Nie ma to jak jesień w Bieszczadach. Zapraszamy na wędrówkę po tej jednej z piękniejszych krain w Polsce!
Chryszczata(997 m n.p.m.) nazywana jest także Wielkim Działem, a to dlatego iż wzniesienie faktycznie oddziela od siebie 2 bieszczadzkie doliny: Osławyi Jabłonki. Chryszczata stanowiła tym samym granicę między wsiami Łemków(położonymi bardziej na zachodzie) i Bojków(na wschodzie). Z języka Łemków wywodzi się też nazwa góry – chreszczate zilie, czyli po naszemu czworolist pospolity to roślinka, która porasta owe zbocza.
Zaraz po II wojnie światowej toczyły się na tych terenach krwawe walki UPAz polską ludnością. Na Chryszczatej polscy partyzanciurządzili coś na kształt twierdzy – prawdziwe obozowisko z młynem, piekarnią, garbarnią, warsztatami rzemieślniczymi, kuchnią polową, szpitalem i stajniami. Było to doskonałe miejsce strategiczne, na które trudno było się dostać UPA – Chryszczata leży bowiem na urwisku, a z obu jej stron płyną rzeki Osława i Jabłonka. Poza tym sama góra jest prawie całkowicie zalesiona, co dawało dodatkową osłonę przed nieprzyjacielem. Do dziś można znaleźć pośród drzew elementy uzbrojenia pochodzące sprzed prawie 70 lat oraz natknąć się na obozowisko czy też opuszczony cmentarz wojskowy.
Na szczycie wznosi się ponad 100-letnia, betonowa wieża geodezyjna. Przez prawie rok czasu towarzyszył jej postawiony w 2008 r. nielegalny pomnik ku czci UPA. Wykonali go bez zezwolenia ukraińscy emigranci z Kanady i USA, co było iskra zapalną do kolejnych sporów między Polską a Ukrainą. Sprawa zakończyła się tak, że w 2009 r. pomnik na Chryszczatej oraz kilka postawionych wokół niego żelaznych krzyży zostało usuniętych, co było pretekstem dla ukraińskich nacjonalistów do żądania usunięcia rzeźby miecza Szczerbca z Cmentarza Orląt we Lwowie.
O szlakach turystycznych na Chryszczatą, a także o noclegach w jej okolicy przeczytasz w naszym artykule!
