KONFERENCJA PROGRAMOWA
ZESPOŁU PROF. PIOTRA GLIŃSKIEGO
„Cyfryzacja, polska polityka zagraniczna, Polonia, ochrona wizerunku Polski”
4.03.2013
INFORMACJA
cz. 1: wystąpienie p. Anny Streżyńskiej
W konferencji uczestniczyli, oprócz prof. Piotra Glińskiego pani Anna Streżyńska, dr Przemysław Żurawski vel Grajewski, dr Dariusz Kucharski i pan Maciej Świrski.
1.
Pani Anna Streżyńska powiedziała , że hasło „cyfryzacja” w kontekście państwowym trzeba rozumieć jako działania, które należy podjąć w kilku obszarach, , aby Polska sprostała wyzwaniom współczesnego świata. Te obszary to:
- Informatyzacja administracji
- Wsparcie rozwoju społeczeństwa informacyjnego
- Budowa sieci szerokopasmowych
- Odpowiednia i zbieżna z interesem obywateli regulacja rynku komunikacji elektronicznej
I tak celem informatyzacji administracji powinno być usprawnienie jej funkcjonowania, dostarczanie informacji zarządczej osobom sprawującym władzę, łatwość dostępu do usług e-administracji a także przejrzystość i łatwość kontroli całego obszaru sektora administracji publicznej.
Niestety realizacja e-administracji w Polsce idzie opornie. Poziom wdrażania jest poniżej średniej UE, niezmienny od 6 lat. Tylko niespełna 30% populacji w Polsce korzysta z e-administracji, co daje Polsce piąte miejsce od końca w UE. W Polsce jest słaba podaż e-usług administracji, brak też integracji istniejących i budowanych systemów informatycznych. Są one niespójne. Mimo że sięgają do tych samych danych, to w zasobach pojawiają się braki i luki. Oprócz tego istnieją wielkie różnice pomiędzy e-usługami jednostek samorządu terytorialnego a e-usługami administracji centralnej.
Realizacja systemów informatycznych idzie z dużymi trudnościami. Na 29 systemów finansowanych z 7. osi priorytetowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, czyli e-administracji, 13 wymaga mniej lub bardziej poważnych korekt, 1 – optymalizacji funkcjonalności, 3 nie są jeszcze rozpoczęte, 7 realizowanych jest zgodnie z harmonogramem.
Przyczyną takiego stanu rzeczy jest „silosowość” administracji i jej systemów, stosowanie wyrywkowych rozwiązań. Na skutek źle prowadzonej strategii zakupowej powstają bardzo silne związki firm z poszczególnymi urzędami, często na skutek braku wiedzy oraz odpowiednich kwalifikacji osób formułujących warunki przetargów. Brak jest też całościowego podejścia do pieniędzy z UE. Są one traktowane jako zdobycz poszczególnych resortów, co wpływa na wspomniany wyżej brak strategii zakupów oraz brak integracji systemów. Istotnym czynnikiem upośledzającym rozwój e-administracji jest brak innowacji oraz słabość resortu MAiC (ministerstwo „od wszystkiego”, kierujące się modną nowomową Web 2.0, Państwo 2.0, w praktyce nie rozumiejące IT i społeczeństwa informacyjnego, o czym świadczą liczne „wpadki” począwszy od ACTA a skończywszy na ustawie o zbiórkach publicznych). Brak też horyzontalnych programów, pozwalających na integrowanie usług IT nie tylko pod względem technicznym, ale też dodających jakąś wartość do pracy urzędów lub kreujących nowe usługi. Wzrasta za to liczba programów miękkich, szkoleniowych. Mamy też do czynienia ze znaczącym udziałem lobbystów w kreowaniu potrzeb administracji w zakresie szeroko pojętych systemów informatycznych. W końcu brak jest sensownej oceny już prowadzonych działań i egzekucji tej oceny.
Tymczasem IT może być wykorzystane do sprawnego zarządzania krajem. Administracja oparta na IT stanie się ważnym czynnikiem budowy kapitału intelektualnego kraju. Wdrażanie innowacji spowoduje rozwój ośrodków naukowych pracujących dla administracji.
Budowa systemów IT w administracji we współpracy z użytkownikami końcowymi prowadzi do państwa sprawnego i skutecznego.
Zintegrowane bazy wiedzy administracji pozwolą na skuteczne zarządzanie projektami o wymiarze państwowym oraz pozwolą na realizację potrzeb społecznych i indywidualnych. Ponadto IT w administracji prowadzi do oszczędności – administracji kompetentnej, niewielkiej, sprawnej.
Niezbędne jest też zbudowanie sieci współpracy między administracją, nauką a organizacjami pozarządowymi (NGO).
Aby to osiągnąć, należy podporządkować informatyzację administracji Prezesowi Rady Ministrów lub jednostce centralnej, a nie jednemu z resortów.
Zakres odpowiedzialności w tym wypadku byłby następujący: utrzymanie i zarządzanie centrum bazodanowym, i sieciami specjalnymi, koordynacja projektów sektorowych i ponadsektorowych, odpowiedzialność za standardy jakościowe i metodyki, prace badawczo-rozwojowe, opracowywanie studiów wykonalności.
