysługuje urlop ojcowski w wymiarze 2 tygodni do ukończenia przez dziecko 24 m-ca życia. W dalszym ciągu urlop macierzyński jest urlopem obligatoryjny i przez pierwsze 14 tygodni musi zostać wykorzystany przez matkę dziecka (z wyjątkiem sytuacji szczególnych określonych w art. 180 k.p.).
Pracownik w okresie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego korzysta z zasiłku macierzyńskiego, natomiast będąc na zwolnieniu na czas opieki nad dzieckiem - przysługuje mu wynagrodzenie. Zwolnienie to można wykorzystać od 2016 r. w wymiarze godzinowym, przy czym w roku kalendarzowym nie może ono przekroczyć 16 h czasu pracy.
Kolejną zaletą nowych regulacji jest zmiana procedur wnioskowania i korzystania z urlopów związanych z rodzicielstwem. Zarówno w przypadku złożenia jednego wniosku o urlop macierzyński i rodzicielski, jak i kilku wniosków o poszczególne części tych urlopów termin na ich złożenie wydłużono o dodatkowy tydzień (do 21 dni przed dniem przejścia na urlopu). Urlopy te są udzielane w częściach co umożliwia wymienne korzystanie z nich przez rodziców i innych członków najbliższej rodziny, należy jednak pamiętać, że części te muszą przypadać bezpośrednio jedna po drugiej, stąd urlopy te muszą być wykorzystane głównie w pierwszym roku życia dziecka. Nowelizacja z 2015 r. wprowadziła w tym względzie jedną istotną zmianę - możliwość wykorzystania 16 tygodni urlopu rodzicielskiego do 6 r.ż. dziecka.
Ostatnia ważna modyfikacja przepisów kodeksu pracy dotyczy podejmowania zatrudnienia w okresie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego. W pierwszym przypadku podjęcie pracy na pół etatu przez matkę niepodlegająca ubezpieczeniu chorobowemu umożliwi pracownikowi-ojcu skorzystanie w urlopu macierzyńskiego w okresie zatrudnienia matki. Natomiast w drugiej sytuacji, łączenie pracy w urlopem rodzicielskim, powoduje wydłużenie tego urlopu o okres proporcjonalny do wymiaru zatrudnienia.
