Po raz pierwszy od odzyskania niepodległości służby będą całkowicie poddane ministrowi spraw wewnętrznych. Po zmianach Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego utraci dotychczasowe uprawnienia i de facto stanie się instytucją fasadową. Niebawem rządowym projektem reformy służb specjalnych zajmą się posłowie.
Proponowane zmiany dotyczące służb to nie tylko ograniczenie uprawnień Agencji, ale m.in. nowy nadzór na służbami specjalnymi. Zamiast kolegium ds. służb specjalnych ma powstać komitet ds. bezpieczeństwa państwa. W jego składzie nie będzie jednak ani przedstawiciela prezydenckiego Biura Bezpieczeństwa Narodowego, ani też posła z parlamentarnej komisji ds. służb specjalnych.
Prof. Andrzej Zybertowicz, ekspert ds. służb specjalnych, nie wyklucza, że może być to przykład sporu między małym a dużym pałacem, czyli Kancelarią Prezesa Rady Ministrów a Pałacem Prezydenckim. – Przyczyną decyzji o przeniesieniu nadzoru nad służbami z premiera na szefa resortu spraw wewnętrznych może być próba uniknięcia odpowiedzialności przez Donalda Tuska za ewentualne błędy w funkcjonowaniu Agencji – uważa prof. Zybertowicz.
Bardziej radykalny w komentarzach jest były szef ABW Bogdan Święczkowski. W jego ocenie osłabienie Agencji to pomysł Donalda Tuska i „jego gwardii”, którzy zdaniem Święczkowskiego chcą zapewnić sobie taką działalność organów państwa, by po ewentualnej zmianie władzy osoby rządzące odpowiedzialne za liczne naruszenia prawa czy również przestępstwa nie poniosły odpowiedzialności. – Zaczęło się od prokuratury, potem wojska, policji, sądów, obecnie skupiono się na służbach specjalnych – mówi Święczkowski.
– To, że ABW będzie się zajmowała tylko zwalczaniem terroryzmu, zadaniami kontrwywiadowczymi czy przestępczością gospodarczą od kwoty 16 mln zł, oznacza, że tak naprawdę nie będzie mogła realizować swoich działań wynikających z konstytucji, a dotyczących bezpieczeństwa państwa – uważa b. szef Agencji. – Powstanie luka w systemie bezpieczeństwa, która będzie umożliwiała różnego rodzaju działalność m.in. zorganizowanych grup przestępczych, także na pograniczu handlu bronią czy działalności wywiadowczych obcych państw. Służby nie będą mogły elastycznie reagować – zwraca uwagę. Dodaje, że skonkretyzowanie kompetencji Agencji jest potrzebne, ale nie w taki sposób. – Nie taką ustawą, nie takimi przepisami i nie przez tych ludzi – podkreśla Bogdan Święczkowski. Ekipa Donalda Tuska poprzez reformę, która będzie przeprowadzona bez głębokiej zmiany całej modelu działania służb, zmiany struktur i zadań, de facto doprowadzi do poważnego osłabienia ABW i AW.
W sprawie projektów nowych ustaw o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu trwają obecnie międzyresortowe konsultacje. Paweł Majcher, p.o. rzecznik prasowy resortu spraw wewnętrznych, mówi, że MSW chciałoby, aby gotowe projekty zmian ustawodawczych trafiły do Sejmu już w październiku.
Katarzyna Pawlak/GPC
