Na początek bulwersująca informacja z Przemyśla. Oto okazuje się, że w tamtejszym ukraińskim Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2 świętuje się rocznicę powstania UPA. Kalendarz Uroczystości Szkoły 2010/2011 pod datą 14.10.2010 zawiera następujący zapis: Dzień Nauczyciela Święto Pokrowy – udział młodzieży we mszy w katedrze gr-kat. oraz wyjazd młodzieży na mogiły do Pikulic – Dzień Ukraińskiej Armii[sic!].
Oczywiście nie chodzi o święto wojska ukraińskiego, ponieważ Dzień Sił Zbrojnych Ukrainy jest obchodzony 6 grudnia. Natomiast 14 października to „święto” tzw. Ukraińskiej POWSTAŃCZEJ Armii, rzekoma rocznica jej powstania. Co na to MEN? Dlaczego dopuszcza się do indoktrynacji młodzieży ukraińskiej? Dlaczego także w Polsce pozwala się na gloryfikację zbrodniczej organizacji?
________________
A teraz czas na tradycyjne podsumowanie wydarzeń sprzed 65 lat...
Polskim badaczom zbrodni OUN-UPA udało się ustalić, że w okresie grudzień 1945 – styczeń 1946 z rąk członków tych organizacji zginęły 204 osoby cywilne (odpowiednio: grudzień 1945 – 110 osób, styczeń 1946 – 94 osoby). Ponadto w tym czasie bojownicy OUN-UPA zabili 88 przedstawicieli formacji zbrojnych Polski Ludowej (odpowiednio: grudzień 1945 – 67, styczeń 1946 – 21).
Podział zabitych (głównie Polacy) wg przedwojennych województw:
lwowskie: 268 osób. Najbardziej dotknięte powiaty: Sanok – 83 zabitych, Lesko – 59, Lubaczów – 53, Przemyśl - 41 (zdecydowana większość zabitych w powojennych granicach Polski).
tarnopolskie: 16
stanisławowskie: 6
lubelskie: 2
Największe zbrodnie OUN-UPA w tym czasie:
16/17 grudnia 1945 – uprowadzenie i zabicie 11 polskich mężczyzn oraz podoficera WP w Załużu (pow. sanocki)
29/30 grudnia 1945 – zamordowanie 22 Polaków i spalenie wsi Nowosielce-Gniewosz (powiat sanocki).
11 stycznia 1946 – zabicie 24 Polaków we wsi Królik Polski (pow. Sanok) oraz atak UPA na Cisną (pow. Lesko), gdzie zabito 8-12 Polaków, 2 Ukraińców i milicjanta.
OUN-UPA vs Polska Ludowa (istotniejsze wydarzenia)
4 grudnia 1945 w zasadzce UPA w rejonie Brusna Starego (pow. lubaczowski) zginęło 15 żołnierzy z 8 pp. 3 DP.
W styczniu 1946 3 DP WP operującą w powiecie jarosławskim wycofano do stałych garnizonów. Jej miejsce zajął 26 pp DP.
25 stycznia 1946 roku oddział z 34 pp 8 DP dokonał pacyfikacji wsi Zawadka Morochowska (pow. sanocki). Pacyfikacja była odpowiedzią na ostrzelanie wojska przez oddział UPA stacjonujący we wsi dwa dni wcześniej. Zginęło kilkudziesięciu (60-70) Ukraińców - cywili. Także w innych miejscowościach, już w mniejszej liczbie, padały ofiary cywilne.
OUN-UPA vs Sowieci (ważniejsze wydarzenia)
17 lub 22 grudnia 1945 - zabicie 6 Sowietów we Lwowie przez upowców przebranych za czerwonoarmistów,
5 stycznia 1946 – zasadzka na grupę NKWD w rejonie Tłustego (Tarnopolskie). Zginęło 23 enkawudzistów.
8 stycznia 1946 – zabicie 3 żołnierzy 24 Gwardyjskiej Brygady Artylerii, którzy zrabowali rolnikom siano, oraz dwóch innych ludzi, we wsi Żeniw. W odwecie Sowieci aresztowali 26 mężczyzn.
10 stycznia 1946 – rozpoczęcie „Wielkiej Blokady” na zachodnich terenach Ukraińskiej SRR. Armia Czerwona założyła sieć ok. 3500 garnizonów, z których każdy liczył co najmniej 20 żołnierzy. W terenie operowały dobrze uzbrojone grupy manewrowe w sile 25-100 ludzi, zwalczające UPA. Oprócz tego z ukraińskimi nacjonalistami walczyły spec grupy NKWD udające UPA (bynajmniej nie zajmowały się one mordowaniem Polaków, jak się niekiedy twierdzi). Celem Blokady było ostateczne zdławienie UPA i zabezpieczenie wyborów do Rady Najwyższej ZSRR planowanych na 10 lutego 1946. UPA podjęła rachityczną walkę, w dniach 10-17 stycznia zaatakowano 22 garnizony, zabito 9 żołnierzy a 33 raniono. Jak widać upowcy stali w tej walce na straconej pozycji. Do końca „Wielkiej Blokady” (czerwiec 1946) zginie 5 tys. upowców.
Inne wydarzenia godne uwagi:
W grudniu 1945 roku zakończono przesiedlanie Ukraińców z pow. lubaczowskiego do ZSRR. Łącznie przesiedlono 6749 rodzin ukraińskich.
11 grudnia 1945 sotnia „Burłaki” podjęła próbę uwolnienia jeńców niemieckich z obozu w Nehrybce k. Przemyśla, licząc na ich przyłączenie się do UPA. Akcja nie powiodła się, gdyż prawdopodobnie Niemcy… nie chcieli walczyć w UPA.
19 stycznia 1946 oddział poakowski w akcji odwetowej zabił w Dobrej (pow. jarosławski) 27 Ukraińców.
________________________
Literatura:
A. Bata, „Bieszczady w ogniu”, Rzeszów 1987
S. Jastrzębski, „Ludobójstwo nacjonalistów ukraińskich na Polakach na Lubelszczyźnie w latach 1939-1947”, Wrocław 2007
H. Komański, S. Siekierka, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”. Wrocław 2006.
G. Motyka, “Ukraińska partyzantka 1942-1960”, Warszawa 2006
G. Motyka, „W kręgu >>Łun w Bieszczadach<<”, Warszawa 2009
G. Motyka, R. Wnuk, „Pany i rezuny”, Warszawa 1997
S. Siekierka, H. Komański, K. Bulzacki, “Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, Wrocław 2006
S. Żurek, „UPA w Bieszczadach”, Wrocław 2007
_____________________
I na koniec, jeśli ktoś wciąż sądzi, że opisywane tu sprawy to jakieś zaszłości, rzeczy nieistotne dla terażniejszości i przyszłości, powinien obejrzeć ten film, świeżutki obraz z wczorajszej nocy we Lwowie: