Bohater poprzedniej notki Slim Harpo jest przedstawicielem swamp bluesa. To swamp odnosi się przede wszystkim do Luizjany. W latach 60. na Południu Ameryki zaczął wpływać na muzykę rockową. Powstał wtedy swamp rock.
Czołową grupą grającą swampa była Creedence Clearwater Revival. Jedną piosenkę w ich wykonaniu już kiedyś przedstawiałem, przy okazji mini cyklu ‘księżycowego’. Dzisiaj druga:
Proud Mary.
Duszą zespołu był John Fogerty, wokalista i gitarzysta prowadzący. Obok niego w skład zespołu wchodzili brat Johna – Tom Fogerty (gitara rytmiczna), Stu Cook (bas) i Doug Clifford (perkusja). John był głównym twórcą piosenek. Tak było i w przypadku autorstwa Proud Mary.
Creedence Clearwater Revival
W 1968 roku zespół wydał pierwszy album nazwany Creedence Clearwater Revival. Album ten zwrócił na nich uwagę szerszej publiczności i krytyków. Była to szansa, którą członkowie grupy wykorzystali. Zaczęli ciężko pracować nad kolejnymi utworami.
5 stycznia 1969 roku na rynku pojawił się kolejny album - Bayou Country. Wydawcą była wytwórnia RCA z Los Angeles. Był to początek kilkuletniej serii albumów i singli, z których wiele stało się hitami. Bayou Country osiągnął 7 miejsce na liście najlepszych albumów i uzyskał status platynowego. Na ogół na każdym albumie zespołu znajdował się co najmniej jeden super przebój promujący resztę. Na tym albumie rolę lokomotywy pełnił właśnie Proud Mary.
Okładka albumu Bayou Country
Już 10 dni później, 15 stycznia wyszedł singel z Proud Mary na stronie A oraz Born On the Bayou na stronie B. Singel sprzedawał się rewelacyjnie, a na ogólnonarodowej liście Billboardu zajął miejsce drugie. Ciekawostką jest, że był to pierwszy z pięciu osiągniętych drugich pozycji, podczas gdy nigdy nie udało im się wspiąć na sam szczyt.
Fogerty nosił przy sobie notes, w którym zapisywał tytuły piosenek do wykorzystania w przyszłości. Jednym z zapisanych był Proud Mary. Tak nazywano praczkę w jego rodzinnym domu. Jak wspominał w tamtym czasie często słuchał V Symfonii Beethovena. Wtedy nasunęły mu się pierwsze akordy piosenki. Całość powstała na łodzi rodziny Graftonów, która nazywała się „Mary Elizabeth”. Grając te początkowe akordy Fogerty skojarzył je z dźwiękami jakie wydaje koło łopatkowe statków rzecznych. I w taki sposób Proud Mary z praczki stała się statkiem.
Fogerty nie przykładał wielkiej wagi do tekstów swoich piosenek. Chodziło mu głównie o to „by słowa dobrze się śpiewało”. Dawał temu wyraz dosyć niedbale podchodząc do warstwy tekstowej na koncertach. Oryginalny drugi wers w drugiej zwrotce zawiera frazę: „pumped lot of pain”. Fogerty tak śpiewał, że odbierano to jako „pumped a lot of pane”. Różnica była istotna. ‘Pain’ to ból, cierpienie, zaś ‘pane’ to propan, czyli paliwo. W brzmieniu to homonim.
[ W angielskim takie nieporozumienie nosi nazwę ‘mondegreen’. Wzięło się to od wiersza "The Death of Lady Mondegreen”. Postać wiersza była następująca:
Ye Highlands and ye Lowlands,
Oh, where hae ye been?
They hae slain the Earl Amurray,
And Lady Mondegreen.
Tymczasem linijka ta dziś wygląda tak:
"And laid him on the green." ]
Kontrowersje wzmogła interpretacja Tiny Turner, która użyła frazy – „pumped a lot of tane”, gdzie ‘tane’ to skrócone octane, czyli etylina.
Dla Tiny Turner Proud Mary to bardzo ważny utwór. Ike i Tina nagrali go w 1971 roku i umieścili na albumie Workin’ Together. Niespodziewanie, zaledwie w dwa lata od premiery, ich wersja zajęła czwarte miejsce na liście Billboardu.
Po tym sukcesie Tina udzieliła wywiadu dla magazynu Rolling Stone. Oczywiście padło pytanie o Proud Mary. Tina Turner opowiadała: „Kiedy nagrywaliśmy album brakło nam paru piosenek. Powiedzieliśmy sobie, no cóż, trzeba wziąć parę rzeczy, które graliśmy na scenie. I wtedy zdecydowaliśmy się na Proud Mary. Kiedyś słyszeliśmy jak śpiewała ten utwór pewna dziewczyna. Mnie się bardzo podobało. Jakieś pół roku później Ike rzekł do mnie – ‘wiesz, zapomniałem tę melodię’. Ja na to – zróbmy to, ale inaczej. I tak, w samochodzie Ike grał na gitarze i zrobiliśmy taki mały jam. Powstała czarna wersja tej piosenki. Nie planowaliśmy jej nagrywać, za to często wykonywaliśmy ją na występach. Po prostu chcieliśmy dać ludziom trochę tego co często słyszą w radio.”
Ike & Tina Turner
Tina Turner śpiewała tę piosenkę przez całą swoją karierę, również solową. Nie była osamotniona. Już w 1969 roku Proud Mary miała 35 coverów. Dzisiaj liczba różnych wykonawców, którzy ją nagrali przekracza setkę. Bardzo ją lubił Bob Dylan. Mówił, że była jego ulubioną piosenką w 1969 roku. Elvis Presley wykonywał ją w Las Vegas przez kilka lat na początku lat 70.
W XXI wieku wraca do łask. W 2003 nagrali ją Jewel and Beyoncé, a w 2007 Trans-Siberian Orchestra.
Proud Mary zajmuje 155 pozycję na liście 500 największych piosenek wszechczasów.
Wracając do swamp rocka. Muzyka Creedence Clearwater Revival zawiera wszystkie elementy tego gatunku. Dziwne jest tylko to, że zespół pochodzi z Los Angeles. To przyporządkowanie ich do swampa było chyba wynikiem nieporozumienia. Większość Amerykanów uważała, że Creedence Clearwater Revival pochodzą z Nowego Orleanu. Poza charakterystycznym brzmieniem w dużym stopniu przysłużyła się temu druga piosenka z singla, czyli Born on the Bayou. Bayou Country leży w Luizjanie i jak się turystycznie reklamuje jest tam wszystko ‘od aligatorów do zydeco’. Między innymi i muzyka swamp.
Proud Mary lyrics
Left a good job in the city
Workin' for the man ev'ry night and day
And I never lost one minute of sleepin'
Woryin' 'bout the way things might have been
Big wheel keep on turnin'
Proud Mary keep on burnin'
Rollin', rollin', rollin' on the river
Cleaned a lot of plates in Memphis
Pumped a lot of pain down in New Orleans
But I never saw the good side of the city
Until I hitched a ride on a riverboat queen
Big wheel keep on turnin'
Proud Mary keep on burnin'
Rollin', rollin', rollin' on the river
If you come down to the river
Bet you gonna find some people who live
You don't have to worry, 'cause you have no money
People on the river are happy to give
Big wheel keep on turnin'
Proud Mary keep on burnin'
Rollin', rollin', rollin' on the river
John Fogerty
