W marcu 2007 roku na ekrany kin w USA wszedł film Black Snake Moan (Jęk Czarnego Węża). Od maja był wyświetlany w Europie, a od czerwca na całym świecie.
Film opowiada historię młodej dziewczyny, która wykorzystywana seksualnie w dzieciństwie nie umie poradzić sobie z rzeczywistością. W poszukiwaniu miłości stała się nimfomanką. Z tego uzależnienia próbuje wyprowadzić ją stary bluesman.
Główne role grają: Samuel L. Jackson – Lazarus, Christina Ricci – Rae oraz Justin Timberlake – Ronnie. Scenariusz i reżyseria - Craig Brewer.
Dla potrzeb filmu Samuel L. Jackson nauczył się grać na gitarze. Wykonuje też wszystkie najważniejsze w filmie piosenki, w tym tytułową.
Kilka razy opisywałem już piosenki, które napisano dla ilustracji filmowej. Tak powstało wiele światowych przebojów o nie przemijającej wartości.
W tym filmie jest inaczej: blues Black Snake Moan powstał na długo, długo przed nakręceniem filmu.
Craig Brewer
Brewer urodzony w 1971 roku nie ma na koncie jeszcze zbyt wielu filmów. Kręci je chyba dobrze, gdyż w 1975 roku jego Hustle & Flow wygrał Nagrodę Publiczności na Sundance Film Festival, co przełożyło się na całkiem komercyjny sukces.
Pisząc scenariusz Brewer skorzystał z powieści angielskiego pisarza Georga Eliota z 1861 roku - Silas Marner. Było to bardzo swobodne potraktowanie materiału powieści. Mało wiem o Brewerze, ale po tym filmie muszę powiedzieć, że czuje i zna on bluesa. Inaczej nie pomyślał by o zinterpretowaniu wiktoriańskiej powieści w konwencji czarnego bluesa.
Black Snake Moan jest bluesem archetypicznym. Wspominałem o takich bluesach w notce o
Catfish Bluesie, jednym z najstarszych znanych bluesów (
Catfish Blues (Rybi Blues ?)).
Black Snake u bluesmanów z Delty Mississippi oznaczał animalizację czarnego niewolnika. Czarny wąż miał moc robienia tych rzeczy, które w codziennym życiu na plantacjach były dla Murzynów niedostępne.
Początki tego bluesa giną gdzieś w przeszłości. Śpiewany on był często przez różnych bluesmanów, którzy na ogół improwizowali własne teksty. Stopniowo wykluwała się główna melodia, chociaż słowa długo nie uzyskiwały jednolitego teksu. Charakter i nastrój był jednak powszechnie akceptowany.
Black Snake Moan został po raz pierwszy nagrany w 1927 roku. Zrobił to dla wytwórni Okeh
Blind Lemon Jefferson. O Jeffersonie, ojcu bluesa teksańskiego pisałem już w notce (
Texas Blues). Ciekawostką jest, że Jefferson był związany kontraktem z wytwórnią Paramount. Ta jedna płyta wydana przez Okeh Records (na drugiej stronie
„Matchbox Blues”) była dobrze zapłacona, co spowodowało duże pretensje Jeffersona w stosunku do Paramount. Bez rezultatu, jak to najczęściej bywało z czarnymi muzykami.
Wątek „czarnego węża’ był żywotny przez długie lata. Istnieje wiele odmian głównego bluesa, niektóre powstają nawet w XXI wieku.
Blind Lemon Jefferson
Samuel L. Jackson śpiewa w filmie jeszcze jednego archetypicznego bluesa - Stack O'Lee.
Ten opowiada o czarnym taksówkarzu, który nazywał się Stagger Lee. Tutaj łatwiej o datowanie gdyż blues powstał w 1896 roku. W Wigilię 1895 roku Stagger Lee zamordował w ST. Louis Williama Lyonsa. W trakcie dyskusji o polityce Lyons zrzucił Staggerowi kapelusz z głowy. Nie chciał go podnieść, więc Lee wyciągnął rewolwer i zastrzelił Lyonsa.
Stagger Lee stał się ucieleśnieniem twardziela, przebiegłego miejskiego ćwika, zimnego amoralnego zawadiaki. Potrafił on buńczucznie przeciwstawiać się „białym” przedstawicielom władzy, czemu dał dobitny wyraz na swoim procesie. Tej odwagi w przeciwstawianiu się władzom zazdrościło mu większość Murzynów, którzy chcieli by tacy być.
Stack O’Lee Blues był niesłychanie popularny na Południu. Wykonywany był przez setki śpiewaków, nie tylko bluesowych. Miał też tak samo dużo wersji.
Pierwsze znane nagranie było autorstwa Ma Rainey, najprawdopodobniej w 1931 roku.
Mississippi John Hart
Najbardziej znanym nagraniem jest to dokonane przez Mississippi Johna Hurta. Badacze bluesa twierdzą, że i melodia i tekst Hurta zawierają w sobie wszystkie elementy występujące w poprzednich wersjach tego bluesa.
Samuel L. Jackson całkiem dobrze sobie w filmie jako bluesman poradził. Nie są to jakieś porywające interpretacjewokalne, jednak utrzymują niezły poziom. Słuchając Jacksona mało kto wie, że obcuje z esencją czarnego bluesa, sprzed ponad wieku.
Bywają filmy, które dla mnie są odmianą muzyki. Takim filmem jest np. Żądło. Dla mnie to ragtime. Film Black Snake Moan jest bluesem.
W music boxie oba bluesy: Black Snake Moan oraz Stack O’Lee.
Black Snake Moan, lyrics by Blind Lemon Jefferson
I ain't got no mama now
I ain't got no mama now
She told me late last night, "You don't need no mama no how"
Mmm, mmm, black snake crawlin' in my room
Mmm, mmm, black snake crawlin' in my room
Some pretty mama better come and get this black snake soon
Ohh-oh, that must have been a bed bug, baby a chinch can't bite that hard
Ohh-oh, that must have been a bed bug, honey a chinch can't bite that hard
Ask my sugar for fifty cents, she said "Lemon, ain't a child in the yard"
Mama, that's all right, mama that's all right for you
Mama, that's all right, mama that's all right for you
Mama, that's all right, most any old way you do
Mmm, mmm, what's the matter now?
Mmm, mmm, honey what's the matter now?
Sugar, what's the matter, don't like no black snake no how
Mmm, mmm, wonder where my black snake gone?
Mmm, mmm, wonder where this black snake gone?
Black snake mama done run my darlin' home
Samuel L. Jackson, Lyrics to Black Snake Moan :
[Spoken]
I ain't played for nobody in years
I wanted me some kids, a whole mess of 'em.
But for Rose, my wife, kids is for another time.
Then one spring,
I seent the change in her
Her breasts started swelling up
Couple of mornings, hear her in the bathroom throwing up
I done seen it in other women before,
so I knew.
Then one day
Rose said she had to go to Jackson,
visit her folks,
and she ain't wanted me to go,
so I stayed here.
You know how they talk about a woman having that glow?
She didn't have it no more.
She done cut it out.
Got rid of it.
That voice in my head,
every time I think it's gone,
it comes howling back.
Calls me when I'm ailing,
when I can't find my way home.
Lost in the pines
I calls it the Black Snake Moan.
[sung]
Mmmmmmmmmm
Black snake all in my room
Mmmmmmmmmm
Black snake all in my room
Some pretty mamma
Better get this black snake soon.
Black snake is evil.
Black snake is all I see.
Black snake is evil.
Black snake is all I see.
Woke up this morning
Black snake moved in on me
Stack O'Lee, lyrics by M. J. Hurt
Police officer, how can it be?
You can 'rest everybody but cruel Stack O' Lee
That bad man, oh, cruel Stack O' Lee
Billy de Lyon told Stack O' Lee, "Please don't take my life,
I got two little babies, and a darlin' lovin' wife"
That bad man, oh, cruel Stack O' Lee
"What I care about you little babies, your darlin' lovin' wife?
You done stole my Stetson1 hat, I'm bound to take your life"
That bad man, cruel Stack O' Lee
...with the forty-four
When I spied Billy de Lyon, he was lyin' down on the floor
That bad man, oh cruel Stack O' Lee
"Gentleman's of the jury, what do you think of that?
Stack O' Lee killed Billy de Lyon about a five-dollar Stetson hat"
That bad man, oh, cruel Stack O' Lee
And all they gathered, hands way up high,
at twelve o'clock they killed him, they's all glad to see him die
That bad man, oh, cruel Stack O' Lee
Samuel L. Jackson, Stack O'Lee lyrics
This here song is from back in the day
Nineteen-hundred and sixty-two
My woman put my black ass out in the cold
I said, "baby why you leavin'?"
She said, "i love dun gone cold."
Oh, i waded through water and i waded through mud
Till i come to this place they call the bucket of blood
You know that bartender gave me a dirty look and a dirty glass
I said, "say muthafucka do you know who i am?"
He said, "hell no nigga i don't give a goddamn."
I reached down in my pocket and pulled out my shiny .44
Shot that muthafucka twice
He hit the goddamn floor
'bout that time you coulda heard the drop of a pin
That's when that bad muthafucka billy lyons walked in
About that time a pimp eased up and turned out the lights
That's when i had ol' billy lyons dead in my sights
When the lights come back on ol' billy gone to rest
I put nine of my bullets in his muthafuckin' chest!
Yeah!
