Kto był na liście krajowej w 1989? Myślę, że gdyby Krzysztof Leski jeszcze tutaj blogował, na pewno znalazłby mi odpowiedź na moje pytanie. A może odpowiedź zna leszek.sopot? Na 22 rocznicę „wyborów kontraktowych” mam zadanie dla lubiących historię najnowszą internautów.
Jednym z elementów wyborów 4 czerwca 1989 była tzw. lista krajowa. Jak głosi wikipedia:
„Lista ogólnopolska, zwana także listą krajową lub listą państwową to stały element wyborów parlamentarnych w Polsce do 2001 roku. Wprowadzona została jeszcze w PRL w 1985 roku. Stosowanie listy krajowej nabrało rzeczywistego znaczenia z punktu widzenia wyników wyborów dopiero w 1989 roku podczas wyborów kontraktowych. W 1989 roku lista krajowa miała służyć zagwarantowaniu miejsca w Sejmie 35 czołowym działaczom PZPR. Prawo do zgłaszania listy krajowej miało wyłącznie "porozumienie naczelnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, Stronnictwa Demokratycznego, Stowarzyszenia "PAX", Unii Chrześcijańsko-Społecznej, Polskiego Związku Katolicko-Społecznego oraz Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego". Aby zdobyć fotel posła w pierwszej turze, konieczne było zdobycie bezwzględnej większości głosów. W ostateczności w I turze tylko dwóch posłów PZPR zdobyło bezwzględną większość.”
Co wiem jeszcze o liście krajowej?
1. Było na niej 35 nazwisk.
2. Kozakiewicz i Zieliński dostali się do Sejmu tylko dlatego, że wiele osób skreślała listę krajową znakiem „X” i „…skrzyżowanie się tych dwóch zdecydowanych przekreśleń następowało między imieniem Mikołaj a nazwiskiem Kozakiewicz, natomiast końcówki litery X nie dochodziły do nazwiska Adam Zieliński…" (wspomnienie Anatola Lawiny, reprezentanta Solidarności w PKW)
Choć jest i inna teoria: „(…) Nazwisko Kozakiewicza było na zgięciu w środku listy. Podobno komisje miały kłopot z określeniem, czy jest przekreślony, czy tylko ‘zgięty’.”
Gdzie indziej jeszcze czytałem, że lista krajowa była w dwóch kolumnach i Kozakiewicz był na końcu pierwszej kolumny, i dlatego znak X nie sięgał do niego.
Waligórski twierdzi natomiast – i to jest całkiem sympatyczna teoria – że Kozakiewicz wszedł, bo pokazał wała ;-)
3. Udział w kłopotach władz komunistycznych z listą krajową miał Jacek Fedorowicz, który „zrobił fenomenalny skecz o skreślaniu kandydatów z Listy Krajowej. Każdy kandydat był bardzo powoli skreślany za jakąś krzywdę narodową, a tych skreśleń było 35. Skecz się kończył żalem, że ta lista jest niestety za krótka, bo jest jeszcze wiele krzywd, za które warto byłoby poskreślać” (znów Lawina)
4. Tak się składa, że w 1989 roku nie miałem jeszcze praw wyborczych, ale poszedłem na wybory z moim Tatą, który starannie skreślał wszystkich kandydatów na liście krajowej. W kabinie był z nami jeszcze sąsiad, lokalny inteligencki działacz związany z Solidarnością, który – ku wyraźnemu zgorszeniu mojego Taty – zastanawiał się nad każdym nazwiskiem na liście krajowej. I niektórych kandydatów pozostawił nieskreślonych! O ile pamiętam, był wśród nich Stanisław Ciosek. Ale może się mylę…
Czego nie wiem o liście krajowej?
1. Przede wszystkim nigdzie nie mogę znaleźć informacji, kto na niej był. I to jest główne moje pytanie. Wiem, że był tam Mikołaj Kozakiewicz. Jak precyzuje wikipedia „w ostateczności w I turze tylko dwóch posłów PZPR zdobyło bezwzględną większość”. W innym miejscu wikipedia wspomina, że tymi dwoma posłami byli Mikołaj Kozakiewicz i Adam Zieliński. Nie mogłem jednak znaleźć w wikipedii (ani nigdzie indziej w Internecie) informacji o tym, kto poza tymi dwoma był na liście krajowej. Co do Cioska – to może się mylę, ale takie mam wspomnienie.
2. Ponadto, chętnie zobaczyłbym na YouTube filmik z zachętami Jacka Fedorowicza. Może ktoś go nagrał i może umieścić na You Tube?
Zadanie okazało się zadaniem dla Żony Lota oraz komentatora Marwo, który podał adres, gdzie znalazła się fotografia ulotki prezentujących kandydatów z listy krajowej.
(http://www.bialystok.ap.gov.pl/teksty/w_drodze_do_demokracji_ilustracje.pdf)
Byli to:
1. Baka Władysław
2. Barcikowski Kazimierz
3. Ciosek Stanisław Józef
4. Czyrek Józef
5. Gwiżdż Wiesław
6. Jakubowski Mieczysław Aleksander
7. Jóźwiak Jerzy
8. Kabat Marek Romuald
9. Kaczmarek Jan
10. Kania Stanisław
11. Kawalerowicz Jerzy
12. Kiszczak Czesław
13. Komender Zenon
14. Kowalczyk Zofia
15. Kozakiewicz Mikołaj
16. Królewski Bogdan
17. Leyk Wiktor Marek
18. Lęcznarowicz Elżbieta
19. Ludwiczak Dominik
20. Maciszewski Jarema
21. Maksymiuk Janusz
22. Malinowski Roman
23. Mieloch Jan
24. Miodowicz Alfred
25. Morawski Kazimierz
26. Olesiak Kazimierz
27. Rakowski Mieczysław Franciszek
28. Siwicki Florian
29. Szawiec Józef
30. Szelachowski Tadeusz
31. Szurmiej Szymon
32. Szymański Edward
33. Szymański Władysław
34. Śliwiński Stanisław
35. Zieliński Adam