Należy przeprowadzić audyt przedsięwzięć informatycznych pod kątem głównych procesów administracyjnych, ich optymalizacji (skuteczność obsługi klienta, jakość informacji, przejrzystość) oraz dokonać przeglądu wszystkich systemów pod kątem powiązań i możliwych funkcjonalności (np. CEIDG, ZUS, ePUAP, SDIP). Bardzo istotne jest sprecyzowanie głównych projektów informatycznych państwa a następnie stworzenie Planu Informatyzacji Państwa, wskazanie projektów do naprawy. Niezbędne jest zainicjowanie projektów istotnych do roku 2020. Żeby to wszystko osiągnąć trzeba stworzyć kompetentnie zarządzany zasób kadrowy, który podoła tym zadaniom.
Aby społeczeństwo informacyjne mogło się rozwijać potrzebna jest realizacja 5 działań:
- Implementacja dyrektywy e-commerce
- Nowelizacja ustawy o informatyzacji
- Uchwalenie ustawy o świadczeniu usług droga elektroniczną (UŚUDE)
- Sensowna i nieupośledzająca obywateli regulacja kwestii zbiórek publicznych
- Uchwalenie sensownej i wyważonej ustawy o dostępie do otwartych zasobów
Ścieżka legislacyjna może trwać trzy lata i polegać na odbijaniu ustawy od lobbysty do lobbysty, od NGO’s do stowarzyszeń twórczych, a ministerstwo nie ma wyrazistego poglądu, unikając podjęcia decyzji i konfliktu.
Przykładem jest UŚUDE: przeszła przez różne ministerstwa, grupę Dialog, grupę warsztatową dot. modeli biznesowych i specjalny "okrągły stół". Ustawę opiniowały zarówno organizacje pozarządowe, jak i organizacje reprezentujące twórców. I została wywrócona w ostatnich dniach. Podobnie z ustawą o otwartych zasobach.
W tej kwestii potrzebne jest zdecydowanie i rzeczywista wola decyzji. W przeciwnym przypadku okaże się, że pojęcie „społeczeństwo informacyjne” jest kolejnym pustym hasłem, a obywatele i przedsiębiorstwa nie mogą się prawidłowo rozwijać, w sposób konkurencyjny. Trzeba pamiętać, że czas gra na niekorzyść – każdego dnia wprowadzone są nowe wynalazki, nowe rozwiązania i aranżacje biznesowe. Urzędnicy zawsze będą w niedoczasie w stosunku do innowatorów biznesowych. Każda zatem spóźniona regulacja będzie skutkować kolejnymi zawirowaniami i kłopotami obywateli ze względu na to, że już w momencie wprowadzania będzie przestarzała w stosunku do rzeczywistości technicznej i rynkowej.
Rozwój sieci szerokopasmowych wymaga mocnego impulsu ze strony państwa. Polska jest na jednym z ostatnich miejsc w Europie pod względem możliwości dostępu do szerokopasmowego Internetu. Obecnie ponad 25% Polaków do dyspozycji ma pasmo o przepustowości do 2 Mb/s, aż 76% nie dysponuje łączem szybszym niż 10 Mb/s. Tymczasem ok 7,8 mln linii jest NGA i NGA ready (Next Generations Acces). Wszystkie te łącza powstały w wyniku działalności operatorów alternatywnych, jednak potrzebne jest jeszcze niemal drugie tyle inwestycji, żeby zaspokoić wszystkie potrzeby. Tymczasem są widoczne ogromne opóźnienia w wydatkowaniu przeznaczonych na ten cel środków unijnych. Wartość wypłaconych środków w skali kraju i wszystkich realizowanych programów nie przekracza 7%, a spośród 25 tys. km linii we wszystkich Regionalnych Programach Operacyjnych i Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej zbudowano niespełna 400 km
Aby zaradzić wyżej wspomnianym bolączkom należy przedsięwziąć następujące działania:
- Wypełnić rekomendację społecznego Komitetu Memorandum pracującego od 2011 r. w MAiC (z 44 rekomendacji zostało wypełnionych 8) Te rekomendacje dotyczą zarówno barier administracyjno-prawnych (prawo o drogach, ochrona środowiska, geodezja i kartografia) jak i samych procedur związanych z kwalifikowaniem obszarów/projektów do wsparcia oraz rozliczaniem finansowania.
- Skoordynować obecnie realizowane programy w celu maksymalizacji wykorzystania dostępnych środków
- Przygotować koordynację perspektywy budżetowej 2014-2020 oraz przyjąć ułatwienia inwestycyjne, w tym ustawę o korytarzach przesyłowych, a także zalecenia KE z dyrektywy ramowej w telekomunikacji (koordynacja inwestycji)
- Przeznaczać wszystkie środki dla operatorów, bo tylko oni potrafią je wykorzystać efektywnie. Jednostki samorządu terytorialnego nie potrafią prowadzić inwestycji telekomunikacyjnych.
Osobną kwestią związaną z rozwojem społeczeństwa informacyjnego jest sensowna regulacja rynku telekomunikacyjnego. Prawdziwą synergię rynków komunikacji elektronicznej (telekomunikacji, mediów) osiągnie się poprzez integrację systemu regulacyjnego mediów i telekomunikacji wraz z regulacjami takimi jak prawo autorskie.
Niezbędne jest utworzenie jednego organu regulacyjnego, wykonującego uprawnienia w obu tych sektorach. Wymaga to połączenia UKE i KRRIT, z zachowaniem specyficznych konstytucyjnych uprawnień KRRiT w stosunku do obowiązków ustawowych nałożonych na media w zakresie ochrony tożsamości narodowej i kulturowej oraz ochrony małoletnich.
